بر اساس قانون خسارات قابل مطالبه، مدعی حق دارد به طور همزمان در جریان دادرسی یا به طور مستقل برای جبران خسارات ناشی از دادرسی یا تأخیر در انجام وظیفه یا عدم اجرای وظیفه شکایت کند. تکلیف ناشی از تقصیر خوانده در استیفای حق یا امتناع از اعمال آن به خواهان انجام می شود.
همچنین شخص در صورت عدم تسلیم دعوی یا تأخیر در تحویل به دلیل اتلاف مال، می تواند از خوانده غرامت بخواهد. همچنین فرد خوانده می تواند از خواهان برای جبران خسارت شکایت کند و ادعا کند که شاکی عمداً در جریان دادرسی به او خسارت وارد کرده است.
به طور کلی انواع دعوای مطالبه خسارت به دو بخش تقسیم می شود، ضرر و زیان قراردادی و خسارت قهری. حق خسارت ناشی از مسئولیت خصوصی افراد بر اساس یکی از موارد زیر است که به توضیح و بررسی هر یک می پردازیم.
1=خسارات ناشی از قراردادها یا تعهدات قراردادی
2=ضروریات ناشی از تعهدات قهری یا غیر قراردادی
