پیش از آنکه اجرای حکم دادگاه در پرونده های حقوقی را توضیح دهیم خوب است بدانید، به منظور اطلاع و آگاهی از مقررات مربوط به احرای حکم دادگاه حقوقی باید به قانون اجرای احکام مدنی و قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مراجعه کنید. بر اساس مقررات قوانین مزبور پس از آنکه حکم دادگاه حقوقی به مرحله قطعیت رسید، محکوم له (شخصی که حکم به نفع وی صادر شده است) می تواند با مراجعه به دادگاه نخستین (شعبه بدوی صادر کننده حکم) درخواست صدور اجرائیه نماید. در صورت مهیا بودن شرایط قانونی اجرائیه صادر می شود و به محکوم علیه (شخصی که حکم بر علیه وی صادر شده است) ابلاغ می گردد.
در صورتی که با گذشت مهلت های قانونی محکوم علیه از اجرای حکم صادره امتناع کند، عملیات اجرای حکم آغاز می شود. در صورتی که محکوم به عین معین باشد، مال توقیف شده و به محکوم له داده می شود. در سایر موارد، اموال متعلق به محکوم علیه شناسایی می شود و مطابق مقررات قانون اجرای احکام مدنی توقیف و از محل آن حکم اجرا خواهد شد. شاید برایتان این سوال پیش آید، در صورتی که اموالی از محکوم علیه شناسایی نشود تکلیف چیست؟ در پاسخ به پرسش اخیر می گوییم: در این فرض می توان در خواست جلب و بازداشت محکوم علیه را مطرح نمود. البته، محکوم علیه نیز می تواند به منظور جلوگیری از جلب و بازداشت خود دعوی اعسار از پرداخت محکوم به را طرح نماید.
