در برخی موارد قانونگذار استثنا از تئوری جرم مستقل استفاده کرده یعنی رفتار معاون خودش یک جرم مستقل است بدون آنکه رفتار مباشر جرم باشد.که مصادیق متفاوتی دارد.
مصداق اول:
الف: تحریک/تطمیع/یا دعوت به خودکشی از طریق سامانه های رایانه ای یا مخابراتی بندب ماده ۱۵ جرائم رایانه ای:
ب: چنانچه افراد را به ارتکاب جرائم منافی عفت یا استعمال مواد مخدر یا روانگردان یا خودکشی یا انحرافات جنسی یا اعمال خشونتآمیز تحریک یا ترغیب یا تهدید یا دعوت کند یا فریب دهد یا شیوه ارتکاب یا استعمال آنها را تسهیل کند یا آموزش دهد، به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزای نقدی از پنج تا بیست میلیون ریال یا هر دو مجازات.
مصداق دوم:
تهدید با چاقو یا آلت جرح ۶۱۷ تعزیرات
تبصره ۱- حمل قمه، شمشیر، قداره و پنجه بوکس در صورتی که صرفاً به منظور درگیری و ضرب و جرح انجام شود جرم محسوب و مرتکب به حداقل مجازات مقرر در این ماده محکوم می گردد. واردات، تولید و عرضه سلاح های مذکور ممنوع است و مرکتب به جزای نقدی درجه شش محکوم و حسب مورد این سلاح ها به نفع دولت ضبط یا معدوم می شود.
مصداق سوم:
تسهیل در فرار شخص از محاکمه یا خلاصی از محاکمات ۵۵۴ تعزیرات
هر کس از وقوع جرمی مطلع شده و برای خلاصی مجرم از محاکمه و محکومیت مساعدت کند از قبیل این که برای او منزل تهیه کند یا‌ادله جرم را مخفی نماید یا برای تبرئه مجرم ادله جعلی ابراز کند حسب مورد به یک تا سه سال حبس محکوم خواهد شد.
تبصره – در موارد مذکور در ماده (۵۵۳) و این ماده در صورتی که مرتکب از اقارب درجه اول متهم باشد مقدار مجازات در هر مورد از نصف حداکثر‌تعیین شده بیشتر نخواهد بود..
مصداق چهارم:
تسهیل در فرار شخصی که قرار جلب دستگیری او صادر شده ۵۵۳ تعزیرات:
هر کس شخصی را که قانوناً دستگیر شده و فرار کرده یا کسی را که متهم است به ارتکاب جرمی و قانوناً امر به دستگیری او شده است مخفی کند یا وسایل فرار او را فراهم کند به ترتیب ذیل مجازات خواهد شد: چنانچه کسی که فرار کرده محکوم به اعدام یا رجم یا صلب یا قصاص نفس و اطراف و یا قطع ید بوده مجازات مخفی‌کننده یا کمک‌کننده او در فرار،حبس از یک تا سه سال است و اگر محکوم به حبس دائم یا متهم به جرمی بود که مجازات آن اعدام یا صلب است محکوم به شش ماه تا دو سال حبس‌خواهد شد و در سایر حالات مجازات مرتکب یک ماه تا یک سال حبس خواهد بود.
تبصره:
در صورتی که احراز شود فرد فراری دهنده و یا مخفی‌کننده یقین به بی‌گناهی فرد متهم یا زندانی داشته و در دادگاه نیز ثابت شود از مجازات معاف خواهد شد.
مصداق پنجم:
هواپیما ربایی یا اخلال درپرواز از طریق تهدید ،تطمیع،خدعه و فریب وغیره
بند۱و۳ قانون مجازات اخلال کنندگان امنیت پرواز
مصداق ششم:
تهدید و تطمیع در امر انتخابات ماده ۲۷ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی معاونت هایی که به صورت ترک فعل هستند
رفتار یا عمل معاونت اصولاً از طریق فعل صورت می پذیرند ولی استثناً در برخی موارد قانونگذار معاونت از طریق ترک فعل را پذیرفته است.
استثنا اول: اگر شخصی متوجه شود که قرار است جرم هواپیما ربایی یا اخلال در پرواز مثل بمب گذاری صورت بگیرد.واین موضوع را اطلاع ندهدمعاون جرم هواپیما ربایی بند۶ قانون مجازات اخلال کنندگان امنیت پرواز
استثنا دوم: اگر الف مال متعلق به ب را بدون اجازه به ج منتقل کند الف مرتکب جرم انتقال مال غیر شده و اینجا اگر ب متوجه این جرم بشه باید ظرف ۱ ماه اظهارنامه ای را به انتقال گیرنده بفرشتد .اگر نفرستد خود ب مرتکب جرم معاونت در انتقال مال غیر شده.ماده ۲ قانون انتقال مال غیر
استثنا سوم: در قانون تامین مالی تروریسم ماده ۱۴ بیان شده اشخاص مشمول این قانون اگر به مواردی مشکوک بر خورد کردند باید اطلاعات قضیه را به شورای عالی مبارزه با پول شویی ارائه دهند و اگر از روی عمد یا برای تسهیل جرم چنین کاری نکنند معاون در جرم تامین مالی تروریسم تلقی می شوند.
