لایحه دفاعیه بسته به نوع دعوا و مرجعی که در آن مطرح می‌شود، به اشکال مختلفی تنظیم می‌شود. در سیستم قضایی، دعاوی به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند و هر کدام نیازمند لایحه‌ای متناسب با ماهیت خود هستند. در این بخش، انواع لایحه دفاعیه را بررسی می‌کنیم تا درک بهتری از نحوه استفاده از این ابزار حقوقی داشته باشید.
۱. لایحه دفاعیه در دعاوی حقوقی
دعاوی حقوقی به اختلافات بین اشخاص حقیقی یا حقوقی مربوط می شود که جنبه کیفری ندارند و معمولاً در مورد مسائل مالی، قراردادها، املاک و حقوق مدنی مطرح می شوند. لایحه دفاعیه در دعاوی حقوقی با هدف توضیح مستندات، استدلال های قانونی و پاسخ گویی به ادعا های طرف مقابل تنظیم می شود.
مثال کاربردی برای لایحه دفاعی در دعاوی حقوقی:
تصور کنید فردی علیه شما دعوای مطالبه وجه مطرح کرده است. در این صورت، شما می توانید با ارائه لایحه دفاعیه مستند به قراردادها، رسیدهای پرداختی یا سایر مدارک قانونی، از خود دفاع کنید و قاضی را قانع کنید که ادعای خواهان نادرست است.
ویژگی های لایحه دفاعیه در دعاوی حقوقی:
1.استناد به مواد قانونی و رویه های قضایی
2. ارائه مستندات مالی، قراردادی و اسناد رسمی
3. تأکید بر حقوق مدنی و تجارت
۲. لایحه دفاعیه در دعاوی کیفری
در پرونده های کیفری، یکی از طرفین دعوا متهم به ارتکاب جرم شده و در معرض مجازات قرار دارد. لایحه دفاعیه در دعاوی کیفری معمولاً با هدف تبرئه متهم یا کاهش میزان مجازات تنظیم می شود. در این نوع لایحه، استناد به قوانین کیفری، ارائه ادله مبنی بر بی گناهی یا نبود سوءنیت، نقش بسیار مهمی ایفا می کند.
مثال کاربردی برای لایحه دفاعیه در دعاوی کیفری
فردی به جرم سرقت متهم شده اما ادعا می کند که صرفاً اشتباه رخ داده و قصدی در کار نبوده است. در این شرایط، وکیل متهم می تواند با ارائه لایحه دفاعیه مستند به شهادت شهود، فیلم های دوربین مداربسته و سایر دلایل حقوقی، بی گناهی موکل خود را اثبات کند.
ویژگی های لایحه دفاعیه در دعاوی کیفری:
1-استناد به قوانین کیفری و آیین دادرسی کیفری.
2- ارائه مستندات و ادله‌ای که بی گناهی را ثابت کند.
3-دفاع از موکل در برابر اتهامات وارده.
۳. لایحه دفاعیه در محاکم اداری و دیوان عدالت اداری
علاوه بر دعاوی حقوقی و کیفری، برخی پرونده ها در حوزه محاکم اداری و دیوان عدالت اداری مطرح می شوند. این دعاوی اغلب میان اشخاص و نهاد های دولتی، ادارات و سازمان های اجرایی میباشد. لایحه دفاعیه در محاکم اداری برای اعتراض به تصمیمات دولتی یا دفاع در برابر شکایات اداری به کار می رود.
مثال کاربردی لایحه دفاعیه در محاکم اداری و دیوان :
کارمندی که به طور غیرقانونی از یک اداره اخراج شده، می تواند با ارائه لایحه دفاعیه مستند به قوانین کار و آرای هیئت های حل اختلاف، نسبت به بازگشت به کار خود اقدام کند.
ویژگی های لایحه دفاعیه در محاکم اداری:
استناد به قوانین اداری و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری.
استفاده از آرای وحدت رویه و نظرات مشورتی نهاد های حقوقی.
تأکید بر حقوق شهروندی و حمایت های قانونی در برابر تصمیمات دولتی.
