استدلال قیاسی به معنای فرآیند نتیجهگیری بر مبنای مقدماتی است که عموماً بهعنوان صحیح تلقی میشوند. این عمل که به آن «منطق قیاسی» نیز گفته میشود، با استفاده از یک پیشفرض منطقی، به یک نتیجه منطقی میرسد. استدلال قیاسی غالباً بهعنوان “استدلال از بالا به پایین” شناخته میشود، به این معنا که اگر یک چیز را درست بدانیم و چیز دیگری مرتبط با آن فرض باشد، پس حقیقت اصلی باید درباره آن چیز دوم نیز صادق باشد.
به عنوان مثال، فرض کنید صندوق عقب یک خودرو بزرگ است و دوچرخه را نمیتوان در آن قرار داد. بنابراین، ممکن است نتیجه بگیریم که دوچرخه نیز بزرگ است. این نتیجهگیری بر مبنای اطلاعاتی است که از قبل دربارهی ویژگیهای صندوق عقب خودرو داریم. بنابراین، با توجه به مهارتهای استدلال قیاسی، اگر دوچرخه در صندوق عقب بزرگی جا نمیشود، باید خود آن هم بزرگ باشد. تا زمانی که این دو فرض مستند بر پایه اطلاعات دقیق باشند، نتیجهگیری این نوع استدلال غالباً صحیح خواهد بود.