برای مثال به موجب ماده واحده قانون تسهیل تسویه بدهی بدهکاران شبکه بانکی کشور مصوب ۹۸:

به‌منظور حمایت از رونق تولید و تسهیل تسویه بدهی ریالی غیر جاری تولیدکنندگان به بانک‌ها و مؤسسات اعتباری، چنانچه تسهیلات – گیرندگانی که تمام یا بخشی از بدهی سررسید شده خود را تا پایان سال ۱۳۹۷ پرداخت نکرده‌اند، بخواهند بدهی غیر جاری خود را نقداً تسویه نمایند، بدهی آنان به ترتیب زیر محاسبه خواهد شد:

درصورتی‌که قرارداد تسهیلات گیرنده با بانک یا مؤسسه اعتباری تجدید یا امهال نشده باشد، همان قرارداد، ملاک محاسبه مانده بدهی تسهیلات گیرنده بر اساس این قانون خواهد بود.

استمهال چه تفاوتی با امهال دارد؟

حال که با استمهال آشنا شدیم و موارد کاربرد آن را در حقوق و قوانین ایران شناختیم لازم است که با مفهوم دیگری که شبیه به استمهال است نیز آشنا شویم.

امهال از نظر معنای لغوی همانند استمهال به معنای فرصت دادن و زمان دادن می باشد. و به اصطلاح همانند استمهال به معنای فرصت دادن به بدهکار جهت پرداخت قروض خود به طلبکار می باشد. اما موضوعی که امهال را با استمهال متمایز و متفاوت می کند در نوع پرداخت آن است.

به عبارتی در استمهال در صورت مهلت دادن به بدهکار جهت پرداخت، خسارت تاخیر در پرداخت نیز از او قابل مطالبه خواهد بود.

برای مثال اگر چکی در موعد مقرر پرداخت نشده باشد و دارنده به صادر کننده چک مهلتی جهت پرداخت بدهد، می تواند علاوه بر دریافت مبلغ اصل چک، خسارت تاخیر در پرداخت چک را مطابق با قانون از صادر کننده درخواست نماید.

اما درامهال این گونه نیست؛ در امهال در صورتی که به بدهکار مهلتی جهت پرداخت بدهی داده شود خسارت تاخیر در بدهی قابل مطالبه نخواهد بود.

معاملات تاجر بعد از صدور حکم ورشکستگی چه حکمی دارد.؟

 اصولا باطل است و قانونگذار سخت گیری بیشتری نسبت به این دوره در نظر گرفته است.

تاجر متوقف چه کسی است؟

تاجری که توان پرداخت بدهی خود را ندارد و از این جهت موقف نامیده می شود که معاملات وی متوقف خواهد شد.

معاملات تاجر بعد از صدور حکم ورشکستگی

در اینجا منع معاملات تاجر به اوج می رسد و از محدودیت به ممنوعیت تغییر موضع می دهد یعنی در این حالت معاملات تاجر بعد از صدور حکم ورشکستگی اصولا باطل است.

اما اگر قرارداد ارفاقی منعقد شود تا وقتی که قرارداد ارفاقی باطل نشده معاملات میان این بازه صحیح در نظر گرفته است مگر این که معلوم شود همین معاملات هم به قصد اضرار بوده است.

که در ماده ۴۲۳ خود چنین مقرر می دارد:

” هرگاه تاجر پس از توقف، معاملات ذیل را بنماید، باطل و بلااثر خواهد بود “

1. هر صلح محاباتی یا هبه و به طور کلی هر نقل و انتقال بلاعوض (انتقال مالکیت عین مال یا منافع آن است از قبیل عمری، رقبی یا سکنی و امثال آن ) اعم از این که راجع به منقول یا غیرمنقول باشد.
2. تادیه هر قرض اعم از حال یا موجل به هر وسیله ای که به عمل آمده باشد.
3. هر معامله ای که مالی از اموال منقول یاغیرمنقول تاجر را مقید نماید. ( از قبیل رهن، گرو یا وثیقه ) و به ضرر طلبکاران تمام شود.

