در قانون اقدامات تأمین تربیتی که به آیین‌نامه سازمان زندان‌ها مشهور است و در سال ٨٤ به تصویب رسیده، چه برای زندانی ای که در مقام تحمل مجازات وارد زندان شده و چه در مقام متهم، بازداشت شده باشد، از همان بدو ورود مقرراتی پیش‌بینی شده است که باید اعمال شوند. به‌طورکلی می‌توان گفت قانون‌گذار در بسیاری از این موارد، قائل به اکثریت بوده مگر درباره مرخصی که حقی را برای زندانی تعیین‌نکرده وگرفتن مرخصی را منوط به نظر شورای زندان کرده است.
آیا این حقوق فقط مربوط به زندانیان می‌شود؟
قانون‌گذار در مقاطع مختلفی حقوقی را نه‌تنها برای زندانیان، بلکه حتی برای خانواده آنها نیز درنظر گرفته است؛ مثلا براساس تبصره ماده ٦٩ این آیین‌نامه، درصورتی‌که مادری به زندان محکوم شود و کودکی دوساله داشته باشد، به خاطر شرایط حاکم بر روابط مادر و فرزندی، ضرورت حضور کودک در کنار مادر زندانی، مشخص شده است. همچنین اگر فرزند بین دو تا شش‌سال داشته باشد، زندان مکلف است که این فرزندان را در مهدکودک‌های زندان نگهداری کند.
درباره حقوق فردی زندانی چطور؟
برخی از این قوانین برای فراهم‌کردن رفاه و آسایش زندانی در زندان است؛ حقوقی مانند استفاده از تخت‌خواب، نظافت، ورزش و... . این موارد در قانون به‌دقت بیان شده است تا به صورت شرایط عمومی زندانی‌ها در نظر گرفته شوند.
استفاده از وسایل ارتباطی حق زندانی است؟
درباره وسایل ارتباط جمعی، استفاده از وسایلی مانند تلویزیون، رادیو و روزنامه در زندان، مجاز دانسته شده است. قانون‌گذار درباره وسایل مذهبی حتی برای اقلیت‌های مذهبی هم شرایطی را درنظرگرفته تا کتب ادعیه و اذکار آنها فراهم شود و درصورت لزوم، نماینده آن اقلیت مذهبی تأیید شده بتواند با مراجعه به زندان، با زندانی در ارتباط باشد
