انواع تصرف در ملک مشاع

تصرف مادی (فیزیکی) هر شریک در ملک مشاع به معنی استفاده هر شریک از ملک است. دو مثال ذیل تصرف مادی را نشان می‌دهد:

 

.سکونت شریک در ملک مسکونی مشاعی؛

.زراعت شریک در زمین زراعی مشاعی.

تصرف مادی شریک در ملک مشاع نیازمند “اذن همه مالکین” است و هیچ یک از مالکین نمی‌تواند خودسرانه در ملک تصرف نماید و اگر مالکی در ملک تصرف کند امکان خلع ید او توسط سایر مالکین وجود دارد.

 

علاوه بر آن می‌توان اجرت المثل دوران تصرف شریک متصرف را از وی مطالبه نمود. (‌خوانندگان غیرحقوقی محترم برای فهم معنای اجرت المثل آن را نوعی اجاره‌بها در نظر بگیرند.)

 

نکته کاربردی: بر اساس مطالب پیشین اگر شوهری فوت کند با وجود اینکه خانمش از ملک وی ارث می‌برد، اما تصرف در ملک توسط همسر، نیازمند اذن همه ورثه است. پس هر یک از ورثه (مثل فرزندان) می‌تواند خلع ید مادر را بخواهد؛ جدای از اینکه این کار از نظر اخلاقی قبیح است، اما این اختیار از لحاظ قانونی وجود دارد.

 

راهکار پیشنهادی برای جلوگیری از اتفاق پیش گفته برای مادر این است که از “صلح عمری” (عمرآ تلفظ شود) استفاده شود. با این کار حق استفاده ملک تا زمانی که شوهر زنده است برایش باقی می‌ماند ولی مالکیت خانه متعلق به همسرش می‌شود و بعد از فوت هم مالکیت برای همسر باقی می‌ماند.

اداره ملک مشاع

اداره ملک مشاع بر اساس اجماع (اتفاق نظر) همه مالکین صورت می‌گیرد. مثلا در خصوص کاشت درخت در یک زمین مشاعی میان همه شرکا (‌مالکین) باید اتفاق نظر باشد. نمی‌توان نظر اکثریت را بر اقلیت تحمیل نمود.

 

اما در این خصوص استثنایی وجود دارد بدین شرح که در آپارتمان ها چنانچه قرارداد و توافقی میان مالکین در خصوص نحوه اداره قسمت‌های مشترک (‌مثل حیاط) نباشد، اداره قسمت‌های مذکور بر اساس نظر اکثریت مالکینی است که “بیش از نصف مساحت تمام قسمت‌های اختصاصی ملک” را مالک باشند.

 

یعنی در آپارتمان‌ها اصل بر این است که نظر اکثریت بر اقلیت تحمیل می‌شود و این یک استثناء قانونی است.

تقسیم سود و ضرر در ملک مشاع

سهم هر شریک در سود و ضرر ملک مشاع، اصولا بر اساس میزان مالکیت وی است. مگر اینکه طور دیگری میان مالکین توافق شود. مثلا ممکن است توافق شود که یکی از شرکا به علت زحمات بیشتری که متحمل شده است سود بیشتری از سایرین ببرد.

عوامل ایجاد مالکیت مشاعی

مالکیت مشاعی یا به صورت ارادی ایجاد می‌شود یا غیر ارادی‌.

 

.در حالت ارادی، مثلا دو نفر با یکدیگر خانه‌ای را می‌خرند؛ فرقی هم ندارد که سهم هر کدام به چه میزان باشد.

.اما در حالت غیر ارادی، افرادی که مالک مشاعی ملکی می‌شوند هیچ اراده‌ای در این خصوص نداشته‌اند. مثل زمانی که ملکی به چند نفر به ارث رسد.

ملک مشاع و مفروز

ملک مشاع ملکی است که بیش از یک مالک داشته باشد؛ به دیگر سخن در املاک مشاع حداقل دو نفر (‌به بالا‌) مالک وجود دارد. حال اگر ملکی فقط یک مالک داشته باشد، به آن “ملک مفروز” گویند.

