با ایجاد قرارداد بیمه ای پیوند حقوقى میان کارفرما و کارگزاران بیمه ای به وجود می آید. برای این که بتوانید امور بیمه ای مطمئنی داشته باشید باید قوانین و مقررات مربوط به آن ها را بدانید. و در دعاوی بیمه است .
مطابق بند ۹ ماده ۲ قانون تجارت شرکت های بیمه تاجر محسوب می شوند و با عملیات بیمه ای دنبال کسب سود می باشند. اولین قانون بیمه در سال ۱۳۱۶ تصویب شد. ماده ۱ قانون ، بیمه را این چنین تعریف کرده است : « بیمه عقدی است که بیمه گر تعهد می کند در قبال دریافت حق بیمه در صورت وقوع حادثه یا خسارت در مدت بیمه خسارت را به بیمه گذار بپردازد .»
در کشور ما بیمه گر در قالب شرکت فعالیت می کند و از جمله اشخاص حقوقی محسوب می شود و در نقطه مقابل بیمه گزار می تواند شخص حقیقی یا حقوقی باشد و مطابق تعریف عقد و قرارداد ایجاب ( درخواست ) از جانب بیمه گزار و قبول ( پذیرش ) ، از سوی بیمه گر می باشد.
انواع بیمه :
در تعریف قانون سه نوع بیمه ملحوظ شده است :
- بیمه اموال
- بیمه اشخاص
- بیمه مسئولیت
طرح دعوی علیه شرکت بیمه
بیمه اموال : ( Property insurance )
موضوع تعهد بیمه گر در این گونه بیمه جبران خسارت وارده از جمله (آتش‌سوزی ، زمین‌لرزه ، سیل ، طوفان…) به دارایی‌هایی است که شخص بیمه کرده است مانند بیمه خانه ، ماشین ، محصولات کشاورزی و دامی و … می‌باشد.
این نوع بیمه برای جبران خسارت است ، در واقع نباید منشأ پیدایش سود برای بیمه‌گذار بوده و بیمه‌گر فقط متعهد به جبران خسارت وارده و پرداخت زیان مالی ناشی از حادثه به بیمه‌گذار می‌باشد. بیمه‌گذار (زیان دیده) نمی‌تواند خسارتی بیش از میزان واقعی دریافت نماید به این معنی که به لحاظ مالی وضعیتی بهتر از زمان قبل از بروز حادثه را کسب نماید. مهم ترین بیمه اموال عبارتند از: بیمه آتش‌سوزی ، اتومبیل ، باربری و بیمه محصولات کشاورزی هستند.
بیمه اشخاص :
این نوع بیمه خود به سه دسته تقسیم بندی می شود که عبارتند از: بیمه درمان ، بیمه حوادث ، بیمه عمر
بیمه درمان :
در این بیمه ، بیمه‌گر تعهد می کند که تمامی هزینه‌های درمانی و پزشکی بیمه گزاران که با توجه به شرایط مقرر در قرارداد و با رعایت فرانشیز توافق شده قابل پرداخت جبران نماید. تعهدات بیمه‌گر شامل هزینه‌های ویزیت پزشک ، جراحی ، پانسمان ، انواع آزمایش‌های پزشکی ، مخارج بیهوشی ، هزینه‌های اتاق عمل و جابجایی به بیمارستان ، هزینه‌های دار و، دندانپزشکی و ملحقات آن ، زایمان و … که بیمه‌گر براساس شرایط قرارداد ملزم و متعهد به پرداخت آن ها می باشد.
بیمه درمان شامل بر ۳ نوع می‌باشد که عبارتند از :
بیمه درمان گروهی تمام درمان
این نوع بیمه بوسیله بیمه ایران که تنها بیمه ی دولتی است قابل انجام است. بر اساس این نوع قراردادها هزینه‌های درمان با توجه به مندرجات قرارداد فی مابین بیمه گر و بیمه گذار توسط بیمه‌گر جبران می‌شود.
بیمه درمان مسافرت به خارج از کشور
این بیمه برای افرادی است که قصد سفر به خارج از کشور را دارند به همین دلیل اعتبار آن در خارج ازکشور است. تمامی خدمات موضوع این بیمه با توجه به قرارداد فی مابین بیمه گر و بیمه گذار ، مطابق با شرایط عمومی بوسیله شبکه بین‌المللی شرکت کمک رسانی آکسا و یا مفری تضمین و ارائه می‌گردد. همچنین خسارت‌های وارده در محل و به پول خارجی (ارز) قابل پرداخت است.
بیمه درمان مسافران خارجی به داخل کشور
مطابق این نوع بیمه تمامی اتباع خارجی و افراد مقیم خارج ازکشور که به ایران وارد می شوند با ابتیاع این نوع بیمه ، تحت پوشش این نوع بیمه قرار می گیرند.