آنچنان که از این ماده بر می آید قانون گذار در دوره مشکوک هیچ اعتمادی به تاجر ندارد و بر معاملات رایگان وی به درستی مهر باطل می نهد.

اما در باره معاملات معوض وی این سخت گیری را ندارد.

بلکه وقتی آنان را قابل ابطال می داند که به واسطه آن معامله ضرر به طلبکاران وارد شود.

معاملات تاجر ورشکسته از تاریخ توقف تا صدور حکم ورشکستگی

از تاریخ توقف، تاجری که عالم به توقف خود می باشد، باید از کلیه معاملاتی که به زیان بستانکاران می باشد خودداری کند، چون به محض توقف از ادای دیونش، در وضعیتی قرار می گیرد که هر گونه عمل حقوقی او مشکوک تلقی می شود، به همین دلیل فاصله میان توقف تاجر و صدور حکم ورشکستگی را اصطلاحاَ دوران مشکوک هم نام گذاری کرده اند.

از این رو، قانون گذار برخی معاملات تاجر را با دیده سوء ظن و باطل یا قابل ابطال تلقی می کند.

زیرا قانون گذار چنین تصوری می کند که معاملات مزبور بر اساس تقلب استوار است.

لذا برای حمایت از حقوق بستانکاران و برای جلوگیری از سلب اعتماد آنان نسبت به واحدهای تجاری، مقرراتی وضع کرده است.

معاملات تاجر از تاریخ توقف تا صدور حکم ورشکستگی/ دوره مشکوک

از تاریخ توقف محدودیت های به تاجر شروع می شود. به این صورت که باید معاملاتی را که به ضرر طلبکاران است را ترک کند.

زیرا در دوره مشکوک قرار دهد و قانون تاب این را ندارد که معامله ای از تاجر متوقف سر بزند که در آن ضرر کرده زیرا ضرر وی در واقع ضرر طلبکاران است.

به همین دلیل است قانون تاکید می کند که برخی معاملات تاجر به دلیل مشکوک بودن باطل است یا قابل ابطال خواهد بود.

معاملات تاجر قبل از تاریخ توقف

قبل از اینکه تاجر متوقف از تادیه دیون شود معاملات وی اصولا صحیح است و با اشکالی مواجه نیست این امر هم منطقی به نظر می رسد.

به همین دلیل طلبکاران تاجر نمی توانند متعرض این معاملات شوند.

اما در یکی دو مورد استثناهایی وجود دارد که یک مورد آن بدیهی است و از قواعد عام برداشت می شود و آن عبارت است از معامله صوری یعنی معامله ای که در آن قصد واقعی به انجام معامله وجود نداشته است‌.

+طبق ماده ۴۲۶ قانون تجارت:

اگر در محکمه ثابت شود که معامله به طور صوری یا مسبوق به تبانی بوده است آن معامله خود به خود باطل، عین و منافع مالی که موضوع معامله بوده مسترد و طرف معامله اگر طلبکار شود جزء غرما حصه ای خواهد بود.

در یک مورد دیگر قانون تجارت مقرره ای پیش بینی کرده است که اگر تاجر قبل از تاریخ توقف برای فرار از دین یا اضرار به طلبکارها معامله ای کرده باشد که در آن بیشتر از یک چهارم قیمت واقعی در زمان معامله ضرری بوده آن معامله قابل فسخ خواهد بود.

مگر این که طرف معامله قبل از صدور حکم فسخ، تفاوت قیمت را بپردازد. دعوای فسخ در ظرف دو سال از تاریخ وقوع معامله در محکمه پذیرفته می شود ( ماده ۴۲۴ قانون تجارت).

