مرخصی رای باز، امتیازی است که در قوانین کیفری بسیاری از کشورها، از جمله ایران، برای زندانیانی که شرایط خاصی را دارا هستند، در نظر گرفته شده است. این مرخصی، به زندانی اجازه می‌دهد تا به طور موقت و تحت شرایط مشخص، از زندان خارج شده و به زندگی عادی بازگردد. هدف از اعطای مرخصی رای باز، آماده‌سازی زندانی برای بازگشت کامل به جامعه و کاهش احتمال ارتکاب مجدد جرم است.
رای کار زندانیان رای باز، یکی از مهم‌ترین جنبه‌های این مرخصی است. زندانیانی که از مرخصی رای باز برخوردار می‌شوند، می‌توانند در مشاغلی که به آنها واگذار می‌شود، مشغول به کار شوند. اشتغال زندانیان رای باز نه تنها به آنها کمک می‌کند تا مهارت‌های حرفه‌ای خود را ارتقا دهند، بلکه به کسب درآمد و استقلال مالی نیز منجر می‌شود. همچنین، اشتغال، به ایجاد انگیزه در زندانی برای بازگشت به جامعه و زندگی سالم کمک شایانی می‌کند.
اما رای باز شامل چه کسانی می‌شود؟ به طور کلی، زندانیانی که رفتار مناسب داشته، در برنامه‌های اصلاحی شرکت کرده و نشان داده‌اند که برای بازگشت به جامعه آماده هستند، می‌توانند برای دریافت مرخصی رای باز درخواست دهند. البته، عوامل دیگری مانند مدت زمان محکومیت، نوع جرم ارتکابی و سابقه کیفری نیز در تصمیم‌گیری در این خصوص موثر هستند.
بعد از چه مدت از حبس می‌توان رای باز شد؟ مدت زمان مشخصی برای اعطای مرخصی رای باز وجود ندارد و این موضوع به عوامل مختلفی بستگی دارد. اما به طور معمول، زندانیانی که حداقل نیمی از مدت محکومیت خود را سپری کرده باشند، می‌توانند برای دریافت این مرخصی درخواست دهند.
یکی از مهم‌ترین مسائلی که در رابطه با مرخصی رای باز مطرح می‌شود، موضوع غیبت در رای باز است. غیبت در رای باز، تخلفی محسوب می‌شود و می‌تواند عواقب جدی برای زندانی در پی داشته باشد. در صورت غیبت زندانی، مرخصی وی لغو شده و ممکن است به زندان بازگردد و مجازات‌های دیگری نیز برای وی در نظر گرفته شود.
در مجموع، مرخصی رای باز، ابزاری موثر برای کاهش آثار سوء حبس بر زندانیان و بازگشت موفقیت‌آمیز آنها به جامعه است. با این حال، برای بهره‌مندی از این امتیاز، زندانیان باید شرایط و قوانین مربوطه را رعایت کرده و تلاش کنند تا نشان دهند که برای زندگی در جامعه آماده هستند.