عملیات اجرای حکم

اجرای حکم توسط دادورز (مامورین اجرا) در قسمت اجرای دادگاهی که اجرائیه را صادر کرده است به عمل می آید.

لازم به ذکر است هرگاه تمام یا قسمتی از عملیات اجرایی باید در حوزه دادگاه دیگری به عمل آید، مدیر اجراء انجام عملیات مزبور را به قسمت اجراء دادگاه آن حوزه محول می کند. دادورزها تحت نظر مدیر اجراء قرار دارند و مدیر اجراء نیز تحت ریاست و مسوولیت دادگاه انجام وظیفه می کنند

هر گاه در جریان اجرای حکم اشکالی پیش آید، دادگاهی که حکم تحت نظر آن اجراء می شود رفع اشکال می نماید، اما اختلافات راجع به مفاد حکم همچنین اختلافات مربوط به اجرای احکام که از اجمال یا ابهام حکم یا محکوم به حادث می شود در دادگاهی که حکم را صادر کرده رسیدگی می شود.

ابلاغ اجرائیه به محکوم علیه

ابلاغ اجرائیه طبق مقررات آیین دادرسی مدنی به عمل می آید و آخرین محل ابلاغ به مجکوم علیه در پرونده دادرسی برای ابلاغ اجرائیه سابقه ابلاغ محسوب است.

صدور اجرائیه از سوی دادگاه نخستین

بعد از طی مراحل بالا، اجراییه ای از سوی دادگاه نخستین (نه دادگاه دیگری) صادر می شود.

صدور این اجرئیه از سوی دادگاه بدوی، جواز اجرای حکم خواهد بود.

تقاضای محکوم له یا نماینده قانونی او

احکام حقوقی به صورت خود به خود به اجرا درنمی آیند بلکه محکوم له یا نماینده قانونی او یا قائم مقامش باید به صورت کتبی تقاضای اجرای حکم را از دادگاه بنمایند و تا زمانی که این تقاضا از سوی این افراد مطرح نشود، دادگاه نیز مبادرت به اجرای حکم نمی نماید.

ابلاغ رای قطعی به محکوم علیه

این افراد باید از مفاد حکم آگاهی یابند تا آنها نیز بتوانند قبل از اجرای حکم اقدامات لازم را به عمل آورند و این امر از حقوق مسلم ایشان است و به هیچ نحو قابل چشم پوشی نیست.

قطعیت حکم، شرط ضروری اجرای حکم

تا زمانیکه حکم قطعی نشده یا قرار اجرای موقت آن صادر نشده قابل اجراء نیست و چون آنچه اجرا می شود جز در موارد نادری قابل بازگشت به حالت سابق خود نیست، بنابراین باید حکمی اجرا شود که قطعیت یافته باشد یا در مواردی که دستور اجرای موقت حکم صادر می شود.

دستور موقت نیز عبارت است از قراری که دادگاه در اموری که تعیین تکلیف آن فوریت دارد به درخواست متقاضی صادر می نماید و به موجب آن دستور موقت دایر بر توقیف مال یا انجام عمل یا منع از امری صادر می کند.

مراحل اجرای حکم دادگاه از صفر تا صد

مجموع اعمالی که به منظور اجرای حکم دادگاه انجام می‌گیرد اجرای احکام می‌گویند.

اجرای حکم در دادگاه مهمترین مرحله دادرسی است، زیرا صدور حکم اگر پشتوانه اجرایی نداشته باشد، ارزشی ندارد و در واقع، محکوم‌ له در مرحله اجرای حکم در دادگاه است که عملا به حق خود رسیده و محکوم‌علیه هم به سزای عمل خود می‌رسد.

برای اجرای رای، کسی که حکم به نفع او صادر شده است باید درخواست صدور اجرائیه کند؛ یعنی وقتی رایی صادر شد، خود به خود اجرا نمی‌شود، بلکه کسی که رای به سود او صادر شده است باید اجرای آن را تقاضا کند و به دنبال آن اجرائیه صادر می‌شود.

