1- حکم تأسیسی: حکم و قانونیاست که قبلاً وجود نداشته و جدیداً تأسیس و وضع شده باشد.
مثال: ماده 19 قانونمجازاتاسلامی مصوّب 1392؛ که بر اساس آن مجازاتهای تعزیری به هشت درجه تقسیم شدهاند؛ حکمی تأسیسی است؛ زیرا قبلاً چنین حکم و قانونی که مجازاتهای تعزیری را به هشت درجه تقسیم کرده باشد وجود نداشته و این حکم و قانون؛ جدیداً تأسیس و وضع شده است.
ماده 19 قانون مجازات اسلامی مصوّب 1392: مجازاتهای تعزیری به هشت درجه تقسیم میشود:
1ـ مجازاتهای تعزیری درجه 1 عبارتند از: حبس بیش از بیست و پنج تا سی سال و ...
2ـ مجازاتهای تعزیری درجه 2 عبارتند از: حبس بیش از پانزده تا بیست و پنج¬سال و ...
3ـ مجازاتهای تعزیری درجه 3 عبارتند از: حبس بیش از ده تا پانزده سال و ...
4ـ مجازاتهای تعزیری درجه 4 عبارتند از: حبس بیش از پنج تا ده سال و ...
و ...
2- حکم امضایی: حکم و قانونیاست که در قوانین قدیم وجود داشته؛ لیکن مقنّن آنحکم را اکنون در قوانین جدیدی که وضع میکند بهکار میبرد؛ که اینعمل، به معنای تأیید و امضای آن قانون قدیم است؛ به همین دلیل به این حکم، حکمامضایی میگوییم.
مثال: ماده 2 قانون مجازات اسلامی 1392؛ حکمی امضایی است.
ماده 2 قانون مجازات اسلامی 1370: هر فعل یا ترک فعلی که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است جرم محسوب میشود.
ماده 2 قانونمجازاتاسلامی 1392: هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است جرم محسوب میشود.
مقنّن مادۀ 2 قانون مجازات اسلامی 1370 را؛ در قانون مجازات اسلامی مصوّب 1392 بهکار برده و حکم جدیدی تأسیس و وضع نکرده است؛ که به این حکم؛ حکم امضایی میگوییم.