اکثر خانواده ها قبل از ازدواج بیشتر میزان مهریه را مورد توجه قرار داده و به دلیل نداشتن اطلاعات حقوقی از ذکر حقوق و شروطی دیگر که شاید بسته به نوع شرایط زوجین از مهریه نیز مهمتر باشد و توانایی جلوگیری از وقوع بسیاری از مشکلات در آینده را دارد، چشم پوشی می نمایند.
در زیر به این نکات بسیار مهم که هر بانوی ایرانی قبل از از ازدواج باید آنها را مورد توجه قرار دهد اشاره می گردد:
۱) میزان و نحوه تعیین مهریه :
از زمان جاری شدن صیغه نکاح مهریه مندرج در سند ازدواج بر ذمه زوج(مرد) استوار می گردد که پس از مطالبه زوجه(زن) در صورت دوشیزه بودن نصف و در صورت عدم دوشیزگی کل مهریه را می تواند از همسرش مطالبه نماید. لازم به ذکر است که زوجه تا زمانی که دوشیزه است می تواند تمکین (عام و خاص) خود را منوط به دریافت مهریه نماید و در این زمان مستحق دریافت نفقه نیز می باشد.
مهریه را در سند ازدواج به ۲ صورت عندالمطالبه و عندالاستطاعه می توان ذکر نمود که همانطور که از نام آن مشخص است زن می تواند هر زمان که بخواهد مهریه عندالمطالبه را از همسر خود مطالبه و در صورت استنکاف از پرداخت از اموال وی وصول نماید ولی وصول مهریه عند الاستطاعه منوط بر استطاعت مالی مرد می باشد و اگر مرد هیچ گاه استطاعت مالی پیدا ننمود و یا اموال خود را از دید همسرش یا دادگاه پنهان نمود، زوجه هیچ حقی در وصول مهریه ندارد و اکثریت شعبات دادگاه خانواده نسبت به مهریه عندالاستطاعه دستور جلب صادر نمی نمایند. پس بهتر است که به جهت جلوگیری از وقوع مشکلات آتی مهریه حتماً بصورت عندالمطالبه ذکر گردد.
در خصوص میزان مهریه لازم به توضیح است که مهریه به هر میزان و مقدار که باشد از اموال مرد قابل مطالبه است و میزان ۱۱۰ عدد سکه در خصوص ضمانت اجرای عدم پرداخت مهریه می باشد که نسبت مازاد بر آن دستور جلب مرد توسط دادگاه صادر نمی گردد. یعنی مرد موظف است که تا ۱۱۰ عدد سکه از مهریه را پرداخت نماید و وصول مازاد بر آن منوط است به مال دار بودن و استطاعت مالی و معرفی اموال مرد و به عبارتی مازاد بر ۱۱۰ عدد سکه در حکم مهریه عندالاستطاعه می باشد.
۲) حق طلاق :
آیا میدانستید در سند ازدواج می توانید وکالت در انجام طلاق یا همان حق طلاق را از همسرتان اخذ نمائید. در صورت بروز مشکلات در زندگی مشترک در بسیاری از مواقع لزوم داشتن این حق از مهریه بیشر احساس می گردد و بسیاری از خانم ها حاضر هستند مهریه خود را بصورت کامل بذل نموده ولی در انجام طلاق موفق گردند. همانطور که می دانید در قوانین ما حق طلاق با مرد است و زن در صورت وقوع و اثبات و احراز برخی از شرایط می تواند پس از اجازه دادگاه برای طلاق اقدام نماید که تحقق این موضوع بسیار دشوار و زمان بر می باشد. مرد می تواند در صورت عدم تمکن مالی و احراز اعسار وی برای دادگاه و به راحتی مهریه را بصورت اقساط پرداخت نماید و با توجه به قانون اخیر نحوه اجرای محکومیت مالی، اهرم فشار بذل کل یا بخشی از مهریه جهت مبادله با طلاق بسیار تضعیف گشته است.
