اقسام منطوق بر دو نوع است صریح و غیر صریح (مدلول سیاقی).
منطوق صریح آن است که مدلول، مطابقی کلام باشد یا مدلول تضمینی آن باشد مثل دلالت مواد 214 و 215 و 216 قانون مدنی بر احکام ثمن. چه در این مواد احکامی دربارۀ «مورد معامله» ذکر شده باشد و می دانیم که مورد معامله در ربیع دارای در جزء است: مبیع و ثمن و نیز می دانیم که دلالت لفظ بر جزء معنا دلالت تضمینی، دلالت آن بر تمام معنا دلالت مطابقتی و دلالتش بر لوازم دلالت التزامی است. برای روشن شدن این اصطلاحات مثالی می زنیم:
این کتاب رافروختم:
دلالت مطابقتی : تمام کتاب .
دلالت تضمینی: جلد یا هر برگ آن.
دلات التزامی: معلوم می شود که فروشنده مالک کتاب بوده است.
منطوق غیر صزیح آن است که مدلول، از لوازم کلام باشد و برای آن سه قسم بیان کرده اند:
1- دلالت اقتضاء
2ـ دلالت تنبیه و ایماء
3ـ دلالت اشاره .
منبع: محمدی ؛ ابوالحسن ؛ مبانی استنباط حقوق اسلامی
