حکم غیابی به حکمی اطلاق می گردد که خوانده در هیچ یک از جلسات دادرسی شرکت نکند، لایحه دفاعیه هم ارائه ننماید، وکیل، نماینده و یا قائم مقام در دادرسی هم نداشته باشد و حکم جزئاً یا کلاً بر علیه او صادر شده باشد. اخطاریه دعوت به جلسه دادرسی هم نباید ابلاغ واقعی شده باشد.
پس شرایط حکم غیابی از قرار ذیل است:
1- خوانده در هیچ یک از جلسات دادرسی شرکت نکند.
2- وکیل، نماینده یا قائم مقام در جلسه دادرسی نداشته باشد.
3- لایحه دفاعیه تقدیم نکند.
4-اخطار دعوت به جلسه دادرسی ابلاغ واقعی نشده باشد.
5- حکم جزئا یا کلاً علیه خوانده باشد.
در صورتی که حکم صادره یکی از شرایط بالا را نداشته باشد «حکم حضوری» محسوب می شود.
حکم فقط نسبت به خوانده می تواند غیابی باشد؛ زیرا حکم نسبت به خواهان همواره حضوری است. حتی اگر شرایط بالا را داشته باشد.
از آرای دادگاه ها فقط با احکام می توانند غیابی قلمداد شوند. قرارها به دلیل اینکه همیشه بر علیه خواهان هستند، همواره حضوری اند.
صرف حضور آگاهانه خوانده در جلسه دادرسی به معنای اطلاع از دادرسی میباشد. حتی اگر برای یک لحظه هم باشد.
احکام دادگاهها در امور ترافعی از حیث حضوری یا غیابی مورد بررسی قرار می گیرد.
در امور حسبی چون اصطلاحاً خوانده وجود ندارد حکم غیابی هم وجود ندارد.
فایده تفکیک حکم حضوری و حکم غیابی
در صورتی که حکمی به صورت غیابی صادر شود، خوانده می تواند از آن واخواهی نماید. واخواهی به معنای دوباره خواستن است. در واقع در صورتی که حکم صادره از دادگاه بدوی بر علیه خوانده باشد و این حکم به صورت غیابی صادر شده باشد، خوانده می تواند به حکم صادره، ظرف مهلت ۲۰ روز اعتراض نماید تا دادگاه صادر کننده حکم، دوباره وارد رسیدگی شود و حکم صادره را تایید یا نقض نماید.