جهت اخذ حق طلاق موارد مربوط به وکالت در طلاق در قسمت توضیحات سند ازدواج که سندی رسمی می باشد قید می گردد و ذیل آن توسط زوجین به امضاء می رسد.
۳) حق تعیین مسکن و منزل مشترک
یکی از مواردی که ممکن است در آینده برای خانم ها مشکل ساز گردد و بسیار مبتلا به است، تعیین منزل مشترکی توسط مزد می باشد که زن تمایل زندگی در آن منزل، محله، شهر را ندارد ولی به حکم قانون موظف است در منزلی که مرد تهیه نموده تمکین نماید مگر حق تعیین منزل مشترک به وی اعطا شده باشد. اگر زن مدعی باشد که منزل تهیه شده در شان وی نیست نمی باشد، جهت توجیه عدم تمکین باید این امر را برای دادگاه به اثبات برساند که در رویه قضایی به دلیل وجود سلایق مختلف تحقق این امر بسیار دشوار می باشد.
۴) حق اشتغال :
مرد در طول زندگی مشترک همواره می تواند منع اشتغال همسر خویش از شغل یا حرفه معین را از دادگاه درخواست نماید، البته تحقق نتیجه در این موضوع نیازمند اثبات و احراز منافات شغل و حرفه زن با شان خانوادگی و شغلی و اجتماعی مرد می باشد. ولی در هر صورت اگر تمایل به اشتغال در حرفه معینی دارید و فکر می کنید که همسرتان در آینده ممکن است ممانعتی در خصوص اشتغال شما به عمل آورند می توانید این حق را نیز در سند ازدواج مکتوب نمائید.
۵) حق ادامه تحصیل :
ادامه تحصیل حق طبیعی هر فرد می باشد و هیچ دادگاهی اصولاً نباید هیچ شخصی را از ادامه تحصیل منع نماید ولی اگر می خواهید در شهری غیر از محل سکونت خود و یا خارج از کشور تحصیل نمائید حتماً این موضوع را در سند ازدواج وارد نمائید.
۶) حق تنصیف دارایی :
حق تنصیف به این معنی می باشد که زوج موظف است نیمی از دارایی خود را که در ایام زناشویی و زندگی مشترک با همسرش به دست آورده و یا معادل آن را طبق نظر دادگاه و بلاعوض به زوجه منتقل نماید. در بند«الف» شرایط ضمن عقد یا عقد خارج لازم سند ازدواج حق تنصیف دارایی مطرح شده ولی اعمال آن منوط به دو شرط گردیده است ۱- طلاق به درخواست زوج نباشد ۲- تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسری و یا سوء اخلاق و رفتار وی نباشد.
درصورت تمایل و توافق می توانید در توضیحات سند ازدواج شرط تنصیف دارایی را صرف نظر از دوشرط مذکور ذکر نمائید، یعنی دیگر اعمال این حق منوط به تحقق این شرایط نباشد.
نکته : تمام موارد ذکر شده کاملاً قانونی بوده ولی بسیاری از دفترخانه های ازدواج ممکن است از مکتوب نمودن برخی از این شروط استنکاف نمایند، بنابراین در صورت تمایل به استفاده از این حقوق حتماً قبل از انجام تشریفات عقد این موارد را با سردفتر مورد نظر مطرح و از انجام آن حاصل نمائید.
۷) شروط ۱۲ گانه بند «ب» شرایط ضمن عقد سند ازدواج
در این بند زوج به زوجه زوج به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل به غیر اعطا می نماید که در صورت تحقق شرایط ۱۲گانه مکتوب در این بند، با رجوع به دادگاه و اخذ مجوز از دادگاه خود را مطلقه نماید. توجه نمایید که تمامی این شرایط در ظاهر جهت تضمین عدم تضییع حقوق خانم ها درنظر گرفته شده است ولی به نحوی نگارش یافته است که احراز آن با دادگاه می باشد و در عمل استفاده از این شرایط و اثبات تحقق این شرایط بسیار دشوار می باشد.
