مطابق با مفاهیم و تعاریف ارائه شده از فقه و قوانین کیفری، دیه مالی است که در جنایت های، غیرعمدی، شبه عمد، خطای محض و حتی عمدی در مواردی که امکان قصاص وجود نداشته باشد یا شاکی گذشت نموده باشد توسط مقام قضایی تعیین و مرتکب یا مرتکبین محکوم به پرداخت آن به شاکی یا اولیای دم می باشند.
اما مطابق با قانون مجازات اسلامی، بر اساس نوع آسیب و جنایت به دیه اعضا و منافع تقسیم می شود.
منظور از دیه ی اعضا، دیه ای است که بر اساس آسیب به هریک از اعضای بدن وارده شده و دادگاه رسیدگی کننده به موضوع مطابق با نظر پزشکی قانونی و معیار و میزانی که قانون مجازات تعیین نموده است، میزان دیه را تعیین و زیان دیده مستحق دریافت آن می باشد.
اما نوع دیگری از دیه، که بر اساس کارکرد و نحوه ی فعالیت هریک از اعضای بدن تعیین می شود که البته ارتباط مستقیمی نیز با دیه اعضا دارد دیه منافع می باشد.
منافع همانطور که اشاره شد کارایی هر یک از اعضا می باشد برای مثال چشم یک عضو بدن و منفعت و فواید حاصل از آن که شامل دیدن می شود منافع نامیده می شود.
نکته ی قابل توجه در این باره، قابل جمع بودن دیه عضو و منافع می باشد، به بیان ساده تر امکان این امر وجود خواهد داشت که شخص مجرم و زیان زننده به واسطه ی اقدامات صورت گرفته علیه آسیب دیده، هم به دیه عضو محکوم شود و هم به دیه منفعت.
برای مثال: در یک نزاع خیابانی، عمل مرتکب، علاوه بر آسیب و شکستگی به بینی زیان دیده، منجر به از بین رفتن حس بویایی که از منافع آن عضو می باشد شده است؛ که دراین صورت علاوه بر دیه عضو، دیه منفعت نیز به زیان دیده تعلق خواهد گرفت.
