کراهت زوجه می‌تواند ریشه‌های گوناگونی داشته باشد. گاهی این کراهت صرفاً ناشی از عدم علاقه و سردی عاطفی زن نسبت به شوهر است، بدون آنکه لزوما تخلف یا رفتار ناپسندی از سوی مرد سر زده باشد. در این حالت، اگر زن خواهان طلاق باشد، معمولاً مسیر طلاق خلع و بذل مهریه پیش روی او قرار دارد.
اما در بسیاری از موارد، کراهت زوجه محصول رفتارها و شرایط نامطلوبی است که شوهر بر زندگی مشترک تحمیل کرده و وضعیت "عسر و حرج" را برای زن به وجود آورده است. عسر و حرج به معنای سختی و مشقت غیرقابل تحملی است که ادامه زندگی را برای زن ناممکن می‌سازد. ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی به این موضوع اشاره دارد و مصادیقی از عسر و حرج که می‌تواند منجر به کراهت و در نهایت طلاق شود، در قانون و رویه قضایی مشخص شده‌اند. برخی از این دلایل و مصادیق عبارتند از:
رفتارهای خشونت‌آمیز و ضرب و شتم: آزار جسمی و روحی مکرر از سوی شوهر.
اعتیاد مضر شوهر: اعتیادی که به اساس زندگی خانوادگی آسیب بزند و امکان ادامه زندگی مشترک را از بین ببرد.
عدم پرداخت نفقه: خودداری شوهر از پرداخت هزینه‌های زندگی زن به مدت شش ماه یا بیشتر.
ترک زندگی مشترک: غیبت طولانی مدت شوهر (مثلاً شش ماه متوالی یا نه ماه متناوب در یک سال بدون عذر موجه).
محکومیت قطعی شوهر به حبس پنج سال یا بیشتر.
ازدواج مجدد شوهر بدون رضایت همسر اول.
ابتلای شوهر به بیماری‌های صعب‌العلاج روانی یا جسمی که زندگی مشترک را مختل کند.
عقیم بودن مرد و عدم امکان بچه‌دار شدن پس از گذشت مدت زمان معقول برای درمان.
سوء رفتار و معاشرت‌های نامناسب شوهر که حیثیت و آبروی زن را خدشه‌دار کند یا شرایط زندگی را برای او غیرقابل تحمل سازد.
فحاشی و توهین‌های مکرر که شخصیت زن را تخریب کند.
در تمام این موارد، کراهت ایجاد شده در زن، ناشی از یک عامل بیرونی و رفتار نادرست شوهر است و اثبات این موارد در دادگاه، مسیر طلاق را هموارتر می‌کند، حتی بدون نیاز به بخشش کامل مهریه.
