شعبه های حقوقی

در علم حقوق دو تقسیم بندی معروف وجود دارد:

 

یکی تقسیم حقوق به حقوق عمومی و حقوق خصوصی.

و دیگر تقسیم حقوق به حقوق داخلی و بین الملل.

 

در اینجا ما تقسیم اول را انتخاب می کنیم و به شرح آن می پردازیم.

 

حقوق عمومی قواعدی است که در روابط حکومت و مأموران آن با مردم اعمال می شود و همچنین قواعد مربوط به روابط نهادهای مختلف حکومت با هم و نیز قواعد مربوط به روابط دولتها با هم.

 

حقوق خصوصی مجموع قواعد حاکم بر روابط افراد نسبت به یکدیگر.

 

شعبه های حقوق عمومی:

 

1) حقوق بین الملل عمومی:

رشته ای از علم حقوق است که از روابط دولتها با هم بحث می کند و گاه از آن به حقوق بشر هم تعبیر می شود.

 

2) حقوق اساسی:

مجموعه قواعد حقوقی که بر پایه جهان بینی و شناختی از انسان و جامعه مشروعیت می یابد و اهداف و وظائف و اقتدارات حکومت را در برابر مردم تبیین می کند. منبع اصلی حقوق اساسی ما قانون اساسی جمهوری اسلامی است.

 

3) حقوق اداری:

مجموعه قواعد مربوط به اشخاص حقوقی اداری و تشکیلات و وظائف ادارات دولتی و شهرداری ها و روابط این سازمانها با هم و با مردم.

 

4) حقوق جزا:

مجموعه قواعدی که از چگونگی مجازات اشخاص از طرف حکومت بحث می کند.

البته در حقوق جزا تنها سخن از جرایم ضد حکومتی یا حقوق عمومی نیست و بسیاری از قواعد آن از حقوق خصوصی اشخاص در برابر هم حمایت می کند به همین جهت برخی حقوق جزا را ترکیبی از حقوق عمومی و خصوصی دانسته اند.

 

5) حقوق مالیه:

قواعد مربوط به وضع مالیاتها و عوارضی که مأموران دولت از افراد مطالبه می کنند و همچنین مقررات ناظر به بودجه عمومی و وظایف دیوان محاسبات.

 

 

شعبه های حقوق خصوصی:

 

1) حقوق مدنی

مهمترین و معروف ترین بخش حقوق خصوصی حقوق مدنی است که در آغاز شامل تمام رشته های حقوق خصوصی بود و به قول برخی بنای حقوق خصوصی و مادر سایر شعبه هاست. حقوق مدنی روابط اشخاص را تنها از این لحاظ که عضو جامعه هستند تنظیم می کند. به عبارت دیگر حقوق مدنی شامل روابط مالی و خانوادگی افراد جامعه با یکدیگر است.

 

2) حقوق تجارت:

مجموع قواعدی است که بر روابط تجار و اعمال تجاری حکومت می کند.

 

3) حقوق کار:

حقوق کار بر همه روابط حقوقی ناشی از انجام کار برای دیگری حاکم است.

( البته عده ای این بخش را امروزه جزء حقوق عمومی می دانند چرا که نقش دولت را در حقوق کار به عنوان یک رکن اساسی تلقی می کنند )

 

4) حقوق بین الملل خصوصی:

این حقوق رابطه اشخاص را در زندگی بین المللی تنظیم می کند. مباحثی مانند تابعیت و حقوق اقلیت ها و بحث اینکه روابط حقوقی اشخاص در زندگی بین الملل تابع چه قانونی است (این بحث به تعارض قوانین معروف است ) در این بخش قرار می گیرد. به نمودار توجه نمائید.