آثار صدور حکم ورشکستگی

در رایی که دادگاه مبنی بر ورشکستگی صادر می کند یک سری موارد را در آن درج می کند:

مثل تعیین تاریخ توقف، تعیین مدیر تصفیه، مهر و موم اموال تاجر ورشکسته و…

• امام نکته ی مهم تعیین تاریخ توقف است. یعنی در واقع دادگاه باید در حکم تشخیص داده باشد که این تاجر از چه زمانی متوقف از تادیه و پرداختن دیون خود بوده؟
• اما چه اهمیتی دارد که دادگاه زمان توقف تاجر را تشخیص دهد؟

اهمیت آن در این است که اگر تاجر متوقف شده باشد ممکن است به واسطه معاملاتی و اقداماتی اموال باقی مانده خود را به دیگران بدهد تا از شر طلبکاران خلاص شود یا اینکه اموری را انجام دهد که به ضرر طلبکاران واقع شود.

و اهمیت در آن این است که قانون آثاری را بر تاریخ توقف بار کرده از این جهت که از تاریخ توقف به بعد را دوره مشکوک نامیده اند زیرا معاملات و عملکرد تاجر باید زیر زره بین برود تا مبادا در این مواقع کاری بر خلاف مصالح طلبکاران انجام داده باشد.

لذا دوره ای که توقف حاصل می شود تا زمانی که حکم ورشکستگی صادر می شود را همچنان که گفتیم دوره مشکوک می نامند.

 

ورشکستگی یا توقف از تادیه دین چیست؟

طبق ماده ۴۱۲ و آنچه در مقدمه گفتیم:

ورشکستگی تاجر یا شرکت تجاری در نتیجه توقف از تادیه وجوهی که بر عهده اوست حاصل می شود.

“توقف” را در بالا معنا و تعریف کردیم که مفهوم آن عجز و ناتوانی از تادیه دیون است.

حکم ورشکستگی به درخواست چند شخص ممکن است صادر شود.

• یک شخص که خود تاجر است که می تواند درخواست صدور حکم ورشکستگی بدهد البته دادگاه به صرف گفته تاجر اکتفا نمی کند و قضیه را بررسی خواهد کرد و سپس رای بر ورشکستگی می دهد.
• شخص دیگری که می تواند درخواست صدور حکم ورشکستگی تاجر را از دادگاه بخواهد دادستان است
•  طلبکاران تاجر متوقف نیز می توانند از دادگاه صدور حکم مزبور را بخواهند.

در صورت صادر شدن حکم ورشکستگی، ویژگی خاصی که این حکم دارد این است که هم نسبت به طرفین دعوا است و هم نسبت به باقی افراد برخلاف تمام آرا به همین دلیل چون ورشکستگی متوجه باقی افراد نیز می باشند، باید در روزنامه چاپ و اعلان شود.

اساسنامه در شرکت سهامی عام چگونه تصویب می شود؟

پس از انجام پذیره نویسی و دعوت مجمع عمومی موسس این مجمع که از افرادی نظیر موسسین و پذیره نویسان تشکیل شده درباره اساسنامه از قبل تنظیم شده صحبت کرده و آن را تصویب می کنند.

آیا اساسنامه قابل تغییر است؟

اساسنامه پس از تصویب در سهامی عام یا امضا در سهامی خاص مگر در موارد خاص آن هم به تصویب مجمع عمومی فوق العاده قابل تغییر نیست.

نحوه تنظیم اساسنامه چگونه است؟

اساسنامه مواد مختلفی دارد که در فرم مخصوصی آماده در اداره ثبت شرکت ها است و افراد آن موارد را تکمیل می کنند. اساسنامه در اداره ثبت شرکت ها پس از تنظیم و تکمیل بررسی می شود.

کاربرد اساسنامه شرکت چیست؟

اساسنامه شرکت تعیین تکلیف می کند که شرکت به چه نحو اداره شود یا اینکه روابط افراد چگونه باشد، چه کسانی باید هیئت مدیره باشند و … در کل قانون شرکت خواهد بود.

تفاوت اساسنامه در شرکت سهامی عام و شرکت سهامی خاص

همانطور که در شرکت سهامی عام خواندیم اساسنامه شرکت را باید موسسین طرح کنند و مجمع عمومی آن را تصویب کند.

پس ما در شرکت سهامی عام یک طرح اساسنامه داریم که قبل از تصویب آن است و یک “اساسنامه” داریم که به بعد از تصویب آن اطلاق می شود.