بیمه عمر :
از نظر حقوقی بیمه عمر ، عقدی است که به موجب آن شرکت بیمه در مقابل دریافت حق‌بیمه از بیمه‌گذار متعهد می‌شود که در صورت حیات و یا فوت در زمان معینی مبلغی به عنوان سرمایه و یا مستمری به فرد ذینفع (بیمه‌گذار یا شخص ثالث) تعیین شده از طرف او و یا وراث قانونی بپردازد.
خطر فوت در بیمه‌های عمر ، شامل مواردی از قبیل بیماری‌ها و حوادث می‌باشد و مواردی از قبیل جنگ ولی خودکشی را شامل نمی شود ، که این موارد تنها تحت ضوابط خاصی تحت پوشش قرار می‌گیرند.
در بیمه‌های عمر ، بیمه‌گذار با پرداخت حق بیمه معینی در ماه ، سال یا یک جا ، مبلغ معینی را پس از پایان مدت بیمه‌نامه دریافت خواهد کرد و در صورت فوت بیمه شده در طول مدت قرارداد ، مبلغ مقرر به افرادی از قبیل اشخاص ثالث اعم از وراث یا معرفی شده از جانب بیمه گذار داده می شود.
بیمه عمر شامل بر موارد زیر می‌باشد:
بیمه عمر انفرادی
بیمه عمر انفرادی ، عقدی است که به موجب آن بیمه‌گر متعهد می گردد در صورت حیات یا فوت بیمه‌شده ، سرمایه‌ای را بصورت یک جا به ذینفع یا استفاده‌کننده که در بیمه‌نامه قید گردیده است پرداخت نماید. در این نوع بیمه‌نامه ، بیمه‌گذار برای بیمه کردن شخص خویش اقدام می‌نماید.
بیمه عمر مانده بدهکار انفرادی
در این نوع از بیمه نامه شخص وام گیرنده از بانک ها و موسسات اعتباری می تواند خود را بیمه نماید تا در صورت فوت پرداخت اقساط وام با مشکل مواجه نشود و بازماندگان و وراث برای پرداخت اقساط در مضیقه قرار نگیرند. به طوری که هرگاه وام‌گیرنده (بیمه‌گذار) درطول مدت وام فوت کند ، بیمه‌گر بقیه بدهی او را، ازتاریخ فوت تا پایان مدت وام ، یکجا در وجه وام‌دهنده و یا استفاده‌کنندگانی که در بیمه‌نامه ذکر شده‌اند پرداخت می‌کند؛ درنتیجه بازماندگان او دینی درقبال موسسه وام‌دهنده نداشته و وثیقه مورد رهن بعد از فوت بیمه شده آزاد خواهد شد.
-
اصل جبران خسارت و نقش آن در دعاوی بیمه ای
بیمه عمر زمانی انفرادی
در این نوع از بیمه چنانچه بیمه‌گذار در طول مدت بیمه فوت نماید و حق‌بیمه‌ها تا آن زمان پرداخت شده باشد ، سرمایه مندرج در بیمه‌نامه به استفاده‌کننده مقرر شده در قرارداد بیمه پرداخت خواهد شد. ولی اگر بیمه‌گذار در پایان مدت در قید حیات باشد ، بیمه‌گر تعهدی نخواهد داشت و حق بیمه های داده شده قابل برگشت نیست. از مزایای این نوع بیمه نامه اندک بودن حق بیمه آن می‌باشد . در بیمه‌های عمر زمانی انفرادی سن شخص بیمه‌شده به‌اضافه مدت بیمه نباید از ۷۰ سال تجاوز نماید.
بیمه تمام عمر انفرادی
در این نوع بیمه ، بیمه گر به ازای دریافت حق بیمه ، بطور مادام العمر تعهد می نماید که اگر هر زمان و به هر علت ، بیمه شده فوت کند سرمایه قید شده در بیمه نامه را به اضافه سرمایه ای که از محل مشارکت در منافع تامین شده به استفاده کننده بپردازد.
بیمه عمر و پس‌انداز انفرادی
در این بیمه ، چنانچه بیمه‌شده در خلال مدت بیمه فوت نماید ، در صورتی که تمام حق بیمه‌ها تا تاریخ فوت پرداخت شده باشد ، سرمایه مندرج در بیمه‌نامه به‌اضافه سرمایه‌ای که ممکن است تا تاریخ فوت از محل مشارکت در منافع تامین شده باشد ، به ذینفع پرداخت شده و چنانچه این بیمه‌نامه تا پایان مدت ادامه یابد، سرمایه مندرج در بیمه‌نامه به اضافه سرمایه اضافی که ممکن است از محل مشارکت در منافع تامین شده باشد به ذینفع پرداخت می‌شود.
