مطابق با اصل ۳۴ قانون اساسی راهکارهایی جهت دادخواهی و اثبات اعسار و ناتوانی مالی پیش‌بینی شده است که که فرد معسر با به کار گیری آنها می تواند شرایط خود را اثبات نماید. یکی از رایج ترین راه ها جهت اثبات اعسار از هزینه دادرسی استفاده از شهود است که ماده ۵۰۶ آیین دادرسی مدنی نسبت به آن اشاره داشته است.
به این ترتیب، در صورتی که دلیل اثبات اعسار، شهادت شهود باشد، باید شهادت کتبی حداقل دو نفر از اشخاصی که از وضع مالی و زندگی متقاضی اعسار مطلع هستند، به دادخواست ضمیمه شود.
در این شهادت نامه مشخصات، شغل و وسیله امرار معاش مدعی اعسار و ناتوانی او برای پرداخت هزینه‌دارسی، با تعیین مبلغ آن، بیان می‌شود.
لازم به ذکر است اصل بر تمکن و توانایی مالی است و در صورت ادعای خلاف آن، باید اثبات شود. مدعی اعسار می‌تواند انواع دلایل را به دادگاه ارائه کند و اعسار خود را ثابت کند.