اما در شرکت سهامی خاص مجمع عمومی موسس در میان نیست و این مجمع را نداریم. لذا تمام موسسان این شرکت اساسنامه را امضا می کنند.

و دیگر نیازمند تصویب مجمعی نخواهد بود مس آن طور که در شرکت سهامی عام تصویب طرح اساسنامه را داریم در سهامی خاص نداریم.

نحوه تنظیم اساسنامه / تشکیل تا ثبت شرکت سهامی

کسانی که از ابتدا عزم و اراده تشکیل شرکت را دارند و زمانی را هم صرف امور مقدماتی تشکیل شرکت می کنند، موسسین نام دارند.

در واقع موسسین پیشگامان تشکیل شرکت هستند.

در ابتدا برای تشکیل شرکت، موسسین شرکت باید مبلغی را که قانون تعیین کرده به عنوان سرمایه در نزد بانک بسپارند.

حسابی در این بانک باید تشکیل شود به نام “شرکت در شرف تاسیس”.

پس از این امر موسسین باید اظهار نامه ای به همراه طرح اولیه اساسنامه شرکت را و طرح اعلامه پذیره نویسی سهام امضا کنند همگی و تسلیم اداره ثبت شرکت ها کنند و اگر در شهری اداره ثبت شرکت نباشد تسلیم اداره ثبت اسناد و املاک کنند.

مرجع ثبت شرکت ها پس از بررسی و تطبیق آن اجازه پذیره نویسی را می دهد اگر شرکت سهامی عام باشد.

البته موافقت سازمان بورس هم نیاز است.

حال از تشریفات پذیره نویسی که گذر کنیم.

وقتی که شرکت پس از انجام تشریفات پذیره نویسی اجازه آن را گرفت در شرکت سهامی عام و نه سهامی خاص و پس از اینکه پذیره نویسی انجام شد و سرمایه شرکت توسط مردم تامین شد.

موسسان پس از اینکه مطمئن شدند سرمایه لازم برای شرکت تامین شده، برای اینکه شرکت را تشکیل دهند از مردم یا همان پذیره نویسان دعوت می کنند که شرکت را تشکیل دهند این گروهی که جمع می شوند تا که شرکت را تشکیل دهند، مجمع عمومی موسس نامیده می شود.

این مجمع برای این است که اساسنامه ای را که از قبل طرح اولیه آن توسط موسسان نوشته شده تصویب کند و هیئت مدیره و بازرسان شرکت را نیز انتخاب کند و امور دیگر که در صلاحیت وی است را انجام دهد.

در این مجمع، افرادی که جمع شده اند که باید تعداد خاصی هم باشند از لحاظ تامین سرمایه، اساسنامه شرکت را که فقط در حد طرح اولیه است را تصویب می کنند.

از این پس اساسنامه به عنوان قانون لازم الاجراست و جز در مواردی خاص حق تغییر آن وجود ندارد.

 

موارد درج در اساسنامه شرکت / نحوه تنظیم اساسنامه

اساسنامه که نوعی قانون شرکت محسوب می شود در آن باید مواد یا مواردی پیش بینی شود به این معنا که مواردی را که قانون نام‌ برده و در فرم‌ مخصوصی در اداره ثبت شرکت ها است.

موسسان تکمیل کنند و این اساسنامه با تکمیل آن و توضیح آن ممکن است صفحات متعددی بشود.

که از این پس این صفحات برای مثال ۱۵ یا ۲۰ صفحه به عنوان قانون در شرکت لازم الاجراست.

