موارد فسخ و استرداد ثمن کدام است؟

در مواردی که ناشی از معامله به خریدار ضرری وارد شده است و آن ضرر طبق قانون حق فسخ دارد وی می تواند عقد را فسخ کند و پول خود را یا همان ثمن را پس بگیرد.

شرایط دعوای استرداد ثمن

بدیهی ست که ثمن وقتی به خریدار برمیگردد که وی در دادگاه ثابت کند که عقد و معامله را فسخ و منحل کرده است. لذا لازم است که ابتدا دعوایی تحت عنوان ابطال معامله با همان تنفیذ فسخ یا اقاله قرارداد را به دادگاه تقدیم کند. که البته آوردن هر دو دعوا ضمن یک دادخواست امکان پذیر است. لذا توصیه می شود که با مشورت از وکیل و مشاور حقوقی متخصص در این زمینه از نحوه تقدیم دادخواست و اقامه دعوا و دلیل مطلع شوید.

دعوای استرداد ثمن معامله

فسخ معامله و استرداد ثمن ممکن است به دادگاه کشیده شود از این جهت که فرد میتواند بدون ورود به دادگاه هم عقد را به دلایل قانونی فسخ کند؛ اما در مقابل فروشنده از پس دادن یا استرداد ثمن خودداری کند. در اینجا خریدار برای مطالبه و استرداد ثمن می تواند به دادگاه مراجعه کند. دادگاهی که در این مورد صالح به رسیدگی است دادگاه شهری است که خوانده در آن اقامت دارد.

فسخ معامله و استرداد ثمن یعنی چه؟

فسخ معامله به معنای منحل کردن و لغو کردن نتایج آن معامله است به این صورت که با انحلال عقد، همه چیز به جای نخست باز میگردد. به عنوان مثال خریدار باید مالی را که گرفته است پس بدهد و فروشنده هم باید پول(ثمن) را پس بدهد( استرداد کند).

فسخ کردن معامله تنها در موارد قانونی قابلیت اعمال دارد مثل زمانی که فرد در معامله فریب خورده یا این که مالی را خریده است که آن مال معیوب می باشد. همچنین فروشنده هم می تواند در مواردی معامله را به هم بزند که فریبکاری خریدار و تاخیر در پرداخت ثمن و… از این موارد خواهد بود.

چگونه یک معامله را فسخ کنیم؟

برای فسخ نیازی به رفتن به دادگاه نیست اما به ترتیبی باید فرد مقابل را از فسخ عقدآگاه کنید به این صورت که وی را با تماس تلفنی و یا پیامک مطلع کنید البته اگر به صورتی باشد که بعدا قابل اثبات باشد بهتر است زیرا ممکن است ایجاد اختلاف شود و برای تایید فسخ به دادگاه بروید لذا بهترین راهکار ارسال اظهارنامه خواهد بود.

انواع فسخ معامله اموال منقول

اگر شما مالی را معامله کرده اید برای مثال گوشی موبایلی را خریداری کرده اید یا اتومبیلی را خریده اید و… تنها در مواردی که قانون ذکر کرده شما میتوانید عقد را فسخ کنید و مال را پس بدهید و پول خود را پس بگیرید البته هم مشتری و هم فروشنده حق فسخ دارند. حال در چه مواردی این حق وجود دارد:

در مواردی مثل این که یکی از طرفین طرف مقابل را فریب داده باشد یا اینکه بیشتر از قیمت واقعی مال را به وی داده باشد. یا این که عیبی در مال معامله شده پیدا شده که خریدار از آن مطلع نبوده است. به این اقسام حق فسخ هایی که برای طرفین به وجود می آید اصطلاحا خیار فسخ گفته می شود. 

تفاوت مال منقول و غیر منقول در چیست؟

مال منقول به مالی گفته می شود که قابلیت حمل و نقل فیزیکی را دارد مثل غالب اموالی که در اطراف ما هستند اما مال غیر منقول مالی است که قابلیت حمل و نقل را ندارد مثل خانه و ملک و زمین.

