قرارداد مشارکت مدنی برعکس اسم آن که ممکن است به ما این تفکر را القاء کند که با یک قرارداد سخت و پیچیده روبرو هستیم ، ولی یک قرارداد کاملا کاربردی در فضای کسب و کار است. شما سرمایه ای اعم وجه نقد ، مغازه ، ساختمان ، کارگاه و ....دارید و می خواهید با فردی دیگری همکاری کنید تا سرمایه تان را چند برابر و یا کارتان را توسعه دهید . در این شرایط شما می توانید از قرارداد مشارکت مدنی استفاده کنید .
قرارداد مشارکت مدنی چیست؟
قرارداد مدنی شکلی از قرارداد است که به وسیله آن اشخاص حقیقی یا حقوقی سرمایه (مادی یا معنوی) خود را به صورت سهم الشرکه نقدی یا غیر نقدی ارزیابی کرده و به صورت مشاع و برای انجام کار مشخص در فعالیت های تولیدی، بازرگانی و خدماتی برای مدت محدود و به قصد کسب منافع بکار می‌گیرند.
انواع قرارداد مشارکت مدنی و روش استفاده آن چیست؟
از قرارداد مشارکت مدنی می توانیم در صادرات کالا، خدمات، تولید و فروش محصول، واردات کالا به قصد فروش، بازرگانی داخلی، احداث مسکن انفرادی و انبوه سازی و واردات ماشین آلات، مواد اولیه و ابزار کار استفاده کرد .
پرکاربردترین شکل قراردادهای مشارکت مدنی
- مشارکت در ساخت،
- مشارکت مدنی با بانک
- مشارکت مدنی خصوصی
قرارداد مشارکت در ساخت
قرارداد مشارکت در ساخت جزو قراردادهایی است که بیشتر افراد جامعه با آن روبرو شده اند و شناخت درست از آن می تواند نقش موثری در شناخت حقوق و تکالیفشان در این مدل قرارداد داشته باشد . . قرارداد مشارکت در ساخت قراردادی است که بین یک یا چند مالک و یک یا چند سازنده منعقد شده و به واسطه آن بر سر ساخت ساختمانی با مشخصات معین توافق می‌کنند، در این مدل قرارداد سرمایه مالک، زمینی است که ساختمان در آن ساخته می‌شود و سرمایه سازنده نیز هزینه‌هایی است که در حین عملیات ساخت متحمل می‌شود و نهایتاً هر کدام از طرفین سهمی از ساختمان ساخته شده خواهند برد .
در تنظیم قرارداد مشارکت در ساخت پیش‌بینی ضمانت اجرای موثر در قرارداد و ذکر دقیقِ شروط قرارداد بسیار حائز اهمیت است. هرچه این شرایط به طور دقیق‌تر و شفاف‌تر بیان شود از بروز اختلافات در آینده جلوگیری می‌شود.
مثلاً اگر سازنده بعداز تخریب ساختمان از ساخت خوداری کند باید ضمانت اجرای موثر در قرارداد در نظر گرفته شود تا هم از توقف قرارداد جلوگیری گردد و هم بتوان از طریق دادگاه طرف مقابل را به اجرای انجام تعهدات وادار کرد.
قرارداد مشارکت در ساخت با توجه به استفاده آن از جمله قرارداد های ساده نیست و باید نکات حقوقی در ان لحاظ شود . از جمله:
1-تعهدات طرفین قراردادمانند:
- تسلیم ملک به سازنده برای اجرای عملیات ساخت است.
- تعهدات سازنده برای پیشبرد عملیات ساخت
- الزام به تحویل ملک در زمان مقرر
- رعایت اصول استاندارد ساخت
- پرداخت هزینه‌های ساختمانی و اداری پروژه
- پرداخت اجاره بها به مالک در طول دوره ساخت برای اسکان موقت مالک
- ارائه گزارشی از عملکرد خود به مالک در دوره‌های زمانی مقرر
- اخذ پایان کار و پرداخت جرائم به شهرداری
2-وضعیت سهم الشرکه طرفین در قرارداد مشارکت در ساخت
سهم الشرکه طرفین در قرارداد باید به دقت ذکر تا از بروز اختلافات در آینده جلوگیری شود. برای محاسبه سهم الشرکه ابتدا آورده هر یک از طرفین قیمت‌گذاری شده و سپس قیمت مقرر تقسیم بر ارزش کل پروژه (ارزش کل سرمایه‌گذاری) شود.