+ماده ۸ لایحه قانون تجارت این مواد را پیش بینی کرده است طبق این ماده موارد زیر باید در اساسنامه تعیین تکلیف شود:

+طرح اساسنامه باید با قید تاریخ به امضای مؤسسین رسیده و مشتمل بر مطالب زیر باشد:

1. نام شرکت و موضوع شرکت.
2. موضوع شرکت به طور صریح و منجز.
3. مدت شرکت.
4. مرکز اصلی شرکت و محل شعب آن اگر تأسیس شعبه مورد نظر باشد.
5. مبلغ سرمایهٔ شرکت و تعیین مقدار نقد و غیر نقد آن به تفکیک.
6. تعداد سهام بی‌نام و با نام و مبلغ اسمی آن‌ها و در صورتی که ایجاد سهام ممتاز مورد نظر باشد تعیین تعداد و خصوصیات و امتیازات این گونه سهام.
7. تعیین مبلغ پرداخت‌ شدهٔ هر سهم و نحوهٔ مطالبهٔ بقیهٔ مبلغ اسمی هر سهم و مدتی که ظرف آن باید مطالبه شود که به هر حال از پنج سال متجاوز نخواهد بود.
8. نحوهٔ انتقال سهام با نام.
9. طریقهٔ تبدیل سهام با نام به سهام بی‌ نام و بالعکس.
10.  در صورت پیش‌ بینی امکان صدور اوراق قرضه، ذکر شرایط و ترتیب آن.
11. شرایط و ترتیب افزایش و کاهش سرمایهٔ شرکت.
12. مواقع و ترتیب دعوت مجامع عمومی.
13. مقررات راجع به حد نصاب لازم جهت تشکیل مجامع عمومی و ترتیب ادارهٔ آن‌ها.
14. طریقهٔ شور و اخذ رأی و اکثریت لازم برای معتبر بودن تصمیمات مجامع عمومی.
15.  تعداد مدیران و طرز انتخاب و مدت مأموریت آن‌ها و نحوهٔ تعیین جانشین برای مدیرانی که فوت یا استعفا می‌کنند یا محجور یا معزول یا به جهات قانونی ممنوع می‌گردند.
16. تعیین وظایف و حدود اختیارات مدیران.
17.  تعداد سهام تضمینی که مدیران باید به صندوق شرکت بسپارند.
18.  قید این که شرکت یک بازرس خواهد داشت یا بیشتر و نحوهٔ انتخاب و مدت مأموریت بازرس.
19. تعیین آغاز و پایان سال مالی شرکت و موعد تنظیم ترازنامه و حساب سود و زیان و تسلیم آن به بازرسان و به مجمع عمومی سالانه.
20. نحوهٔ انحلال اختیاری شرکت و ترتیب تصفیهٔ امور آن.
21. نحوهٔ تغییر اساسنامه.

اساسنامه شامل چه موارد می شود؟

آنگونه که بیشتر توضیح خواهیم داد برای تشکیل شرکت و ثبت آن در اداره ثبت شرکت لازم است اساسنامه و اظهار نامه تنظیم شود.

اساسنامه همانطور که گفتیم قانون شرکت یا قانون اساسی شرکت است اما اظهار نامه تقاضایی است برای ثبت شرکت و موسسان با تنظیم آن درخواست ثبت شرکت را می دهند.

اساسنامه و اظهار نامه فرم هایی مشخص هستند و نیازمند پر کردن و تکمیل کردن هستند.

زیرا این فرم ها طبق قانون موادی را پیش بینی کرده است و افراد فقط آن را تکمیل می کنند حال اگر موسسان خواستند که مواردی دیگر را که در نظر دارند اضافه کنند باید در پایین آن اشاره به آن کنند.

اساسنامه شرکت چیست؟

در قانون تجارت اساسنامه شرکت را در تمام شرکت ها نام نبرده است و بیشترین موردی که از اساسنامه شرکت سخن میگوید در شرکت سهامی است.

اساسنامه سندی است که درباره اداره شرکت و روابط و قوانین شرکت تعیین تکلیف می کند.

همانطور که در بالا گفتیم اساسنامه شرکت قانون شرکت است و مواردی مثل اختیارات هیئت مدیره، روابط بین شرکا، نحوه اداره شرکت، نحوه تقسیم سود و زیان و… را تعیین می کند که این موارد را بعدا کامل تر اشاره خواهیم کرد.

برای آشنایی بهتر و درک بهتر اساسنامه و چیستی آن باید نگاه مختصری به روند ثبت شرکت داشته باشیم پس از تشکیل آن.