جدا کردن این دو در برخی موارد احکام را متفاوت میکند اما در مورد نحوه فسخ معامله اموال منقول با غیر منقول از این نظر تفاوتی وجود ندارد.

در چه مواردی میتوان معامله اموال منقول را فسخ کرد؟

در یک دسته بندی قرارداد ها از این جهت که قابل فسخ هستند به لازم و جایز تقسیم می شوند. عقد لازم عقدی است که قابل فسخ نمی باشد مگر در مواردی که قانون بگوید یعنی این که در عقد لازم مثل خرید و فروش و اجاره یکی از طرفین بدون دلیل قانونی از سر دلخواهی نمی تواند قرارداد را فسخ کند. اما عقد جایز مثل عاریه و ودیعه وکالت بدون دلیل قانونی هم قابل فسخ است و شخص برای مثال موکل می تواند هر زمانی که میخواهد اقدام به فسخ کند.

اما در مواردی که عقد لازم است مثل معامله ماشین و اجاره خانه،قانون در مواردی که به یکی از طرفین ضرر وارده شده است به وی حق فسخ قرارداد را اعطا میکند. پس عقد لازم اگرچه به دلخواه قابل فسخ نیست اما به دلایلی که قانون گفته قابل فسخ است.

منظور از فسخ معامله چیست؟

هر عقدی که تشکیل می شود اثری از آن باقی می ماند مثل این که در خرید ماشین اثر این معامله انتقال ماشین به خریدار است اما با فسخ معامله این اثر یعنی انتقال دادن لغو می شود و از بین میرود و ماشین به مالکیت شخص اولی یعنی فروشنده بر میگردد. پس فسخ کردن معامله به معنای به هم زدن آن است یا به عبارت دیگر به معنای انحلال و منحل کردن عقد نیز می باشد.

آیا رای دادگاه درباره بطلان رای داور قابل اعتراض است؟

بله این رای قابل اعتراض است و ظرف مدت ۲۰ روز می توان از آن تجدید نظر خواهی کرد.

نظریه مشورتی متوقف کردن اجرای رایی که داور داده

گفتیم که اگر شرایط ماده ۴۸۹ موجود باشد رای داور باطل خواهد شد و تا زمان صدور حکم رای داور متوقف می شود. حالا سوال این است که به محض درخواست ابطال با وجود شرایط ماده ۴۸۹ رای باطل می شود یا با احراز توسط دادگاهی که به موضوع رسیدگی میکند؟ باید گفت که صرف درخواست ابطال طبق نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه به شماره ۷/۱۴۰۰/۵۲۰ موجب توقف رای داور نمی شود مگر اینکه دادگاه دلائل اعتراض را قوی تشخیص بدهد.

ماده قانونی توقف اجرای رای داور

در قانون آیین دادرسی مدنی و ماده ۴۹۳ به این امر اشاره شده است که مطابق آن:

” رایی که دادگاه درباره بطلان و یا تایید رای داور صادر میکند در هر حال ظرف ۲۰ روز قابلیت تجدیدنظر در دادگاه تجدید نظر را خواهد داشت. «اعتراض به رای داور مانع اجرای آن نیست، مگر آنکه دلایل اعتراض قوی باشد. در این صورت دادگاه قرار «توقف منع اجرای» آن را تا پایان رسیدگی به اعتراض و صدور حکم قطعی صادر می نماید و در صورت اقتضاء تامین مناسب نیز از معترض اخذ خواهد شد.»

نحوه توقف رای داور چگونه است؟

در موارد بالا به مواردی که رای داور در آن باطل است و قابلیت اجرا ندارد اشاره شده است حال اگر چنین رایی صادر شود فرد باید دادخواست ابطال رای داور را به دادگاه تقدیم کند تا دادگاه رسیدگی کند و بررسی کند که آیا این درخواست به حق است یا خیر؟ اگر دلایل فرد، قوی و مستند باشد؛ دادگاه می تواند با گرفتن تامین از متقاضی ابطال، اجرای رای داور را تا زمان رسیدگی متوقف کند. البته گرفتن تامین به اختیار دادگاه است و ضروری نیست و دادگاه حتی میتواند بدون گرفتن تامین هم به دستور توقف اجرای رای داور را بنماید.