بیمه عمر گروهی
بیمه عمرگروهی نوع دیگری از بیمه است که به موجب آن بیمه‌گر متعهد می شود در صورت فوت یا حیات بیمه گذار، سرمایه‌ای را تواما به ذینفع یا شخص ثالث که در بیمه‌نامه ذکرشده است پرداخت نماید.
بیمه عمر مانده بدهکار
یکی از بهترین انواع بیمه های عمر ، بیمه عمر مانده بدهکار است. به دلیل این که بانک ها یا موسسات اعتباری می‌توانند افرادی را که از آنها وام دریافت می‌دارند را بیمه نمایند تا چنانچه در طول مدت وام ، وام‌گیرنده فوت کند ، پرداخت اقساط وام از سوی بیمه‌گر انجام شود ، درنتیجه بازماندگان وام‌گیرنده دینی در قبال موسسه وام‌دهنده نداشته و وثیقه مورد رهن بعد از فوت بیمه‌شده آزاد خواهد شد.
بیمه عمر و پس‌انداز
به این نوع بیمه ، بیمه بازنشستگی هم گفته می شود. افرادی که آینده نگر هستند با هر توان مالی ازطریق پس اندازهای خود می توانند یک بیمه نامه عمر و پس انداز داشته باشند. این نوع از بیمه ازطریق جمع آوری پس اندازهای اندک مردم سرمایه هایی بزرگ برای آینده آن ها می شود.
بیمه تامین آتیه فرزندان
والدین می توانند به منظور تامین هزینه تحصیلات فرزندان ، هزینه جهیزیه و همچنین هزینه ازدواج فرزندانشان از بیمه نامه آتیه فرزندان استفاده کنند که فرزندان از بدو تولد بتوانند تحت پوشش این بیمه نامه قرار گیرند.
بیمه تامین هزینه جهیزیه
در این نوع بیمه نامه بیمه گذار و بیمه شده پدر یا مادر دختر و یا در صورت عدم وجود آنان هر شخص دیگری است که تمایل دارد آینده دختر تامین شود و در صورت فوت و یا حیات بیمه شده دختری است که بیمه نامه به نفع او صادر شده است.
بیمه کارکنان دولت ( عمر گروهی )
در این نوع بیمه ، کارکنان دولت در مقابل فوت به هر علت به مدت یک سال بیمه می‌شوند. حق بیمه این بیمه بر اساس بخشنامه‌های صادره از طرف دولت مشخص می‌شود.
بیمه حوادث :
این نوع بیمه برای وقوع سانحه و حادثه‌ای است که می‌تواند منجر به فوت ، جراحت و صدمات بدنی ، نقص عضو و ازکار افتادگی دائم یا کلی و جزئی و هزینه های پزشکی شود.
در صورتی که فرد به دلیل وقع حادثه ای دچار نقص عضو ، از کار افتادگی ، یا فوت شود از این نوع بیمه نامه می شود بهره برد. پوشش‌های اصلی در بیمه‌های حوادث عبارتند از خطر فوت و نقص عضو همچنین خطرات از کارافتادگی موقت و بستری در بیمارستان و هزینه‌های پزشکی ناشی از صدمات و جراحات به عنوان خطرات تبعی قرار دارند.
بیشتر انواع بیمه‌های حوادث به صورت پوشش خطرات ناشی از حوادث در تمام اوقات (۲۴ ساعت شبانه روز) و در هر مکان و یا زمان در طول مدت قرارداد بیمه بوده و شامل خطرات شغلی ، ورزشی ، ماموریت، مسافرت و … می‌شود.
بیمه (حوادث) مشتمل بر ۹ مورد به شرح ذیل می باشد :
بیمه حوادث انفرادی
در این نوع بیمه شخص می‌تواند برای مدت یک سال خود و یا فرد دیگری را در برابر حوادث ۲۴ ساعته خطرات شخصی ، شغلی و غیر شغلی بیمه نماید. حق‌بیمه در این بیمه‌نامه بر اساس شغل افراد تعیین می‌گردد در این نوع از عقد بیمه تعهدات اصلی و تبعی عبارتند از فوت ، نقص عضو جزئی و کلی دائم ، از کارافتادگی ، هزینه پزشکی ، غرامت روزانه از کارافتادگی در اثر حادثه می‌باشد.
گروهی
بیمه حوادث گروهی نوعی بیمه است که برای افراد بالای ده نفر صادر به مدت یک سال و بر طبق نیاز بیمه گذار تنظیم می‌گردد. حق بیمه در این قرارداد بر اساس شغل افراد و طبقه شغلی که ۷۵% افراد را شامل می‌شود تعیین می‌گردد .
