دربرائت نامه ، پزشک خود را از نتیجه منفی عمل جراحی بری می کند ، ولی در رضایت نامه ذکری از برائتِ ذمه پزشک نمی شود؛ بلکه فقط تاکید بر رضایت بیمار است .
نتیجه اینکه در برائت نامه بار اثبات تقصیر پزشک به عهده بیمار است ولی در رضایت نامه بار عدم تقصیر پزشک بر عهده خود پزشک است .
به عبارت دیگر در برائت نامه بیمار تلاش میکند که تقصیر پزشک را اثبات کند ولی در رضایت نامه پزشک تلاش میکند که اثبات نماید که خودش تقصیری مرتکب نشده است .
امروزه تمام فرمهای بیمارستانها با محتوای برائت نامه تنظیم شده اند ، اگر چه عنوان آنها رضایت نامه است.
«در صورت هر گونه عارضه‌ای، حتی خدای ناکرده فوت بیمار در هنگام عمل و یا بعد از عمل، تیم پزشکی و کارکنان پرستاری مربوط، هیچ گونه تقصیری بر عهده ندارند و بری الذمه و بری الدیه هستند.»
اگر گذرتان به بیمارستان افتاده باشد و عمل جراحی انجام داده باشید، احتمالا با این جملات آشنا هستید؛ جملاتی که شما با خواندن و امضا‌کردن آنها، حق اعتراض و شکایت را از خود سلب می‌کنید.
این «بری الذمه» و «بری الدیه»ای که در فرم رضایت‌نامه‌ها و برائت‌نامه‌های پزشکی می‌آید، به این معنی است که در صورت هرگونه عارضه‌ای پس از عمل جراحی، پزشک هیچ مسئولیتی به عهده ندارد و دیه‌ای هم بابت عوارض عمل جراحی پرداخت نخواهد کرد.
شاید با خودتان فکر کنید راه‌حل این مشکل، ساده است و اصلا بیمار یا خانواده‌اش نباید این فرمهای رضایت‌نامه را پر کنند؛ اما وقتی بیمار در شرایط وخیم به یک مرکز درمانی مراجعه میکند، بیمار و خانواده‌اش حاضرند برای درمان سریع‌تر، هر فرمی را امضا کنند و چه بسا حتی متن رضایت‌نامه پزشکی را نخوانند و فورا آن را امضا کنند.
اما همین فرمهای بظاهر اداری و وقت پرکن، خیلی اوقات خودش به مصیبتی بزرگ برای بیمار تبدیل می‌شود. یکی از شهروندان که همسرش در یکی از بیمارستان‌های خصوصی تهران، عمل سزارین انجام داده است، در گفت‌وگو با جام‌جم گلایه میکند که همسرم پس از عمل سزارین، دچار عفونت بیمارستانی شده، اما حالا که شکایت کرده‌ایم، معاون درمان این بیمارستان بصراحت می‌گوید شما فرم رضایت‌نامه را امضا کرده‌اید و بنابراین هیچ شکایتی قابل قبول نیست.
نمونه این خطاهای پزشکی، کم نیست. حتی گاهی این خطاها به حدی واضح و بزرگ است که مسیر زندگی بیمار را کاملا عوض میکند. مثلا همین روز قبل در خبرها داشتیم خانمی که برای سقط قانونی جنین به یکی از مراکز درمانی شهر چابهار مراجعه کرده بود، رحمش بر اثر قصور پزشکی از بدنش خارج شده بود؛ اما پزشک برای این خطای فاحش، فقط سه ماه از ادامه کار تعلیق شد.
در اغلب این موارد نیز قبل از وقوع چنین خطاهای پزشکی، رضایت‌نامه از بیمار می‌گیرند تا بیمار نتواند شکایتی داشته باشد. در این رضایت هم فقط نام پزشک نمی‌آید، بلکه در آن قید می‌شود کادر درمان و خود بیمارستان از هرگونه عواقب پس از عمل جراحی، مصون خواهد بود.
