منظور از دعاوی کیفری چیست؟
زمانی که حرف از دعاوی کیفری به میان می آید یعنی جرمی صورت گرفته است که شاکی به مراجع قضایی مراجعه نموده و خواستار رسیدگی به شکایت خود می گردد.
در دعاوی کیفری هم مجازات قانونی در نظر گرفته می شود و هم جبران خسارت .
در دعاوی کیفری و حقوقی جرم صورت گرفته و مجازات برای آن در نظر گرفته می شود.
دعاوی کیفری یکی از زیرمجموعه های حقوق جزا می باشد و شامل جرم، مجازات، قوانین جزایی است.
حقوق جزا چیست؟
حقوق جزا خود زیر مجموعه از حقوق عمومی می باشد که در آن مجرم در نظم عمومی جامعه اخلال ایجاد می کند و برای مجرم مجازاتی با توجه به میزان جرم در نظر گرفته می شود و البته برای اصلاح مجرم نیز زمینه ای فراهم میگردد.
حقوق جزا شامل قوانینی برای نظارت بر اجرای مجازات می باشد.
قوانین کیفری نیز موجب رعایت مقررات و قوانین اجتماعی است.
در دعاوی کیفری به مسائل مربوط به اموال، خانواده،جان افراد و … رسیدگی می گردد. همچنین حضور مجرم در دادگاه الزامی می باشد.
فایده و ضرورت استفاده از وکیل در دعاوی کیفری :
استفاده از خدمات یک وکیل یا یک تیم حقوقی بسیار ضروری و تعیین کننده‌است، چرا که طرح دعوی، نوع دعوی، زمان طرح شکایت و چگونگی تنظیم اوراق قضایی (اعم از لایحه دفاعیه، اظهارنامه، دادخواست، شکواییه و . . .) کاملاً حیاتی و سرنوشت‌ساز است، زیرا هر دعوایی را فقط می‌توان یک بار طرح نمود و فرصت دوباره برای طرح دعوا وجود ندارد بنابراین اگر دعوایی به اشتباه طرح شود علاوه‌بر خسارتی که سابقاً ایجاد شده، هزینه دادرسی و صرف زمان از دست رفته را نیز باید به آن افزود.
از سویی دیگر در مقابل دعوایی که علیه ما طرح شده می‌بایستی با استخدام وکیل یا تیم حقوقی خبره دفاع مؤثر و قاطعی انجام شود، در غیر این صورت متحمل خسارات مادی و معنوی هنگفت خواهیم شد، زیرا غالباً عدم استفاده از حق دفاع به منزله قبول اتهام مطرح شده‌است.
دعاوی کیفری رایج:
*سرقت
*کلاهبرداری
*قتل عمد
*قتل غیر عمد
*خیانت در امانت
*ایراد ضرب عمدی
*ارتباط نامشروع
*تجاوز به عنف
*تصرف عدوانی
*فروش مال غیر
*جعل
*استفاده از سند مجعول و ……..
دعوای کیفری زمانی قابل طرح است که شخصی مرتکب جرمی شده ( که طبق قوانین و مقررات آن عمل جرم انگاری شده است) و ما به عنوان متضرر از جرم از مقامات ذی صلاح خواستار اجرای عدالت هستیم. کسی که دعوای کیفری را مطرح کرده شاکی، کسی که دعوای کیفری علیه او مطرح شده مشتکی عنه و قالبی که برای طرح شکایت در نظر گرفته شده شکواییه است.
مثلا اگر شخصی گوشی همراه ما را بدزدد با توجه به این که سرقت، عملی است که که طبق قوانین جرم انگاری شده است. ما به عنوان شاکی می توانیم از او شکایت کنیم. مشتکی عنه در روند رسیدگی تحت عنوان متهم شناخته می شود و زمانی که اتهام او ثابت شد عنوان مجرم می گیرد. پس نمی توان به کسی که هنوز جرم اوثابت نشده عنوان مجرم را داد. به طور کلی می توان دعاوی کیفری در سه دسته قرار می گیرند.
جرایم علیه اشخاص مثل قتل، ضرب و جرح، آزار و اذیت و….
جرایم علیه اموال مثل سرقت، کلاهبرداری خیانت در امانت و….
جرایم علیه امنیت ملی مانند محاربه، فساد فی الارض جاسوسی و….
مراجع کیفری که صلاحیت رسیدگی به این گونه دعواها را دارند به طور کلی دو دسته تقسیم می شوند.مراجع عمومی و اختصاصی. مراجع عمومی شامل دادگاه کیفری یک و دو و…. مراجع اختصاصی همچون دادگاه ویژه روحانیت و دادگاه انقلاب و… .اصل بر صلاحیت مراجع عمومی است مگر خلاف آن تصریح شده باشد. تشریفات حاکم بر دعاوی حقوقی تابع قانون آیین دادرسی کیفری است.
