همانطور که از نام آن پیداست، مفاصا حساب بیمه تامین اجتماعی همان تسویه حساب با سازمان تامین اجتماعی است. این تسویه بر مبنای ماده 37 و 38 قانون تامین اجتماعی انجام می‌شود که به شرح زیر است:
ماده 37 قانون تامین اجتماعی: «تسویه حساب برای انتقال، رهن و اجاره ملک انجام می‌شود که انتقال دهنده وظیفه دارد مفاصا حساب سازمان را دریافت کند و به انتقال گیرنده تحویل دهد.»
ماده 38 قانون تامین اجتماعی: «هنگام بستن هر گونه قرارداد، انتقال دهنده وظیفه دارد که با پایان یافتن قرارداد، مفاصا حساب را دریافت کند و آن را به انتقال گیرنده تحویل دهد، این عملیات به معنای خاتمه قرارداد انتقال دهنده با بیمه است.»
مفاصا حساب بیمه به این صورت انجام می‌شود که با ارائه یک سری مدارک از سوی پیمانکار یک نامه تهیه می‌شود که در آن فاکتورهای مالی و گزارشاتی ثبت شده که تسویه حساب با بیمه را نشان می‌دهد.
این نامه در اختیار پیمانکار قرار می‌گیرد تا پروسه تسویه حساب را به سرانجام برساند. روند به این صورت است که یک کارفرما اجرای پروژه خود را به پیمانکار می‌سپارد، پیمانکار عهده‌دار صفر تا صد پروژه می‌شود.
پیمانکاران نیز برای اجرای پروژه کارفرمایان اقدام به استخدام نیرو می‌کنند و طبق قوانین و مقررات آنها را تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار می‌دهند.
کارفرما مبلغی که بابت بیمه کارگران مورد نیاز است را در اختیار کارفرما قرار می‌دهد. اما درصدی از آن مبلغ را جهت تضمین بیمه کارکنان و تسویه حساب با تامین اجتماعی نزد خود نگه می‌دارد.
کارفرما معادل 5 درصد مبلغ قرارداد را نزد خود جهت تضمین کار پیمانکار نزد خود نگه می‌دارد.
