معامله صوری معامله ای است که در آن به شکل واقعی معامله ای صورت نگرفته باشد به این معنی که نه پولی رد و بدل شده باشد و نه خریدار و فروشنده نیت انجام معامله را داشته باشند و ایجاب و قبول به مفهوم حقوقی واقع نشده و قصد مشترکی هم وجود نداشته باشد و در واقع به قصد فرار از دین صورت گرفته باشد که به دلیل صوری بودن و فقدان قصد، معامله باطل است.
طلبکار باید ثابت کند معامله صوری بوده و انگیزه مدیون از انجام معامله، فرار از دین بوده است و با ادله ای چون شهادت شهودی که اقرار او را بر این امر شنیده‌اند یا به وسیله قراینی که این امر را می‌رساند، از جمله فرا رسیدن موعد پرداخت، نداشتن اموالی دیگر و عدم کفایت اموال برای پرداخت دین، عدم تبادل پول و امثال آن .تشخیص ارزش چنین قراینی با دادگاه است.
برای این منظور فردی که مدعی است معامله به شکل صوری صورت گرفته و این مساله باعث از بین رفتن طلب او شده میتواند به دادگاه حقوقی صالح، دادخواستی مذکور را ارائه نماید.