مهلتی که فرد برای اعتراض دارد در این زمینه ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ رای داوری خواهد بود و اگر خارج از کشور باشد دو ماه خواهد بود.

موارد توقف اجرای رای داور

در قانون آیین دادرسی مدنی و ماده ۴۹۸ به مواردی که رای داور قابلیت اجرا ندارد اشاره شده است که مطابق آن:

 

«رای داوری در موارد زیر باطل است و قابلیت اجرایی ندارد:

 

رای صادره مخالف با قوانین موجد حق باشد.

داور نسبت به مطلبی که موضوع داوری نبوده رای صادر کرده است.

داور خارج از حدود اختیار خود رای صادر نموده باشد.(در این صورت فقط آن قسمت از رای که خارج از اختیارات داور است ابطال می گردد)

رای داور پس از انقضای مدت داوری صادر و تسلیم شده باشد.

رای داور با آنچه در دفتر املاک یا بین اصحاب دعوا در دفتر اسناد رسمی ثبت شده و دارای اعتبار قانونی است مخالف باشد.

رای به وسیله داورانی صادر شده که مجاز به صدور رای نبوده اند. قرارداد رجوع به داوری بی اعتبار بوده باشد.»

توقف اجرای رای داور چیست؟

داوری که تعیین شده است؛ به قضاوت میان طرفین می پردازد در آخر کار هم رای صادر خواهد کرد و حکم خود را به طرفین ابلاغ میکند. حال ممکن است که رای داور در مواردی باطل باشد در این موارد که اشاره خواهیم کرد رای داور قابلیت اجرا ندارد و اجرای آن متوقف می شود. برای توقف اجرای رای داور در مواردی که قانون گفته است این رای باطل است باید به دادگاه درخواست داده شود‌.

داور کیست و منظور از داوری چیست؟

غالبا حل اختلاف با دولت به معنای عام می باشد و دولت عهده دار حل و فصل اختلافات می باشد یعنی دادگستری و دادگاه اما ممکن است طرفین توافق کنند که یک شخصی مانند خودشان قضاوت کارشان را انجام دهد که این مورد را داوری می نامند شخص داور نباید قاضی دادگستری باشد. داوری نهادی است که در سراسر نظام های حقوقی جهان در حال گسترش می باشد.

اگر متهم در دادگاه فوت نماید چه قراری صادر می شود؟

قرار موقوفی تعقیب هم در دادسرا و هم دادگاه صادر می شود. از این رو، اگر متهم چه در مرحله دادسرا و چه مرحله دادگاه فوت نماید؛ قرار موقوفی اجرا صادر می گردد.

اگر در هنگام صدور قرار موقوفی تعقیب متهم در بازداشت باشد تکلیف چیست؟

در این صورت از آزاد می شود و قرار تامین کیفری لغو می شود و شکایت مجدد در آن مورد ممکن نخواهد بود.

آیا برای موت فرضی متهم هم قرار موقوی تعقیب صادر می شود؟

بله، در صورت موت فرضی متهم قرار موقوفی تعقیب انجام می شود.

تفاوت قرار موقوفی تعقیب با منع تعقیب

قرار منع تعقیب از سوی بازپرس یا دادیار زمانی صادر می شود که وی پس از بررسی دلایل و شواهد موجود در پرونده به این نتیجه برسد که عمل، منتسب به متهم جرم نیست یا این که عمل انتسابی جرم است اما دلیل کافی برای توجه اتهام به متهم در پرونده وجود ندارد.

اما قرار موقوفی تعقیب، قراری برخلاف قرار منع تعقیب و جلب به دادرسی است که پس از ختم تحقیقات و رسیدگی صادر می‌ شوند و در تمام مراحل دادرسی قابلیت صدور دارد و در واقع به طور شکلی صادر می‌ شود؛ بدین معنا که ادامه تعقیب کیفری به دلیل حدوث عواملی متوقف می‌ شود، فارغ از این که دلایل اتمام متوجه متهم است یا خیر.