مصنفان اصول فقه ، کسانى هستند که در زمینه اصول فقه ، تألیف و تصنیفى داشته باشند:
برخى از مصنفان اصولى شیعه ، از آغاز تاریخ اصول فقه به ترتیب عبارتند از:
1 ـ " امام محمد بن محمد بن نعمان " ملقب به شیخ مفید ، صاحب " الرسالة الاصولیة " یا " التذکرة باصول الفقه " ،
2 ـ " سید مرتضى " ، صاحب کتاب " الذریعة الى اصول الشریعة " ،
3 ـ شیخ الطایفه " محمد بن حسن طوسى " ، صاحب " عُدّة الاصول " ،
4 ـ " ابن زهره " صاحب " غنیه " ،
5 ـ " محقق حلى " ، صاحب " نهج الوصول الى معرفة الاصول " و " معارج الاصول " ،
6 ـ " علامه حلى حسن بن یوسف بن على بن مطهر " صاحب " تهذیب الوصول الى علم الاصول " و " مبادى الوصول الى علم الاصول " ،
7 ـ " شهید اول " صاحب " تمهید القواعد " ،
8 ـ " حسن بن زین الدین " ، صاحب " معالم الدین " ،
9 ـ " شیخ بهایى " ، صاحب " زبدة الاصول " ،
10 ـ " میرزاى قمى " ، صاحب " قوانین الاصول " ،
11 ـ " شیخ محمد حسین بن رحیم اصفهانى " صاحب " الفضول فى الاصول " ،
12 - " شیخ مرتضى انصارى " ، صاحب " فرائد الاصول " ،
13 ـ " آخوند خراسانى " ، صاحب " کفایة الاصول " .
برخى از مصنفان اصولى اهل سنت عبارتند از:
1 ـ " ابن ادریس شافعى " ، صاحب " الرسالة " ،
2 ـ " قاضى عبد الجبار معتزلى " ، صاحب " العمده " ،
3 ـ " ابو الحسن بصرى معتزلى " ، صاحب " المعتمد " ،
4 ـ " عبد الملک بن عبد الله جوینى " ، صاحب " البرهان " ،
5 ـ " ابو حامد غزالى " ، صاحب " المستصفى " ،
6 ـ " فخرالدین رازى " ، صاحب " المحصول " ،
7 ـ " ابو الحسن آمدى " ، صاحب " الإحکام فى اصول الأحکام " ،
8 ـ " بیضاوى شافعى " ، صاحب " المنهاج " ،
9 ـ " ابو زید دبوسى " ، صاحب " تأسیس النظر " ،
10 ـ " بزدوى " ، صاحب " اصول الاسلام " ،
11 ـ " رازى " ، صاحب " أصول الجصاص " ،
12 ـ " سرخسى " ، صاحب " تمهید الفصول فى الاصول " .
اصولى هاى شیعه و اهل سنت ، درباره اولین کسى که علم اصول فقه را تصنیف نموده است ، اختلاف دارند .
برخى از اصولیان اهل سنت " شافعى " ، را اولین مصنف دانسته، ولى بسیارى از اصولیان شیعه " هشام بن حکم " را اولین مصنف علم اصول مى دانند که " الالفاظ و مباحثها " را تصنیف نمود و پس از او یونس بن عبد الرحمن " اختلاف الحدیث " را که همان مبحث تعادل و تراجیح است ، از امام موسى بن جعفر ( ع ) روایت و تألیف کرده است .
منابع :
مبادی فقه و اصول ص 63
الوجیز فی اصول الفقه ص 18
تهیه و تنظیم :جواد دلاوری ، گروه حوزه علمیه تبیان