اهمیت تعیین درصد برای سهم الشرکه از این جهت است که به عنوان مثال اگر سهم الشرکه مالک به سازنده ۶۰ به ۴۰ باشد و حاصل عملیات ساخت یک آپارتمان ۱۰ واحدی باشد در این حالت ۶ واحد آپارتمان سهم مالک و ۴ واحد آپارتمان
قرارداد مشارکت مدنی بانک
قرارداد مشارکت مدنی بانک در مواردی است که کسی می‌خواهد سرمایه‌گذاری انجام دهد و به تبع آن با دریافت سرمایه از بانک، بانک را نیز در سرمایه‌گذاری خود شریک کند. برای انعقاد قرارداد مشارکت مدنی با بانک اطلاعات هویتی، موضوع مشارکت، میزان سرمایه مورد نیاز، حداکثر مدت مشارکت، پیش‌بینی خرید، هزینه و فروش، سهم سود پیشنهادی متقاضی و وثیقه‌هایی که برای ضمانت حسن انجام کار باید به بانک سپرده شود، به بانک ارائه می‌گردد. بانکها یا سایر موسسات مالی می‌توانند تا ۸۰ درصد کل سرمایه را در یک شرکت مدنی در اختیار بگیرند و همچنین فروش اقساطی سهم‌الشرکه نیز در این حالت امکان‌پذیر است.پرداخت سهم الشرکه بانک در مشارکت مدنی، دفعتا واحده و نقدا صورت نمی‌پذیرد و در دفعات متعدد پرداخت می‌شود. همچنین در قرارداد مشارکت مدنی با بانک صرفا درصدی از سرمایه مذکور توسط بانک تامین می‌گردد و در اواخر هر سال، بانک، سود به دست آمده از شراکت را بین طرف مقابل و خود تقسیم می‌کند. این سود بسته به سرمایه هر دو طرف بین آنها تقسیم خواهد شد و بانک همانند دیگر سهامداران به نسبت سرمایه در سود شرکت سهیم می‌شود.
در قرارداد مشارکت مدنی با بانک، هزینه‌های قابل قبول منحصر به هزینه‌های اصلی نبوده و هر نوع هزینه دیگر با توافق طرفین می‌تواند در قرارداد قید شود.
قرارداد مشارکت مدنی خصوصی
مشارکت مدنی خصوصی قراردادی است که به وسیله آن یک طرف سرمایه مادی خود و طرف دیگر سرمایه معنوی خود را برای مشارکت در میان می‌گذارد. بدین شرح که طرف اول به طور کامل سرمایه خود را وارد فعالیت مورد نظر می‌کند و طرف دوم مدیریت فعالیت مذکور را بر عهده می‌گیرد، در این حالت طرف اول را مالک و طرف دوم را عامل می‌نامند.
قراردادهای مشارکت مدنی خصوصی کاربردهای زیادی دارد و در موضوعات مختلف و گوناگونی به‌کار می‌رود. بطور مثال از شراکت مغازه بین دو نفر ، مورد استفاده قرار می‌گیرد تا اینکه در نظر بگیرید که شما یک واحد آپارتمان اداری دارید که آن را به افرادی می‌سپارید تا در این واحد یک مرکز سلامت احداث نمایند، در این حالت اگر نمی‌خواهید صرفا روابطتان در حد روابط موجر و مستاجر باشد و به عبارت دیگر می‌خواهید شما هم سهمی ازدرآمد مرکز سلامت داشته باشید، بدون اینکه دخالتی در مدیریت و عملیات مرکز مذکور داشته باشید، می‌توانید از مزایای انعقاد قرارداد مشارکت مدنی خصوصی بهره‌مند شوید.
اینگونه قراردادها و سایر انواع مذکور ذکر میزان سهم هریک از طرفین بسیار اهمیت دارد به نحوی که اگر میزان سرمایه نقدی یا غیر نقدی و سهم طرفین در قرارداد مشخص نشده باشد، اصل بر بالمناصفه بودن سرمایه و سهم آنهاست و تأمین سرمایه اعم از نقدی و غیر نقدی به عهده شرکا می‌باشد. مدت قرارداد مشارکت مدنی با توجه به هدف فعالیت موضوع قرارداد و موافقت شریک در ابتدای قرارداد معین می‌گردد و طرفین می‌توانند نسبت به تمدید آن به توافق برسند.
قرارداد مشارکت مدنی از نگاه قانون
بعد از انعقاد قرارداد مشارکت مدنی، شرکت مدنی شکل می گیرد.از ماده ۵۷۱ به قانون مدنی به بعد که در مورد شرکت ها می باشد و شرکت ها را به دو دسته مدنی و تجاری تقسیم می کند. شرکت های تجاری را دارای شخصیت حقوقی از زمان ثبت و تابع قانون تجارت و شرکت مدنی را فاقد شخصیت حقوقی و تابع قانون مدنی می داند. همچنین سرمایه شرکت های مدنی می تواند به صورت اموال منقول یا غیر منقول باشد.
آثار قرارداد مشارکت مدنی
قراردادهای مشارکت مدنی این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به ثبت شرکت در اداره ثبت شرکتها بتوانند فعالیت‌هایی شبیه به فعالیت‌های تجاری انجام دهند.