 

اجراییه را دادگاه صادرکننده حکم صادر می‌کند و در قسمت اجرای احکام همان دادگاه هم اجرا می‌شود.

 

همچنین مدیر دفتر دادگاه یا اجرا، اجراییه را بر روی برگ‌های مخصوصی به نام برگ اجراییه تنظیم می‌کند که این اقدامات اولین قدم برای صدور اجراییه می باشد.

 

در برگ اجراییه مشخصات کسی که حکم به نفع او صادر شده است (محکوم له) و مشخصات شخصی که حکم علیه او صادر شده (محکوم علیه) و مشخصات حکم و موضوع آن درج می‌شود و به امضا رئیس دادگاه و مدیر دفتر میرسد و بعد از آن به مهردادگاه ممهور می شود.

 

در مرحله بعدی نوبت به ابلاغ اجراییه می‌رسد. اجراییه به محلی ابلاغ می‌شود که در پرونده دادرسی، برگه‌ها به آن ابلاغ شده‌ است، در صورتی که محکوم علیه فاقد محل خاصی برای ابلاغ اجرائیه باشد و مجهول المکان باشد، اجراییه از طریق نشر آگهی به محکوم علیه ابلاغ خواهد شد.

 

پس ابلاغ اجرائیه، کار اجرا به دادورز واگذار می شود که نام او در زیر اجراییه نوشته شده است. پس از این طی این مراحل و به محض اینکه مهلت اجرای رای تمام شد، عملیات اجرایی شروع می شود.

لایحه اعتراض به حکم اعسار

بسمه‌تعالی

دادگاه محترم تجدیدنظر استان

احتراماً، اینجانب …، با مشخصات …، در پرونده شماره … که منجر به صدور حکم رد اعسار یا تعیین اقساط سنگین شده است، به استحضار می‌رساند:

 

1-اینجانب به دلیل مشکلات مالی شدید و عدم توانایی در پرداخت دیون، دادخواست اعسار خود را تقدیم کردم، اما دادگاه محترم بدوی بدون بررسی دقیق اسناد و مدارک ارائه‌شده، حکم به رد اعسار/تعیین اقساط غیرمتناسب صادر نموده است.

2-مستندات جدیدی ازجمله مدارک بانکی، شهادت شهود و وضعیت اشتغال و درآمد اینجانب ارائه شده که تأییدکننده ناتوانی مالی بنده است.

3-بر این اساس، تقاضای تجدیدنظر در حکم صادره و بررسی مجدد شرایط مالی اینجانب را دارم.

با عنایت به مراتب فوق و مستند به مواد ۵۰۴ و ۵۰۶ قانون آیین دادرسی مدنی، از دادگاه محترم تجدیدنظر تقاضا دارم ضمن نقض دادنامه صادره، درخواست اعسار اینجانب را مورد پذیرش قرار داده و مستند به اوضاع و احوال مالی واقعی اینجانب، حکم به معافیت از پرداخت هزینه دادرسی صادر فرمایند.

مراحل دادرسی استرداد زمین

۱. تنظیم دادخواست: مالک باید دادخواستی مبنی بر استـرداد زمیـن را در دفاتر خدمات قضایی ثبت کند.

 

۲. ارجاع به دادگاه صالح: دادگاه عمومی حقوقی محل وقوع ملک صلاحیت رسیدگی دارد.

 

 ۳. تشکیل جلسه رسیدگی: در جلسه دادرسی، مدارک مالکیت و دلایل تصرف غیرقانونی بررسی می‌شود

 

۴. صدور رأی: اگر دادگاه تصرف را غیرقانونی بداند، حکم به استرداد زمین صادر خواهد شد.

 

۵.اجرای حکم: در صورت عدم تمکین متصرف، اجرای احکام دادگستری حکم را اجرا می‌کند.

شرایط اقامه دعوای استرداد زمین

برای طرح دعوای استـرداد زمیـن، شرایط زیر باید احراز شود:

 

1=اثبات مالکیت: مالک باید اسناد رسمی نظیر سند مالکیت، قرارداد رسمی یا حکم دادگاه را ارائه کند.