بیمه کارکنان دولت
در این نوع بیمه کارکنان دولت برای مدت یک سال در مقابل حوادث ۲۴ ساعته شغلی و غیر شغلی بیمه می‌شوند. حق‌بیمه این بیمه بر اساس بخشنامه‌های صادره از طرف دولت تعیین می‌شود.
بیمه دانش آموزی و دانشجویی
در این نوع عقد بیمه دانش‌آموزان و دانشجویان بر اساس توافق‌نامه منعقد شده بین شرکت بیمه ایران به عنوان تنهاترین بیمه دولتی و سازمان آموزش و پرورش تحت پوشش بیمه حوادث قرار می‌گیرند
-
بیمه مهدکودک‌ها
در این نوع قرارداد به مانند بیمه نامه دانش آموزان و دانشجویان کودکان مهدکودک‌ها بر اساس توافق‌نامه منعقد شده بین شرکت بیمه ایران و سازمان آموزش و پرورش و یا سازمان بهزیستی تحت پوشش بیمه حوادث قرار می‌گیرند.
بیمه سازمان‌ها
در این بیمه هر ارگان و سازمانی می‌تواند برای مدت یک سال کارمندان خود را در قبال پیشامدهای ۲۴ ساعته شغلی و غیر شغلی و یا خطرات شخصی بیمه نماید. در این نوع از عقد بیمه تعهدات اصلی و تبعی عبارتند از فوت ، نقص عضو جزئی و کلی دائم ، از کارافتادگی ، هزینه پزشکی ، غرامت روزانه از کارافتادگی در اثر حادثه می‌باشد. حق‌بیمه در این بیمه‌نامه بر اساس طبقه شغلی اکثریت افراد (۷۵% افراد) تعیین می شود.
بیمه گروهی کوتاه‌مدت
در این بیمه هر گروهی می‌تواند اعضای خود را در قبال حوادث ۲۴ ساعته شغلی و غیر شغلی و یا خطرات شخصی برای بازه‌های کوتاه‌مدت بیمه نماید. در این قرارداد تعهدات اصلی و تبعی عبارتند از فوت ، نقص عضو جزئی و کلی دائم ، ازکارافتادگی ، هزینه پزشکی ، غرامت روزانه از کارافتادگی در اثر حادثه می‌باشد. حق‌بیمه در این بیمه‌نامه بر اساس طبقه شغلی اکثریت افراد (۷۵% افراد) و با درنظر گرفتن تعرفه‌های کوتاه‌مدت تعیین می‌گردد.
بیمه حوادث خانواده
این نوع عقد بیمه نامه ای است که سرپرست خانوار با پرداخت حق‌بیمه ، تمامی افراد خانواده را در مقابل حوادث در تمام ساعات شبانه‌روز در داخل و خارج از کشور بیمه می‌نماید. در این نوع بیمه‌نامه تعهدات بیمه‌گر شامل فوت ، نقص عضو و از کارافتادگی دائم (کلی و جزیی) ناشی از حوادث مشمول بیمه همسر و فرزندان بیمه‌گذار می‌باشد.
بیمه حوادث نوروزی
در این بیمه‌نامه سرپرست خانواده با پرداخت حق‌بیمه ، همه افراد خانواده را در مقابل حوادث در تمام ساعات شبانه‌روز در طول تعطیلات نوروزی در داخل و خارج از کشور بیمه می‌نماید. در این نوع بیمه‌نامه تعهدات بیمه‌گر شامل فوت ، نقص عضو و از کارافتادگی دائم (کلی و جزیی) ناشی از حوادث مشمول بیمه همسر و فرزندان بیمه‌گذار می‌باشد.
بیمه مسئولیت :
بیمه‌گر در این بیمه متعهد می شود ، خسارت‌هایی را که بیمه‌گذار بدون قصد و عمد ، به اموال ثالث وارد می‌کند و مسئول جبران آنها شناخته می‌شود، پرداخت نماید.
بیمه مسئولیت متصدیان حمل و نقل ، بیمه مسئولیت‌های حرفه‌ای ( پزشکان، پیراپزشکان، وکلا، مهندسان و غیره ) ، بیمه مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان ، بیمه مسئولیت ( تولیدکنندگان ) محصول ، بیمه مسئولیت سازندگانساختمان ها و ابنیه ، بیمه مسئولیت اماکن عمومی و تفریحی (هتل، سینما، استخر، پارک و غیره) و سایر انواع مسئولیت‌های مدنی، از انواع این رشته بیمه است.
