در این حالت، شکایت به دلیل انجام عملی کیفری نقض قانون مطرح می‌شود و توسط دادگاه‌های کیفری بررسی می‌شود. مثال‌هایی از موضوعات این نوع شکایت‌ها شامل جرایمی مانند سرقت، تهدید، ضرب و جرح، و سایر جرایم کیفری است. برای دعاوی کیفری باید در دادسرا نوع شکایت مطرح شود و شکواییه نوشته شود و با تحقیقات در کلانتری موضوع مورد شکایت در دادگاه عمومی مطرح می‌شود.
لازم به ذکر است برخی از جرایم می‌توانند هم در دادگاه کیفری و هم در دادگاه حقوقی مطرح شوند، و در این صورت، افراد می‌توانند با مشاوره با متخصصان حقوقی، بهترین نوع شکایت را برای موضوع خاص خود انتخاب کنند. برای مثال، در مواردی که عملیاتی می‌تواند هم جنایی و هم مدنی باشد، مانند جرایمی که باعث خسارت مالی به فرد یا سازمانی می‌شوند، شخص می‌تواند تصمیم بگیرد که شکایت را به صورت همزمان در دو دادگاه کیفری و حقوقی مطرح کند. در این صورت، مشاوران حقوقی می‌توانند به شخص کمک کنند تا از مزایا و معایب هر یک از این راه‌ها آگاه شود و تصمیم بهتری بگیرد که با وضعیت خاص و مسائل حقوقی مربوط به پرونده او سازگاری داشته باشد.
