۱- خیار تلف و غصب.

 

۲- خیار جهالت از اجاره.

 

۳- خیار ظهور کذب : در اخبار برأس المال در بیع مرابحه و مواضعه و تولیه توصیف نموده اند. در این باب ابتدا به بیان ۱۴ قسم خیاریک ه در کتاب شرایع و کتاب لمعه و شرح لمعه ذکر شده مبادرت و سپس به توضیح سه قسم خیار دیگر پرداخته میشود.

 

ضمنا بیان این مطلب ضروریست که در قانون مدنی ایران فقط این ده قسم خیار در قسمت انواع احکام خیارات وجود دارد:

 

۱- خیار مجلس.

 

۲- خیار حیوان.

 

۳- خیار شرط.

 

۴- خیار تأخیر ثمن.

 

۵- خیار رؤیت و تخلف وصف .

 

۶- خیار غبن.

 

۷- خیار عیب.

 

۸- خیار تدلیس.

 

۹- خیار تبعض صفقه.

 

۱۰- خیار تخلف شرط موجود و تشریح شده است.

بعد از وقوع ایجاب و قبول عقد بیع محقق و مادام که متبایعین از مجلس عقد متفرق نشده اند خیار فسخ یا اسقاط کافه خیارات برای طرفین موجود است مدرک این قسم خیار گذشته از اجماع فقهاء روایت عدیده است که یکی از اینها این حدیث معروف است که:

 

(البیعان بالخیار مالم یفترقا فاذا فترقا وجب البیع) بنابراین تا وقتیکه بایع و مشتری از هم جدا نشده میتوانند معامله را فسخ نمایند همین نظر در قانون مدنی ایران در بخش انواع احکام خیارات نیز منظور و در( ماده۳۹۷ ) از خیار مجلس چنین تعریف شده است:

 

(هر یک از متبایعین بعد از عقد فی المجلس و مادام که متفرقنشده اند اختیار فسخ معامله را دارند)

 

بدیهی است مالک و میزان تفرق بهم خوردن حالتی است که طرفین معامله اجتماعا در هنگام عقد بیع داشته اند و اگر انحلالت تغییر یابد خیار فسخ سقط میگردد. این نکتهء نیز ناگفته نماند که اعتبار تفرق رد خیار مجلس تفرقی است که مبنی بر اجبار نباشد والا تفرقی که در اثر اجبار صورت گیرد موجب سلب خیار نسبت ب کسی که ذینفع باشد نمیگردد.