مطابق ماده ۲۰ قانون تجارت ایران که بیان می دارد ” شرکتهای تجارتی بر هفت قسم است :
- شرکت سهامی
- شرکت با مسوولیت محدود
- شرکت تضامنی
- شرکت مختلط غیر سهامی
- شرکت مختلط سهامی
- شرکت نسبی
- شرکت تعاونی تولید و مصرف “
مشخص می شود که انواع شرکت هایی که به صورت قانونی می توانند در ایران به ثبت برسند و فعالیت قانونی نمایند مشتمل بر هفت قسم می شوند که هر یک از آنها با توجه به قوانین مرتبط با خود دارای شرایط و ماهیت جداگانه می باشند که انتخاب نوع شرکت بر اساس فعالیت متقاضی و تعداد اعضا و میزان مسوولیت هر یک مشخص خواهد شد .
در هر کجای دنیا موسساتی وجود دارند که می توانند شرکت شما را در همان کشور و یا کشورهای مختلف به ثبت رسانند و جالب توجه است که این نوع فعالیت نیز همانند سایر فعالیت های مرتبط با قانون مختص وکلا و کارشناسان حقوقی بالاخص فارغ التحصیلان در رشته مالکیت فکری می باشد بدین سبب که این افراد آموزش های ویژه ای در این باب دیده اند و دانش و تحصیلات دانشگاهی در این زمینه دارند که تخصص آنها نسبت به افرادی که هیچ گونه آشنایی با مجموعه قوانین داخلی و بین المللی حقوق مالکیت فکری ندارند قابل قیاس نخواهد بود چرا که مجموعه فعالیت هایی نظیر ثبت شرکت ، ثبت برند ، ثبت اختراع ، ثبت علامت تجاری و … در زیر مجموعه ای از گرایش های حقوق به نام مالکیت فکری جای می گیرد که هم اکنون در کشور ایران نیز دروس مربوط به این گرایش در مقطع فوق لیسانس رشته حقوق در بهترین دانشگاه های ایران در حال تدریس می باشد ، اما متاسفانه به دلیل نیاز مردم جهت به ثبت رساندن شرکت و برند و به طور کلی فعالیت خود شاهد فعالیت موسساتی در این زمینه هستیم که هیچ گونه دانشی در این زمینه نداسته و صرفاً از وکالتنامه وکلا استفاده کرده تا به مقاصد تجاری خود دست یابند که به هیچ وجه قابل چشم پوشی نخواهد بود چرا که بهتر است هر شخصی در رشته و فعالیتی که متخصص است وارد شود تا بدین ترتیب نظم و همینطور امنیت شغلی در جامعه برقرار گردد.
بنا بر توضیحاتی که داده شد هفت قسم شرکت تجاری بر اساس قانون تجارت ایران قابل ثبت بوده که هر یک نیز قوانین مخصوص به خود را دارد که در این قسمت به صورت مختصر جهت آشنایی شما عزیزان توضیحاتی در رابطه با هر یک داده خواهد شد :
- شرکت سهامی :
شرکت سهامی بر اساس مواد ۱ تا ۳۰۰ “لایحه مربوط به مقررات شرکت سهامی” قانون تجارت ، شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسوولیت صاحبان سهام نیز محدود به مبلغ اسمی سهام آنها می باشد و لازم به ذکر است که این شرکت بازرگانی محسوب می شود ولو اینکه موضوع عملیات آن امور بازرگانی نباشد و همچنین بسته به اینکه سرمایه شرکت از طریق فروش سهام به مردم تامین شود و یا منحصراً توسط موسسین آورده شود به ترتیب به دو دسته شرکت سهامی عام و شرکت سهامی خاص تبدیل می شوند .
در هنگام تاسیس سرمایه شرکت سهامی عام از پنج میلیون ریال و سرمایه شرکت های سهامی خاص از یک میلیون ریال نباید کمتر باشد
- شرکت با مسوولیت محدود :
مطابق ماده ۹۴ تا ۱۱۵ قانون تجارت ایران ، شرکت با مسوولیت محدود شرکتی است که بین دو یا چند نفر برای امور تجارتی تشکیل شده و هر یک از شرکا بدون اینکه سرمایه به سهام یا قطعات سهام تقسیم شده باشد فقط تا میزان سرمایه خود در شرکت مسوول قروض و تعهدات شرکت است.
همچنین شرکت با مسوولیت محدود وقتی تشکیل می شود که تمام سرمایه نقدی تادیه و سهم الشرکه غیر نقدی نیز تقویم و تسلیم شده باشد .
- شرکت تضامنی
مطابق ماده ۱۱۶ تا ۱۴۰ قانون تجارت ایران ، شرکت تضامنی شرکتی است که در تحت اسم مخصوصی برای امور تجارتی بین دو یا چند نفر با مسوولیت تضامنی تشکیل می شود و اگر دارایی شرکت برای تادیه تمام قروض کافی نباشد هر یک از شرکا مسوول پرداخت تمام قروض شرکت خواهد بود .
