در پاسخ به پرسش فوق باید گفته شود که خیر توهین می تواند علاوه بر کاربرد الفاظ رکیک و فحاشی شامل یک سری رفتارهایی باشد که توهین محسوب می شود:
توهین می تواند علاوه بر گفتار به وسیله رفتار، نوشتار و حتی با اشاره های دست و چشم نیز اتقاق بیفتد. توهین حتی می تواند در فضای مجازی نیز با ارسال پیامک و یا ایمیل یا یک تلفن توهین آمیز نیز اتفاق بیفتد.
توهین‌آمیز بودن رفتار با در نظر گرفتن عرف آن جامعه سنجیده می‌شود. یعنی اینکه یک رفتار ممکن است، در یک فرهنگ یا جامعه ای توهین تلقی شود و همان رفتار در یک فرهنگ یا جامعه دیگر جرم نبوده و حتا مصداق یک نوع رفتار محبت آمیز و ادای احترام باشد.
بعضی رفتارهایی که توهین محسوب می شود و شامل مجازات های کیفری می گردد، شامل:
پرتاب آب دهان به صورت شخص دیگر، هل دادن کسی به قصد ایجاد حقارت تحقیر و خوار نمودن ایشان، پرتاب چیزی که خطر جانی ندارد، به سمت دیگری برای ایجاد حقارت و خوارنمودن ایشان و اشاره هایی به شکل دستی که در فرهنگ ما و یا در عرف و شرع ما اهانت آمیز قلمداد می شود.
بعضی رفتارها ممکن است، بی ادبانه و به دور از احترام باشد، اما جرم محسوب نمی شود. مثلا برای کسی که احترام او واجب است، بلند نشدن، یا سلام نکردن و دست ندادن این اعمال بی ادبی است، ولی جرم نیست و طبعا مجازات و کیفری نیز نخواهد داشت.
توهین و فحاشی جرمی است که قابل اغماض و گذشت است
طبق ماده ی ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی، جرم اهانت و فحاشی به مثابه ی یک جرم قابل بخشش شناخته می شود،اما وقتی می گوییم جرمی قابل چشم پوشی یا گذشت است، منظور چیست؟
زمانی که از نگاه قانون یک جرم قابل گذشت محسوب می شود، به این معنی که آغاز رسیدگی و اجرای مجازات آن جرم، وابسته به شکایت شاکی و نگذشتن او باشد.
پس اگر در هر مرحله شاکی از شکایت خود صرف نظر کند، پیگیری و اجرای مجازات آن حکم متوقف می شود. به زبان ساده تر اگر شخصی به شخص دیگری توهین کرده باشد، اگر شخصی که به او توهین شده در هر مرحله از پرونده از شکایت خود صرف نظر کند یا همان ابتدا اصلا شکایت نکند این جرم قابل گذشت است و قابلیت رسیدگی ندارد.
جرم اهانت و فحشا یک کار مجرمانه ی مطلق است. به این معنی که حتی اگر کسی که به او توهین شده ( به علت روحیه ی بزرگواری یا بالعکس روحیه ی ضعف و پستی) ناراحت نشود و تحت تاثیر قرار نگیرد، باز جرم توهین واقع شده است و می توان از شخصی که توهین کرده شکایت کرد.
توهین و بی احترامی در فضای مجازی
امروزه بسیاری از ارتباطات انسانها از طریق فضای مجازی و شبکه های اجتماعی صورت می گیرد. پیشرفت تکنولوژی و ارتباط انسانها از سراسر دنیا یکی از مواهب و مزایای علم جدید می باشد، البته که هر پدیده ای همراه با مزایایش معایبی نیز دارد. یکی از این مشکلات جرائمی است که در این فضای مجازی اتفاق می افتد. چون موضوع ما درباره جرم توهین است، به دیگر جرائمی که در این فضا رخ می دهد، کاری نداریم.
کافی است که سری به اینستاگرام بزنید وکپشن ها و اظهار نظرهایی که بسیاری نسبت به بعضی از پست ها دارند، بخوانید. شگفت زده خواهید شد وقتی انبوهی از توهین ها و اهانت ها را می بینید که خیلی وقتها فقط از روی تفنن و پر کردن اوقات بیکاری گفته می شود.
توهین جرم است، چه در فضای واقعی و دنیای واقعی روی دهد و چه در فضای مجازی باشد.مجازات افرادی که در فضای مجازی هتک حرمت به شان افراد و نظرات و گفته های آنها می کنند، هیچ تفاوتی با اهانت هایی که اشخاص در فضای واقعی و رو در روی هم دارند، ندارد.لذا بانی قانون براساس ماده ی شماره ی 608 قانون مجازات اسلامی، جهت این طور افراد نیز تا 74 ضربه ی شلاق و یا 50 هزار تا 1میلیون ریال مجازات نقدی در نظر گرفته است.
قابل پیگرد
توهین و فحاشی در فضای مجازی با توجه به اینکه جرم محسوب می شود، قابل پیگرد می باشد، اما مشخص است که شکایت از فردی که در فضای مجازی توهین می کند، به دلیل عدم اطلاع از هویت فرد توهین کننده و یا جعلی بودن نام شان و استفاده از نام های مستعار مشکل تر از دنیای واقعی می باشد.
اما با این همه می توانید اگر در فضای مجازی مورد اهانت قرار گرفته اید از فرد خاطی شکایت کنید و او را به پای میز محاکمه بکشانید. مرجعی که صلاحیت رسیدگی به شکایت شما را دارد، دادسرای محلی است که در آن مورد توهین قرار گرفته اید.
مثلا اگر شما در موطن خود نیستید و در جای دیگری مورد اهانت تلگرامی یا اینستاگرامی قرار گرفته اید و از محل زندگی فرد فحاش هم اطلاع ندارید، لازم نیست، به موطن خود برگردید تا بتوانید از او شکایت کنید. شما می توانید در همان جایی که هستید و پیام های توهین آمیز را دریافت کرده اید، به دادسرای همان جا مراجعه کنید و از فرد خاطی شکایت کنید.
