عفو عمومی یا همان عفو عام، عفوی است که به موجب قانون و تصویب مجلس شورای اسلامی در پی انقلاب و یا حوادث سیاسی اعمال می شود، در واقع عفو عمومی ازجمله موارد سقوط مجازات می باشد براساس ماده 97 قانون مجازات اسلامی : عفو عمومی که به موجب قانون در جرائم موجب تعزیر اعطاء می شود، تعقیب و دادرسی را موقوف می کند. در صورت صدور حکم محکومیت، اجرای مجازات موقوف و آثار محکومیت نیز زائل می شود.
براساس ماده فوق، عفو عمومی تنها در جرائم تعزیری اعمال می شود و در خصوص حدود، قصاص و دیات نمی توان از عفو عمومی مدد جست، همچنین براساس این ماده، عفو عمومی سبب توقف اجرای مجازات و رفع آثار محکومیت کیفری می شود.
نکته: عفو عمومی در اختیار قوه مققنه بوده و علاوه بر توقف اجرای مجازات سبب زوال آثار محکومیت نیز خواهد شد این عفو برخلاف عفو خصوصی علاوه بر محکومان مشمول متهمان نیز می شود البته در مواردی مقام رهبری می تواند با استفاده از صدور حکم حکومتی متهمان را نیز مورد عفو قرار دهد.
نکته: براساس ماده 98 قانون مجازات اسلامی، دیه و ضمان مالی از شمول عفو مستثنی بوده و با عفو محکوم و متهم این دو مقوله پابرجا بوده و محکوم علیه و یا متهم، ملزم به پرداخت دیه و ضمان مالی می باشد مگر اینکه شاکی در این خصوص گذشت نماید.
نکته: عفو عمومی سبب می شود که رفتاری که سابقاً جرم بوده وصف مجرمانه خود را از دست دهد و محکومان و متهمان به این رفتار از پیگرد قانونی معاف شوند.
نکته: براساس بند (پ) ماده 13 قانون آئین دادرسی کیفری عفو عمومی از موارد سقوط دعوی عمومی به شمار می‌آید.
