✅این موارد مربوط بہ حالتے است ڪہ قانونگذار بہ علت وجود برخے ویژگیها در قاتل یا مقتول، مرتڪب قتل عمد را مستوجب قصاص نمیداند و از ابتدا با واڪنشے متفاوت از قصاص با او مواجہ مے شود. لذا این موارد را باید از سقوط قصاص متمایز دانست.
1⃣ قاتل پدر یا جدّ پدرے مقتول باشد
بر اساس مادہ 301 قانون مجازات اسلامے، قصاص در صورتے ثابت میشود ڪہ مرتڪب، پدر یا از اجداد پدرے مجنیٌعلیہ نباشد
2⃣ قاتل دیوانہ یا نابالغ باشد
همچنین هر گاہ دیوانہ یا نابالغے عمدا ڪسے را بڪشد خطا محسوب و قصاص نمیشود بلڪہ باید عاقله آنها دیه قتل خطا را بہ ورثہ مقتول بدهند.
3⃣مقتول دیوانہ باشد
همچنین در ادامہ مادہ 301 قانون مجازات اسلامے تاڪید شدہ است ڪہ «قصاص در صورتے ثابت میشود ڪہ مجنیعلیہ عاقل باشد.»
4⃣ قاتل مست باشد
بر اساس مادہ 307 قانون مجازات اسلامے، ارتڪاب جنایت در حال مستے و عدم تعادل روانے در اثر مصرف مواد مخدر، روانگردان و مانند آنها، موجب قصاص است مگر اینڪہ ثابت شود بر اثر مستے و عدم تعادل روانے، مرتڪب بہ ڪلے مسلوب الاختیار بودہ است ڪہ در این صورت، علاوہ بر دیہ بہ مجازات تعزیرے مقرر در ڪتاب پنجم «تعزیرات» محڪوم میشود. اما اگر ثابت شود ڪہ مرتڪب قبلاً خود را براے چنین عملے مست ڪردہ یا علم داشتہ است ڪہ مستے و عدم تعادل روانے وے ولو نوعاً موجب ارتڪاب آن جنایت یا نظیر آن ازجانب او میشود، جنایت، عمدے محسوب میشود.
5⃣ هر گاہ ڪسے در حال خواب یا بیهوشے شخصے را بڪشد
هر گاہ ڪسے در حال خواب یا بیهوشے شخصے را بڪشد، خطاے محض بودہ و بر اساس بند الف مادہ 292 قانون مجازات اسلامے قصاص نمیشود و فقط بہ دیہ قتل بہ ورثہ مقتول محڪوم میشود.
6⃣ قاتل مسلمان و مقتول غیرمسلمان باشد
بر اساس تبصرہ 2 مادہ 310 ، اگر مجنیعلیہ غیرمسلمان باشد و مرتڪب پیش از اجراے قصاص، مسلمان شود، قصاص ساقط و علاوہ بر پرداخت دیہ بہ مجازات تعزیرے مقرر در ڪتاب پنجم «تعزیرات»، محڪوم میشود.
