چه اسنادی در خصوص حق انتفاع تنظیم می شوند..؟

اسنادی که در ارتباط با حق انتفاع ممکن است در دفاتر اسناد رسمی تنظیم و ثبت شوند از این قبیل می باشند:

1- عمری
  به موجب آن مالک حق انتفاع از مال خود را برای شخصی به مدت عمر خود یا عمر منتفع یا عمر شخص ثالثی برقرار می کند. در عمری به اعتبار اینکه حق انتفاع به عمر چه کسی برقرار می شود، سه نوع سند تنظیم می گردد.

2- رقبی
به موجب آن مالک حق انتفاع را برای مدت معینی برقرار می کند.
نکته -  مدت معین مذکور در رقبی و سایر موارد، باید مدت معلوم باشد و مدت عمر اشخاص را که مجهول است نمی توان مدت معین تلقی نمود.

3- سکنی
به موجب آن مالک سکونت در مسکنی را به طریق عمری یا رقبی برای دیگری برقرار می کند.
نکته - هر سه عقد عمری و رقبی و سکنی از جمله عقود لازم و بلاعوض هستند و هیچ یک از طرفین عقد، حق فسخ آن را ندارند مگر تحت شرایط مخصوص خود.

4- حبس مطلق
به موجب آن مالک حق انتفاع را بدون قید مدت برای شخصی برقرار کند، این عقد جایز است و مالک هر وقت بخواهد می تواند رجوع کند و با فوت او حق انتفاع زایل می شود.

5- صلح حق انتفاع
به موجب آن مالک یا دارندة حق انتفاع «به شرطی که حق انتقال به غیر از او سلب نشود» می توانند حق انتفاع را به مدت عمر یا مدت معین به دیگری صلح نمایند که این صلح ممکن است، معوض باشد و نتیجه عقد عمری یا رقبی خواهد داشت، بدون اینکه شرایط و احکام خاصه عمری یا رقبی در آن مجری شود.

6- صلح عمری
از انواع صلح حق انتفاع است که ثمرة عقد عمری را می دهد که به موجب آن مالک عین، حق انتفاع مادام‌ العمر آن را به طور معوض، محاباتی و یا مجانی به شخصی صلح کند.

7- صلح به شرط عمری
که به صور شرط فعلی یا شرط نتیجه منعقد می گردد که به موجب آن مالک، مال خود را به شخص صلح می کند به شرطی که متصالح مورد صلح را به مصالح یا شخص ثالث عمری کند «شرط فعل» و یا مالک مال خود را به شخص صلح می کند به شرطی که حق انتفاع آن به طریق عمری متعلق به مصالح یا شخص ثالث باشد «شرط نتیجه»

8- وصیت
به موجب آن مالک وصیت می کند عین مال متعلق به موصی له و حق انتفاع برای مدت معین متعلق به غیر باشد یا وصیت می کند که به موجب آن حق انتفاع متعلق به وراث «اعم از یکی از وراث یا همه آنها یا ثالث» باشد و عین مال شخص ثالث شود و یا وصیت می کند که به موجب آن حق انتفاع متعلق به غیر و عین مال ورثه باشد و امثال آن.

9- حبس مؤبد
به موجب آن مالک عین مال را حبس می کند و مقرر می دارد مادام که عین باقی است مباح له از منافع آن مجاناً بهره ور شود. «قانون اوقاف»

10- ثلث باقی
ثلث مؤبد مال غیرمنقولی است که موصی آن را از محل ثلث خود برای صرف در مصارف خیر، معین کند که پیوسته در آن مصرف شود «ماده 36 آیین‌ نامه قانون ثبت»  به طوری که مشخص است این موضوع ضمن سند وصیت برقرار می گردد.