دفاع در قبال دعوی زوجه به خواسته سلب حضانت از فرزند مشترک قبل از پایان هفت سالگی بدین نحو است
در مواردی ممکن است که با مراجعه کننده ای مواجه باشیم که با در دست داشتن نسخه ثانی دادخواست و ضمایم به دفتر ما مراجعه و عنوان می دارد که همسرش (زوجه) با مراجعه به دادگاه خانواده، دعوایی به خواسته سلب حضانت از وی به لحاظ عدم صلاحیت اخلاقی مطرح کرده و مدعی شده است که به هر دلیلی، وی صلاحیت اخلاقی لازم را برای حضانت از فرزند مشترکشان که هنوز به سن هفت سال تمام نرسیده است ندارد.
در چنین مواردی قطع نظر از ماهیت ادعای زوجه در خصوص عدم صلاحیت اخلاقی موکل برای حضانت فرزند مشترک؛ باید به سنّ فرزند مشترک به عاملی مهم برای طرح دفاعی مؤثر توجه ویژه داشته باشیم.
می دانیم که به موجب ماده 1169 قانون مدنی، برای حضانت و نگهداری طفلی که ابوین او جدا از یکدیگر زندگی می‌کنند، مادر تا سن هفت سالگی اولویت دارد و پس از آن، حضانت با پدر است؛ از این رو شرط اول دعوی حضانت؛ جدا زندگی کردن زوجین از یکدیگر است ولذا تا زمانی که زوجین در معیت یکدیگر زندگی می کنند؛ اصولاً دعاوی مربوط به حضانت اطفال، غیر قابل طرح بوده و نتیجتاً با همین دفاع، به صدور قرار عدم استماع دعوی خواهد انجامید.
اما نکته قابل توجه به کیفیت منعکس در ماده 1169 قانون مدنی، اولویت مادر برای نگاهداری و حضانت طفل، تا هفت سال تمام از تاریخ ولادت فرزند مشترک است؛ در واقع حق نگهداری و تربیت فرزند تا قبل از هفت سالگی، با مادری است که جدای از شوهر خویش زندگی می کند و پدر، صرفاً می تواند دارای حق ملاقات با فرزند مشترک را داشته باشد.
بدین ترتیب، در صورتی که زوجه قبل از رسیدن فرزند مشترک به سن هفت سال تمام، دعوایی به خواسته سلب حضانت طفل مشترک از زوج مطرح کرده باشد؛ با دفاعی به شرح آتی به نتیجه مطلوب دست پیدا خواهیم کرد.
نظر به اینکه به موجب مقررات ماده 1169 قانون مدنی، حضانت طفل تا رسیدن به سن هفت سالگی تمام با مادر است و تا قبل از حلول این سن، نوبت به حضانت پدر نمی رسد تا از این حیث بر مبنای مقررات ماده 1168 قانون مدنی، حقّی برای وی متصور باشد؛ از این رو با عنایت به عدم استقرار و عدم ایجاد حق حضانت برای موکل به عنوان پدرِ فرزند مشترک و با عنایت به اینکه تا قبل از هفت سالگی طفل، حق حضانتی برای شوهر متصور نیست تا قابل سلب و اسقاط باشد؛ چراکه صدور حکم بر اجابت خواسته خواهان، مصداق بارز اسقاط مالم یجب خواهد بود و بدیهی است وقتی که حضانتی در زمان طرح دعوی برای خوانده وجود نداشته است؛ طبعاً حقی هم برای خواهان برای انکار حق حضانت و سلب آن وجود نداشته تا دعوی مطروحه از ناحیه خواهان، قابل استماع باشد؛ از این رو نظر به اینکه دعوی مطروحه در زمانی مطرح شده که هنوز حقی برای موکل دایر بر حضانت از طفل مشترک ایجاد نشده است؛ لذا از دادگاه رسیدگی کننده، استدعای صدور قرار عدم استماع دعوی را می کنیم.
به خاطر داشته باشیم که در کسوت وکیل زوجه نیز باید از طرح چنین دعوایی با توجه به ایراد مطروحه بپرهیزم.