همچنین همانند شرکت با مسوولیت محدود شرکت تضامنی وقتی تشکیل می شود که تمام سرمایه نقدی تادیه و سهم الشرکه غیر نقدی نیز تقویم و تسلیم شده باشد .
- شرکت مختلط غیر سهامی
مطابق ماده ۱۴۱ تا ۱۶۲ قانون تجارت ایران ، شرکت مختلط غیر سهامی شرکتی است که برای امور تجارتی در تحت اسم مخصوصی بین یک یا چند نفر شریک ضامن و یک یا چند نفر شریک با مسوولیت محدود بدون انتشار سهام تشکیل می شود .در این خصوص شریک ضامن مسوول کلیه قروضی است که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت پیدا شود و شریک با مسوولیت محدود کسی است که مسوولیت او فقط تا میزان سرمایه ای است که در شرکت گذارده و یا بایستی بگذارد .
همچنین هیچ شریک با مسوولیت محدود نمی تواند بدون رضایت سایر شرکا شخص ثالثی را با انتقال تمام یا قسمتی از سهم الشرکه خود به او داخل در شرکت کند.
- شرکت مختلط سهامی
مطابق ماده ۱۶۲ تا ۱۸۲ قانون تجارت ایران ، شرکت ممختلط سهامی شرکتی است که در تحت اسم مخصوصی بین یک عده شرکای سهامی و بین یک یا چند نفر شریک ضامن تشکیل می شود که شرکای سهامی کسانی هستند که سرمایه آنها به صورت سهام یا قطعات سهام متساوی القیمه درآمده و مسوولیت آنها تا میزان همان سرمایه ای است که در شرکت دارند.
- شرکت نسبی
مطابق ماده ۱۸۳ تا ۱۸۹ قانون تجارت ایران ، شرکت نسبی شرکتی است که برای امور تجارتی در تحت اسم مخصوص بین دو یا چند نفر تشکیل و مسوولیت هر یک از شرکا به نسبت سرمایه ای است که در شرکت گذاشته شده است .
همچنین این شرکت نیز همانند شرکت تضامنی و شرکت با مسوولیت محدود وقتی تشکیل می شود که تمام سرمایه نقدی تادیه و سهم الشرکه غیر نقدی نیز تقویم و تسلیم شده باشد .
- شرکت تعاونی تولید و مصرف
مطابق ماده ۱۹۰ قانون تجارت ایران ، شرکت تعاونی تولید شرکتی است که بین عده از ارباب حرف تشکیل می شود و شرکاء مشاغل خود را برای تولید و فروش اشیاء یا اجناس بکار می برند.
موسسات غیر تجاری
در آیین‌نامه اصلاحی ثبت تشکیلات و مؤسسات غیرتجارتی مصوب ۱۳۳۷ آمده است که مقصود از تشکیلات و مؤسسات غیرتجارتی مذکور در ماده ۵۸۴ قانون تجارت کلیه تشکیلات و مؤسساتی است که برای مقاصد غیرتجارتی از قبیل امور علمی یا ادبی یا امور خیریه و امثال آن تشکیل می‌شود اعم از آنکه مؤسسین و تشکیل‌دهندگان قصد انتفاع داشته یا نداشته باشند.
تشکیلات و مؤسسات مزبور می‌توانند عناوینی از قبیل انجمن، جمعیت و …………. و امثال آن انتخاب نمایند و اتخاذ عناوینی که اختصاص به تشکیلات دولتی و کشوری دارد برای مؤسسات ممنوع می‌باشدو
مؤسسات به دو دسته تقسیم می‌شوند:
۱ – مؤسساتی که مؤسسین قصد جلب منفعت و تقسیم بین خود دارند و اینگونه مؤسسات، مؤسسات انتفاعی غیرتجارتی نامیده می‌شوند و ثبت آنها در بعضی موارد محتاج مجوز می‌باشد.
۲ – مؤسساتی که مؤسسین آنها قصد جلب منفعت و تقسیم بین خود را ندارند، اینگونه مؤسسات مؤسسه غیرانتفاعی نامیده می‌شوند و بایستی قبل از ثبت، مجوز از نیروی انتظامی دریافت نمایند.
مؤسسات اصولآ و ذاتآ غیرتجارتی می‌باشند فلذا مؤسسین و مدیران مجاز به انجام امور تجارتی که اختصاص به شرکت‌ها و تجار دارد نمی‌باشند.
مؤسسات بایستی هر ساله دفاتر قانونی (دفتر روزنامه و دفتر کل) تهیه و نسبت به پلمب آن اقدام نموده و حساب‌های خود را در آن درج نمایند.
