تصرف عدوانی در قوانین ایران به دو دسته‌ی حقوقی و کیفری تقسیم میشود. این تقسیم بندی از آنجایی اهمیت دارد که هر کدام رویه های قانونی و پیامدهای مختلف خود را دارند. در این بخش، به بررسی تفاوت های تصرف عدوانی حقوقی و کیفری میپردازیم و مواد قانونی مرتبط را با یکدیگر بررسی می کنیم.
۱. تصرف عدوانی کیفری (موضوع ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی)
اگر فردی به‌طور غیرقانونی ملکی را تصرف کند، ممکن است تحت پیگرد کیفری قرار گیرد.
طبق ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی:
“هر کس به طور غیرمجاز اقدام به تصرف املاک متعلق به دیگران نماید، به حبس از یک ماه تا یک سال محکوم خواهد شد.”
ویژگی های تصرف عدوانی کیفری:
.نیاز به اثبات مالکیت شاکی دارد.
.جنبه‌ی مجرمانه دارد و مجازات آن شامل حبس یا جزای نقدی است.
.در دادسرای کیفری مطرح میشود و ممکن است نیاز به نظر کارشناس رسمی دادگستری داشته باشد.
۲. تصرف عدوانی حقوقی (موضوع ماده ۱۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی)
این نوع تصرف عدوانی در محاکم حقوقی بررسی میشود و هدف اصلی آن بازگرداندن ملک به تصرف قانونی فرد قبلی است.
طبق ماده ۱۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی:
“دعوای تصرف عدوانی، ادعای متصرف سابق است مبنی بر این که شخص دیگری، بدون رضایت او، ملک را از تصرفش خارج کرده است.”
ویژگی های تصرف عدوانی حقوقی:
.نیاز به اثبات مالکیت ندارد! (فقط اثبات تصرف قبلی کافی است)
.هدف آن بازگرداندن ملک به متصرف قبلی است، نه مجازات شخص متصرف.
.در دادگاه حقوقی مطرح میشود و ممکن است منجر به صدور حکم تخلیه شود.