2=اثبات تصرف غیرقانونی: باید مشخص شود که متصرف به‌صورت غیرمجاز ملک را در اختیار گرفته است.

3=عدم وجود قرارداد معتبر: اگر تصرف با استناد به قرارداد اجاره، بیع یا هبه باشد، باید ابتدا بطلان یا فسخ آن قرارداد ثابت شود.

مبانی قانونی استرداد زمین

برای بررسی استرداد زمین، قوانین مختلفی مورد استناد قرار می‌گیرند که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

 

۱. ماده ۳۰ قانون مدنی

 

بر اساس این ماده، هر مالکی حق هرگونه تصرف در ملک خود را دارد، مگر آنکه قانون خلاف آن را تصریح کرده باشد. بنابراین، اگر شخصی بدون مجوز ملک دیگری را تصرف کند، مالک حق دارد از طریق مراجع قانونی نسبت به استرداد آن اقدام کند.

 

۲. ماده ۳۱ قانون مدنی

 

این ماده تأکید می‌کند که هیچ‌کس نمی‌تواند مالکیت دیگری را بدون رضایت او سلب کند. این اصل حقوقی یکی از مهم‌ترین مبانی دعاوی استرداد زمین محسوب می‌شود.

 

۳. مواد ۳۰۸ تا ۳۱۷ قانون مدنی (غصب و ضمان قهری)

 

طبق این مواد، اگر شخصی بدون مجوز قانونی ملکی را تصرف کند، غاصب محسوب شده و مکلف به بازگرداندن آن است. همچنین، وی موظف به جبران خسارات وارده به مالک اصلی می‌باشد.

۴. ماده ۱۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی

 

در تعریف دعوای تصرف عدوانی، این ماده بیان می‌کند که اگر شخصی مال غیرمنقول را بدون رضایت مالک در اختیار بگیرد، مالک می‌تواند از طریق دادگاه دعوای استرداد را مطرح کند.

مفهوم استرداد زمین

استرداد زمین به معنای بازپس‌گیری ملک از فردی است که بدون حق قانونی آن را تصرف کرده است. این دعوی معمولاً در شرایطی مطرح می‌شود که تصرف‌کننده نتواند مدرک معتبری برای مالکیت خود ارائه دهد یا مالک اصلی بتواند خلاف آن را اثبات کند.

تصادف جرحی یعنی چه؟

تصادف جرحی در واقع به این معناست که در یک تصادف، اشخاصی در اثر آن آسیب و صدمه دیده اند و جراحاتی به آن ها وارد شده است. گاهی اوقات این تصادفات جرحی منجر به فوت سرنشینان یا راننده ی آن می شود.

آیا می شود دزد را کتک زد؟

با توجه به مواردی که در بند های ماده 156 قانون مجازات اسلامی، بیان شده است اگر شرایط دفاع مشروع وجود داشت و شما برای دفاع از خودتان، مالتان یا ناموس و آبرویتان مجبور به کتک زدن دزد و درگیری با او شدید، این اقدام شما در مقابل سارق، قابل مجازات نخواهد بود. اما باید توجه داشته باشید که اقدام شما در مقابل سارق، باید با اقدمات او متناسب باشد و نباید بیش از حد رفتار او واکنش نشان دهید و به او آسیب وارد کنید.

از کجا بفهمیم که جرمی قابل بخشش است؟

جرایم دارای دو جنبه ی عمومی و خصوصی است. در جنبه ی خصوصی جرم، شاکی خصوصی وجود دارد. حال برخی معتقدند که جرایم قابل گذشت شامل جرایمی است که جنبه ی خصوصی آن قوی تر بوده و شاکی خصوصی طرح شکایت نموده باشد. در این خصوص معیار بسیار دقیقی وجود ندارد. در واقع قانون گذار قابل گذشت بودن جرایم را بصورت استثناء بیان کرده است و اصل بر غیر قابل گذشت بودن جرایم است. یعنی اگر جرمی قابل گذشت باشد باید قانون گذار تصریح کرده باشد. این موضوع را قانون گذار در ماده 104 قانون مجازات اسلامی بیان کرده است.