مواردی که مستاجر با انقضای مدت اجاره، اقدام به تخلیه ملک نمی‌کند
با توجه به ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی، هرگاه اموال منقول یا غیرمنقول به عنوان اجاره به کسی داده شده و بنا بر این بوده است که مسترد شود یا به مصرف معینی برسد و شخصی که آن اشیاء نزد او بوده آنها را به ضرر مالکین استعمال یا تصاحب یا تلف کند، به حبس از ۶ ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.
در چنین مواردی، مالک از مستاجر به دلیل تخلیه نکردن ملک تحت عنوان خیانت در امانت شکایت می‌کند. چنین شکایتی در مقطعی از زمان بسیار شایع بود تا اینکه اداره حقوقی قوه قضاییه در سال ۸۲ در نظریه‌ای اعلام کرد که صرف عدم تخلیه مورد اجاره، پس از انقضای مدت اجاره یا استعمال، تصاحب، تلف یا مفقود کردن مورد اجاره به ضرر مالک نیست تا مشمول ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی باشد. بنابراین صرف تخلیه نکردن، خیانت در امانت محسوب نمی‌شود.
تفاوت جرم خیانت در امانت و کلاهبرداری
تفاوت عمده میان کلاهبرداری و خیانت در امانت از جهت حیله و تقلب است، تا آنجا که عمل واحد نمی‌تواند واجد هر دو عنوان کلاهبرداری و خیانت در امانت باشد. تفاوت دیگر، مربوط به عنصر نتیجه است. شرط تحقق کلاهبرداری، انتفاع مجرم یا شخص مورد نظر او است اما درجرم خیانت در امانت، انتفاع خائن در امانت ضروری نیست.
تفاوت جرم خیانت در امانت و اختلاس
اختلاس یکی از فروض جرم خیانت درامانت است؛ با این تفاوت که مرتکب اختلاس مأمور دولت بوده و نسبت به دولت یا اموال اشخاص که به حسب شغل یا مأموریت نزد وی بوده است، مرتکب خیانت می‌شود.
خیانت در امانت
این جرم از دیرباز و با عنایت به وجود نداشتن بانک ها و طولانی بودن راه ها و وجود راهزنان و از این جهت سپردن امانت به امین اتفاق می افتاده است. خصوصا در جایی که امین فوت می نماید.
غالبا چون به امین اطمینان دارند از وی رسید امانی اخذ نمی نمایند فلذا اثبات امانی بودن مال نزد امین امری مهم است که می تواند اینگونه موارد را از حالت حقوقی به جزایی یا بالعکس تبدیل نماید. چرا که تشخیص قرض با امانت یا ودیعه کاری تخصصی است که نیازمند تجربه وافری دراینگونه موارد بوده و تلاش شاکی باید بسیار باشد.
بهره مندی از حضور یک وکیل مجرب می تواند مسیر رسیدن به مال را امکان پذیر و چه بسا صد چندان کوتاه نموده و از افتادن در چاه تهمت و کلاهبرداری مصون نماید.
