عواملی هستند که باعث زوال عنصر قانونی می‌شوند که از آنها به عنوان عوامل موجه جرم یاد می شود.

عوامل موجه جرم علاوه بر مسئولیت کیفری، مسئولیت مدنی را هم زایل می‌کنند که البته در این مورد استثنائاتی هم وجود دارد.

عوامل موجه به فعل مرتکب مربوط می‌شود نه به شخص مرتکب.

عوامل موجه جرم اسباب عینی مانع مسئولیت یا اسباب شخصی مانع مسئولیت نیز نامیده می‌شوند که هر دو سبب فاعل را از مجازات معاف می‌دارند که سبب عینی از فاعل رفع تقصیر می‌کند ولی سبب شخصی از فاعل رفع مسئولیت می‌کند.

سبب‌های عینی (دفاع مشروع و امر قانونی بودن) هر‌کجا تاثیر بگذارد مانع از شکل‌گیری جرم‌ است ولی سبب شخصی (جنون و کودکی) نافی جرم نیست.

بلکه فقط فرد مرتکب جرم‌ را متأثر و از مسئولیت رها می‌کند. ضمنا در وضع معاونان و شرکاء جرم مجنون‌ یا کودک بی تاثیر است.

قانونگذار سبب‌های عینی و شخصی را تحت یک عنوان یعنی شرایط و موانع مسئولیت کیفری پیش بینی کرده است.

عوامل موجه جرم عبارت است از:

۱. امر قانونی بودن مقام ذی صلاح
۲. حکم قانون
۳. اجازه قانون
۴. اجرای قانون‌اهم
۵. دفاع مشروع
۶. ضرورت
۷. رضایت مجنی علیه/