مطابق ماده ۶۴۸ قانون مدنی قرض را عقدی تعریف کرده است که به موجب آن احد طرفین مقدار معینی از مال خود را به طرف دیگر تملیک می‌کند که طرف مزبور مثل آنرا از حیث مقدار و جنس و وصف رد نماید و در صورت تعذر رد مثل، قیمت یوم الرد را بدهد. قرض دهنده را “مُقرِض” و قرض گیرنده را “مُقتَرِض” می گویند.
پس در عقد قرض قصد مهم مقترض (قرض‌گیرنده) تحصیل مال برای رفع حاجت است و قصد مقرض (قرض‌دهنده) برآوردن نیاز او است. در عقد قرض، طرفین نظر به رایگان بودن عقد ندارند و در نتیجه، مقترض تعهد می‌کند که بدل مال مقرض را به او بدهد. ذکر این نکته لازم است در میان مردم به اصطلاح گفته می‌شود: مالی را به دیگری قرض می‌دهیم که از آن برای مدتی استفاده کرده و سپس آن مال را به ما مسترد کند. اما این عمل را نباید عقد قرض قانون مدنی تلقی نمود. چون درعقد قرض، مال مورد قرض به مالکیت مقترض در می‌آید و درنتیجه هر نوع تصرفی را می‌تواند در آن مال انجام دهد. پس دراین حالت وقتی ما مالی را به دیگر می‌دهیم که از آن استفاده کند باید این عمل را عقد عاریه تلقی نمود.
