دعوای فک رهن در قانون به دو شکل مطرح میشود: مستقل و الزام به تنظیم سند.
1. دعوای فک رهن مستقل
در این مورد رهن دهنده مال خود را در اختیار شخص ثالثی مثل بانک قرار میدهد. به موجب این قرارداد رهن دهنده تعهد میکند مال او تا زمان پرداخت بدهی در گرو شخص ثالث بماند. اگر فک رهن با وجود پرداخت کامل بدهیها انجام نشده باشد، فرد میتواند دعوای الزام به فک رهن را مطرح کند. همچنین میتواند درخواستی مبنی بر دریافت خسارت و اجرت المثل ایام عدم فک رهن را نیز تنظیم کند.
2. الزام به تنظیم سند رسمی
سازندگان یک ملک ممکن است قبل از فروش آن را در گرو وام قرار دهند و وام بگیرند. در چنین شرایطی آنها فقط میتوانند با قولنامه ملک خود را به خریداران بفروشند. در این حالت فروشنده تعهد میکند که به محض فک رهن، سند رسمی را به نام خریدار کند. اگر فروشنده این کار را نکرد، خریدار میتواند دادخواستی مبنی بر الزام او به تنظیم سند رسمی تنظیم کند.