جاسوسی یکی از مواردی است که در قانون بهطور تفصیل به آن پرداخته شده و مقولهای است که امنیت کشور را در بر میگیرد. همچنین نباید از یاد برد جاسوسی یکی از سختترین جرایم امنیتی است که این موضوع در قانون مجازات اسلامی جرمانگاری شده است.
با توجه به این که جاسوسی از جرایم امنیتی محسوب میشود، با نگاهی به جرایم امنیتی متوجه میشویم جرایم علیه امنیت، اعمالی هستند که از طریق ایجاد رابطه با کشورهای خارجی، ایراد صدمه به مصالح ملی، انجام توطئه یا با ایراد صدمه به اتحاد ملی در جهت سرنگونی نظام یا تغییر ارکان آن از راههای غیرقانونی ارتکاب مییابند.
جرایم علیه امنیت کشور (اعم از داخلی و خارجی) در قانون مجازات اسلامی برابر مواد 498 الی 512 جرمانگاری شده است که جاسوسی نیز از جمله این جرائم می باشد.
طبق ماده 501 این قانون، «هرکس نقشهها، اسرار یا اسناد و تصمیمات راجع به سیاست داخلی یا خارجی کشور را عالما و عامدا در اختیار افرادی که صلاحیت دسترسی به آنها را ندارند، قرار دهد یا از مفاد آن مطلع کند، به نحوی که متضمن نوعی جاسوسی باشد، نظر به کیفیات و مراتب جرم به یک تا 10 سال حبس محکوم میشود.
در ماده 502 نیز جرم جاسوسی صورت آمده است که «هرکس به نفع یک دولت بیگانه و به ضرر دولت بیگانه دیگر در قلمرو ایران مرتکب یکی از جرایم جاسوسی شود، به نحوی که به امنیت ملی صدمه وارد کند به یک تا پنجسال حبس محکوم خواهد شد.»
ذکر این نکته ضروری است که در قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات، در ماده 648 آمده است تمامی کسانی که به مناسبت شغل یا حرفه خود محرم اسرار میشوند، هرگاه در غیر از موارد قانونی این اسرار را فاش کنند، 3 ماه تا یکسال و بیشتر به حبس محکوم خواهند شد. بنابراین این یک اصل کلی است که اگر کسی اسرار حرفهای را که دراختیار دارد برای دیگران فاش کند، چه متضمن جاسوسی باشد و چه نباشد، صرف انجام این کار جرم محسوب شده و شامل مجازات خواهد بود.