دیه در شرایط مختلف، دارای انواع گوناگونی است. میزان دیه را براساس نوع آسیب وارده به انسان به انواع زیر تقسیم کردهاند:
دیه جان: آسیبی که با قصد و اختیار وارد میشود. اما منجر به فوت فرد نشده است. بنا بر حکم شرع، در چنین شرایطی فرد آسیبدیده حق قصاص دارد، اما میتواند از قصاص چشمپوشی کرده و به جای آن دیه دریافت کند. تصمیمگیری در این مورد کاملاً بر عهده خود فرد آسیبدیده است.
دیه قتل: دیه قتل زمانی مطرح میشود که آسیب وارده منجر به فوت فرد شده باشد. این نوع دیه توسط قوه قضاییه مشخص میشود و معادل دیه کامل انسان است. اگر فردی مرتکب قتل شود، ملزم به پرداخت دیه کامل به خانواده مقتول است.
دیه شبه عمد: فرد مجرم، قصد ارتکاب جرم منجر به آسیب دارد، ولی قصد او ارتکاب خود جنایت نیست. به عنوان مثال برای ادب کردن، فردی را کتک بزنیم ولی در اثر این کتک زدن، فرد جان خود را از دست بدهد.
دیه مقدر: مقدار آن در شرع مشخص است، دیه یک چشم نصف دیه کامل است، دیه یک انگشت، عشر دیه و یا دیه یک بند از انگشت، بسته به دو بندی یا سه بندی بودن انگشت، نصف یا ثلث از عشر دیه کامل است. بنابراین در این خصوص، دادگاه نیازی نمیبیند، که با قرار کارشناسی از صاحبان فن و متخصصین امر که غالبا پزشکی قانونی است، تقاضای ارزیابی مقدار آن را بخواهد و به راحتی تشخیص میدهد، دیه مقدر چند درصد است.
خطای محض: نه قصد جنایت وجود دارد و نه انجام کار منجر به آن خسارت شده است. به عنوان مثال، هنگام بازی افراد، توپ، شیشه پنجره خانهای را بشکند و محکم به سر فرد حاضر در آن خانه خورده و سبب مرگ او شود.
دیه جنین در تصادف را در مقاله مربوط به آن، به طور کامل برای شما توضیح دادهایم.
دیه اعضای بدن: این دیه به این صورت تعیین میشود، که اگر فردی به صورت عمدی یا غیرعمدی به فردی آسیب وارد کند، ملزم به پرداخت دیه آسیب است. مثلا اگر یک عضو که فقط همان یکی از آن وجود دارد، آسیب ببیند، فرد باید دیه کامل و در صورتی که مثلا یک چشم آسیب ببیند، باید نصف دیه را پرداخت کند.
دیه منافع اعضا: دیه منافع اعضا برای زمانی است که، حواس افراد آسیب میبیند. برای مثال؛ ممکن است در نزاعی، گوش فرد آسیب نبیند، اما شنوایی آن از دست برود، در این حالت فرد مجرم، باید دیه منافع را پرداخت کند. دیه منافع اعضا به حواسی مانند بینایی، عقل، بویایی، شنوایی و مواردی از این دست، تعلق میگیرد.