دادخواست و دعوی اعلام بطلان معامله و یا دادخواست اعلام ابطال معامله ، یکی از دادخواست های معمول و همواره مطرح در دادگاه های حقوقی است که با عنوان دعوی بطلان معامله یا مبایعه نامه و همزمان با آن دعوی استرداد ثمن معامله در دادگاه های حقوقی مطرح می گردد.
هر چند متن و نمونه دادخواست های اعلام بطلان یا ابطال معامله بسته به شرایط موضوع هر پرونده و اختلاف حقوقی متفاوت است، اما در ساده ترین فرض و در جایی که دلیل بطلان معامله و قرارداد ،مستحق للغیر بودن مورد معامله است، فروشنده از جانب مالک قانونی وکالت و اذن در فروش و انتقال ندارد ، نمونه زیر را می توان در راستای ادعای خواهان به عنوان یک نمونه دادخواست اعلام بطلان ( ابطال ) معامله و استرداد ثمن آن مطرح نمود.
متن دادخواست اعلام بطلان معامله و چند نکته در مورد آن را به قرار زیر قابل بیان است :
۱- متن دادخواست اعلام بطلان معامله و استرداد ثمن معامله
خواهان : الف
خوانده : ب
خواسته و بهای آن : درخواست رسیدگی و صدور حکم مبنی بر ۱- اعلام بطلان معامله و مبایعه نامه مورخ به جهت مستحق للغیر بر آمدن مبیع مقوم به مبلغ ۰۰۰/۰۰۰/۲۱ ریال ۲- محکومیت خوانده به استرداد ثمن معامله به مبلغ به نرخ روز
دلایل و منضمات دادخواست : تصاویر کارت ملی خواهان ، مبایعه نامه شماره مورخ تنظیمی در دفتر مشاورین املاک ، درخواست استعلام وضعیت ثبتی ملک مورد معامله
شرح دادخواست: ریاست محترم دادگاه ------
با عرض سلام احتراماً اینجانب به استحضار می رساند خوانده دعوی در تاریخ به موجب مبایعه نامه شماره که پیوست تقدیم می گردد ، اقدام به فروش یک واحد آپارتمان/ یکباب منزل مسکونی/ یک قطعه زمین واقع در ===---، خیابان کوچه پلاک نموده است.
در حالی که اکنون کاشف به عمل آمده که ملک مورد معامله در مالکیت رسمی شخصی به نام ….می باشد که این مهم با استعلام وضعیت ثبتی ملک معلوم می گردد.
با عنایت به این مراتب و چون طبق ماده ۳۶۵ قانون مدنی ، بیع فاسد اثری در تملک ندارد و فروشنده ( خوانده ) از مالک رسمی اجازه فروش نداشته است و از طرفی از ناحیه مالک رسمی فعل یا قولی که دلالت بر تنفیذ و اجاره معامله فضولی انجام شده داشته باشد ، صادر نشده است.
لذا در نهایت، رسیدگی و صدور حکم به شرح ردیف خواسته را استدعا دارم.
۲- دلایل عمده بطلان معاملات در دادخواست های اعلام بطلان معامله
آنچه در نمونه دادخواست اعلام بطلان معامله بالا بیان شد صرفاً به استناد فروش مال بدون رضای مالک و عدم تنفیذ بعدی او بود.
ولی باید دانست که مواردی مانند فروش مالی در قراردادی با جهت نامشروع ( با تصریح جهت در معامله )،معامله با صغیر غیر ممیز و مجنون و خرید و فروش مالی که وجود خارجی ندارد ، معامله و قراردادی که ناشی از اجبار و اکراه، در فرض عدم امضاء و تنفیذ بعدی آن توسط شخصی که مورد اجبار و اکراه قرار گرفته و معامله با افراد مست ، از جمله دلایل دیگر بطلان معاملات و قراردادها می باشند.
از طرفی برخی مواقع موضوع دارای جنبه کیفری نیز می باشد.
لذا بهتر است با مشاوره گرفتن یا سپردن فرآیند اقامه دعوی و پیگیری آن ( که ممکن است شامل طرح دادخواست حقوقی ابطال معامله و یا دعاوی کیفری مانند فروش مال غیر ، کلاهبرداری ، اخاذی ، جعل و… گردد ) به وکلای متخصص و با تجربه در زمینه امور و دعاوی حقوقی و ملکی ، از خدمات حقوقی آنها برای پیشبرد اصولی دادخواهی بهره برد.
زیرا کیفیت تنظیم دادخواست های اعلام بطلان معامله و استرداد ثمن معامله متناسب با مدارک و مستندات هر پرونده متفاوت هستند.
