۱-تعهد قطعی و تعهد مشروط
تعهدات می تواند قطعی و بدون قید و شرط باشد یا اینکه انجام تعهد منوط به شرایطی باشد.
مثال : تسلیم ضمانت نامه بانکی انجام تعهدات در قرارداد ، تعهد اصلی است و منوط به شرایط یا قیدی نیست.متعهد قرارداد باید ضمانت نامه بانکی را به متعهد له تسلیم نماید.در مقابل، تعهد به پرداخت مبالغ قراردادی منوط به شرایطی از قبیل انجام موضوع قرارداد و ارائه صورت وضعیت است.همچنین پرداخت پیش پرداخت در صورت ارائه ضمانت پیش پرداخت امکان پذیر است.
2-تعهد مسوولیتی و تعهد هزینه ای
انجام هر تعهد دارای دو وجه است.یکی مسئولیت انجام آن و دیگری هزینه انجام آن . برخی تعهدات هستند که از بابت مسئولیت انجام آن و برخی دیگر نیز از بابت هزینه انجام تعهد بر عهده یکی از طرفین معامله قرار می گیرند و لازم به ذکر است که برخی تعهدات نیز متضمن هر دو وجه می باشند.
3-تعهد اصلی و تعهد فرعی
هر قراردادی مشتمل بر تعهدات اصلی و فرعی است.
تعهدات اصلی تعهداتی هستند که جزو شرایط اساسی انجام قرارداد محسوب شده و متعهد له به هیچ وجه عدول از آن تعهدات را نمی پذیرد.قاعدتا این تعهدات اصلی در موضوع قرارداد به صورت عناوین مشخص قید شده یا به صورت عنوان ماده ای مستقل در قرارداد درج می گردد.
4- تعهد قراردادی و تعهد قانونی
تعهدات طرفین قرارداد منحصر در تعهدات قراردادی آنان نیست.بلکه برخی تعهدات ناشی از تکلیف قانونی است و طرفین قرارداد ملزم به رعایت آنها می باشند.ضمن اینکه تکلیف قانونی منوط به توافق طرفین یا درج در متن قرارداد نیستند.مثلا مطابق تکلیف ماده۳۸ قانون تامین اجتماعی ، کارفرما موظف است از هر پرداخت به پیمانکار ، ۵ درصد را به عنوان سپرده تامین اجتماعی از سوی پیمانکار ، مبالغ نگه داشته شده را به پیمانکار پرداخت نماید.
اگر کارفرما مبالغ مکسوره بیمه را قبل از اخذ مفاصاحساب تامین اجتماعی از پیمانکار، به وی پرداخت نماید و پیمانکار نیز مفاصاحساب را از سازمان بیمه اخذ نماید، کارفرما مسوول پرداخت بیمه قرارداد خواهد بود.
5-تعهد قراردادی و تعهد خارج از قرارداد
تعهد قراردادی ،تعهدی است که منشا آن قرارداد است.ولی برخی تعهدات هستند که منشا آنها قرارداد نیست،بلکه به موجب عوامل دیگری خارج از قرارداد ، طرفین یا یکی از طرفین قرارداد مسوول شناخته می شوند.
۶-تعهد قراردادی و تعهد مستقل از قرارداد.
تعهدات قراردادی از این جهت که از منظر اعتبار، تابع قرارداد هستند یا خیر به دو دسته تقسیم می شوند.
تعهدات قراردادی تابع قرارداد: برخی تعهدات قراردادی تابع قرارداد هستند بدین منظور که در صورت انقضای قرارداد یا احراز عدم اعتبار قرارداد،آن تعهدات نیز از درجه اعتبار ساقط گردیده و برای طرفین قابل استناد نخواهد بود.
تعهدات قراردادی مندرج در متن قرارداد :برخی تعهداتی هستند که در متن قرارداد درج می گردند ولی به جهت ماهیت آنها نباید تابع قرارداد تلقی شوند و برحسب شرایطی، بایستی مستقل از قرارداد باشند.مانند مواد مندرج در قراردادهای حل اختلاف، داوری یا محرمانگی
7- تعهد معاوضی و تعهد غیر معاوضی
تعهد معاوضی به تعهدی گفته می شود که در قبال انجام تعهدی متقابل ایجاد شده و این دو تعهد در معاوضه با یکدیگر قراردارند.به گونه ای که انجام تعهد بدون انجام تعهد مقابل آن مورد توافق طرفین نیست.بر این مبنا ، عقود و قراردادها نیز به عقود معاوضی و غیر معاوضی ، تقسیم شده اند. مانند بیع یا قرارداد خرید و فروش که عقدی معاوضی است.
8-تعهد فعلی و تعهد ترک فعلی
برخی تعهدات قراردادی ، ممکن است متضمن انجام یک کار و برخی نیز دلالت بر عدم انجام کاری می نماید.تعهد نوع اول را تعهد فعلی و نوع دوم را تعهد ترک فعلی می نامند.
بسیاری از تعهدات قراردادی تعهد فعلی هستند.
9-تعهد طرفینی و تعهد یک طرفه
برخی تعهدات در متن قرارداد ،ممکن است بر عهده هر دو طرف قرارداد و برخی دیگر برعهده یکی از طرفین قرارداد است
10-تعهد به نتیجه و تعهد به فعل یا وسیله
تعهدات گاهی به نتیجه هستند و گاهی به فعل .
