به کسی که در مرجع قضایی با توجه به دیده ها و شنیده ها و محسوسات خود به نفع یکی و به ضرر دیگری اخباری را می دهد، شاهد و به عمل او شهادت می گویند . از جمله شرایط قانونی شاهد می توان به این موارد اشاره نمود :
1- بلوغ
2- عقل
3- ایمان
4- طهارت مولد ( حلال زاده بودن )
5- عدالت
6- نداشتن نفع شخصی در دعوا
7- نداشتن دشمنی با طرفین دعوا
8- عدم اشتغال به ولگردی و تکدی گری
پس تنها در صورت دارا بودن همه این شرایط است که شهادت شاهد معتبر خواهد بود و قاضی می تواند بعنوان یک دلیل شرعی به آن استناد کند و بر اساس آن حکم بدهد .
البته مطابق قانون قدیم ، داشتن رابطه خویشاوندی بین شاهد و طرف دعوی اما با توجه به نسخ این قانون ، شهادت خویشاوندان دیگر با منع قانونی مواجه نیست و در حال حاضر داشتن رابطه خویشاوندی جزء موارد جرح شهود محسوب نمی شود . ولی در هر حال ، تشخیص ارزش و تاثیر شهادت خویشاوندان با دادگاه است و قاضی است که در این مورد تصمیم می گیرد لذا ممکن است که قاضی تحت عنوان مطلع ، به اظهارات آنها رسیدگی کند .
بر این اساس ، هرگاه در دعوایی به شهادت شهود استناد شود و دادگاه آن را مؤثر در دعوی تشخیص بدهد ، در اصطلاح « قرار استماع گواهی گواهان » را صادر می نماید و شهادت شهود را استماع می کند . قبل از اینکه این شهادت شنیده شود ، مسئولیت و مجازات شهادت دروغ به شاهد تفهیم می شود و پس از آن ، شاهد سوگند داده می شود به اینکه حقیقت را بگوید .
