مصادیق ودیعه
ودیعه در لغت به معنای سپرده و امانت است.
در اصطلاح حقوقی نیز ودیعه عقدی است که به موجب آن، یک نفر مال خود را به دیگری می‌سپارد تا وی آن را به رایگان نگاه دارد.
اصطلاح شناسی ودیعه
ودیعه: عقد سپردن امانت
مودع: ودیعه گذار
مستودع(امین): ودیعه گیر
مصادیق ودیعه
۱- سپردن اموال به همسایه در هنگام سفر، مصداق ودیعه است، اگرچه عنوان عقد ودیعه را ذکر نکنند.
۲- نگاهداری از اسلحه، موبایل و… که در نگهبانی بعضی از ادارات تحویل داده می‌شود.
۳- نگاهداری کفش‌ها در مساجد.
۴- همچنین در مواقعی بعضی ادارات برای نگهداری وسایل، صندوق امانات تدارک دیده‌اند که این مورد نیز مصداق ودیعه است.
تعهدات مستودع یا امین
۱- حفاظت از مال امانتی به همان صورتی که مقرر شده است. در غیر این صورت، طبق متعارف باید عمل کند و در غیر این صورت، ضامن است.
۲- عدم استفاده از مال امانی؛ چرا که مال برای حفاظت پیش او گذاشته شده است، مگر اینکه با صراحت یا ضمناً اجازه در استفاده داشته باشد. در غیر این صورت اگر اجازه نداشته و استفاده کرده باشد، ضامن است.
۳- رد عین مال امانی؛ امین باید عین مالی را که دریافت کرده است، رد کند. نه عوض و بدل آن را؛ مگر اینکه عین مال از او قهراً گرفته شده یا توسط امین تلف شده باشد که در این صورت عوض، مثل یا قیمت آن پرداخته می‌شود.
۴- ضمانت امین در صورتی است که مال توسط او یا ورثه او تلف شود یا اینکه در نگهداری مال تعدی و تفریط کند؛ در غیر این صورت به دلیل اینکه امین است، مسئول تلف یا نقص مال نخواهد بود. به عبارت دیگر امین مسئول اتلاف است؛ نه تلف.
۵- رد مال به مالک واقعی؛ اگر ثابت شود که کسی دیگر مالک است، باید آن را به مالک واقعی رد کند.
تعهدات امانتگذار
۱- پذیرفتن مال امانی در صورت فسخ عقد.
۲- پرداخت هزینه نگهداری؛ امانتگذار مکلف است مخارج حفظ و نگاهداری مال ودیعه را بپردازد.
ودیعه باید مجانی باشد و الّا عقد نخواهد بود، بلکه اجاره است و امین نیز، اجیر محسوب می‌شود، ولی اگر پاداشی در ضمن عقد برای حفاظت از مال قرار داده باشند، این اجرتِ امانتداری تلقی نمی‌شود.
