١- اگر موضوعی داشته باشیم که آن موضوع مختص دین اسلام باشد، به آن، حکم مولوی یا غیرمستقل عقلی می‌گوییم.‌ 
مثال اول: حرمت و جرم بودن زنا
مثال دوم: حرمت و جرم بودن لواط
مثال سوم: حرمت جمع بین دو خواهر
مثال چهارم: ممنوع بودن نکاح در حال احرام
 
٢- اگر موضوعی داشته باشیم و آن موضوع، مختص دین اسلام نباشد و همۀ دنیا آن را قبول داشته باشند، به آن موضوع، مستقل عقلی یا حکم ارشادی می‌گوییم.‌ 
مثال اول: جرم بودن سرقت
مثال دوم: وجوب تسلیم مبیع توسط بایع به مشتری پس از عقد بیع
مثال سوم: لزوم پرداخت حق‌الوکالۀ وکیل
مثال چهارم: وجوب پرداخت بدهی
منبع: کلیدواژه‌های اصول فقه دانشگاهی (استاد روحانی)
با مقدمه دکتر محمدرضا شب خیز (مولف اصول فقه دانشگاهی / پرفروش‌ترین کتاب اصول فقه کشور)