اعتراض به گواهی حصر وراثت هم در مرحله دادخواست و رسیدگی، و هم پس از صدور گواهی امکان پذیر می‌باشد. چنانچه شخص معترض در مراحل قبل از صدور گواهی اعتراض خود را اعلام کند، فرایند رسیدگی به طور موقت متوقف می‌شود. اما چنانچه احدی از وراث یا ذینفعان مطلع نباشد و پس از صدور گواهی اطلاع پیدا کند، می‌تواند با ارائه دادخواست اعتراض به گواهی انحصاروراثت نسبت به اصلاح آن اقدام نماید.
انحصار وراثت و گرفتن گواهی آن شاید دغدغه شما هم باشد . از تقسیم تا فروش اموال ورثه نیاز به اخذ گواهی آن از طریق مراجع قانونی است .وراث پس از فوت متوفی نیاز به فروش یا انتقال ماترک خواهند داشت. این امر بدون طی کردن مراحل اداری و قانونی امکان پذیر نیست. با خواندن این مقاله راهنمای کاملی را از انحصار ورثه دریافت خواهید کرد که با این آگاهی ها ، راحتتر و ساده تر می توانید اقدام کنید .
گام اول : اثبات وراث بودن
اولین گام برای این که شخص اثبات کند جزو وراث متوفی است، دریافت گواهی انحصار وراثت می‌باشد. گواهی حصر وراثت در واقع یک مدرک قانونی است که در آن تمامی وراث به طور دقیق مشخص می‌شوند. در این گواهی همچنین میزان سهم الارث هر یک از ورثه تعیین می‌گردد. برای مراجعه به تمامی ادارات دولتی در اختیار داشتن گواهی انحصار وراثت الزامی بوده و اصلاً بدون این گواهی شخص مراجعه کننده نمی‌تواند ثابت کند جزو وراث متوفی است.
گام دوم : شناخت انواع گواهی انحصار وراثت
گواهی حصر ورثه به دو نوع محدود و نامحدود تقسیم می‌شود. چنانچه کل ارزش ماترک متوفی کمتر از 2 میلیون تومان باشد، اخذ گواهی حصر وراثت محدود کفایت می‌کند. اما اگر متوفی اموال منقول و غیر منقول از خود به ارث گذاشته باشد، حتماً باید گواهی انحصار وراثت نامحدود اخذ شود. هزینه دریافت این دو گواهی یکسان است. تفاوت تنها در مدت زمان لازم برای صدور آنهاست. برای گواهی نامحدود، دادگاه در روزنامه آگهی منتشر می‌کند تا چنانچه شخصی اعتراض دارد مراجعه نموده و خود را به عنوان ورثه معرفی کند. اما چنانچه تا 1 ماه از زمان انتشار آگهی کسی اعتراض نکند، گواهی صادر می‌گردد. در خصوص گواهی حصر وراثت محدود نیازی به انتشار آگهی در روزنامه نمی‌باشد.
مدارک لازم برای درخواست صدور گواهی انحصار وراثت
- گواهی فوت متوفی
- استشهادیه محضری
- شناسنامه متوفی
- عقدنامه یا رونوشت آن
- شناسنامه وراث
- وصیت نامه متوفی (در صورت وجود)
استشهادیه محضری حصر وراثت چیست؟
برای تعیین وراث، لازم است فرم مخصوصی در یکی از دفاتر اسناد رسمی تکمیل شود. این فرم به امضای 3 نفر شاهد نیاز دارد. در واقع شهود شهادت می‌دهند که وراث دقیقاً چه کسانی هستند. دفترخانه فرم را گواهی می‌کند. به فرم مذکور استشهادیه انحصار وراثت گفته می‌شود.
هزینه انحصار وراثت چقدر است ؟
در سال 1399 هزینه انحصار وراثت حدوداً 200 هزار تومان است که باید در دفاتر خدمات قضایی پرداخت شود. انتشار آگهی در روزنامه به صورت رایگان انجام می‌شود و هزینه‌ای ندارد.
روند اداری
ابتدا مدارک فوق الذکر را تهیه نموده و سپس به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه نمایید. پس از ارائه دادخواست صدور گواهی انحصار وراثت، شورای حل اختلاف یک ماه پس از انتشار آگهی در روزنامه، گواهی را صادر می‌کند. توجه داشته باشید که شورای حل اختلاف صلاحیت دار برای صدور گواهی، شورایی است که آخرین محل اقامت متوفی در محدوده آن واقع شده است.
اگر یکی از وراث همکاری نکند چه باید کرد؟
گاهی ممکن است یکی از وراث در خارج از کشور اقامت داشته باشد یا به هر دلیلی همکاری نکند. در واقع در برخی مواقع ممکن است به شناسنامه یا مدارک شناسایی یک یا چند نفر از وراث دسترسی وجود نداشته باشد. در این شرایط حتی اگر فقط یکی از وراث درخواست صدور گواهی حصر وراثت کند، شورای حل اختلاف استعلامات لازم را از اداره ثبت احوال انجام می‌دهد. بنابراین مشکلی وجود ندارد و تنها ممکن است زمان انجام کار کمی طولانی‌تر شود.
اعتراض به گواهی حصر وراثت چگونه انجام می شود ؟
چنانچه نام یکی از وراث در گواهی ذکر نشده باشد یا شخص نسبت به سهم الارث تعیین شده در گواهی معترض باشد، امکان اعتراض برای وی وجود دارد.
تأخیر در اخذ گواهی و جریمه دیرکرد
در قانون جدید ارث به طور رسمی جریمه‌ای بابت تأخیر در نظر گرفته نشده است. اما چنانچه وراث تا یک سال از تاریخ فوت انحصار وراثت نکرده ومالیات برارث ماترک را پرداخت نکنند، هزینه‌های کفن و دفن و بدهی‌های متوفی از شمول معافیت خارج خواهد شد. اگر تاریخ فوت مربوط به سال 94 یا قبل از آن باشد، وراث به مدت 6 ماه از تاریخ فوت مهلت دارند اظهارنامه مالیات بر ارث ارائه کنند. پس از مهلت مذکور، مشمول جریمه‌ای معادل 10% مالیات متعلقه خواهند شد.
آیا حضور همه وراث برای حصر وراثت الزامی است؟
حضور همه ورثه الزامی نیست. کافیست یک نفر از وراث به وکالت از سایرین مراجعه کند و یا حتی کل کار به یک وکیل سپرده شود.
در صورت مفقود شدن گواهی چه باید کرد؟
هر یک از ورثه منقردا می‌توانند با مراجعه به شورای حل اختلاف صادر کننده درخواست کپی برابر اصل ارائه دهند. اما اگر سال‌ها از اخذ گواهی گذشته، بهتر است مجدداً نسبت به صدور گواهی اقدام شود.
اگر یکی از ورثه بدون اطلاع سایر وراث گواهی حصر وراثت اخذ کرده باشد چه باید کرد؟
اگر از شعبه شورای حل اختلاف صادر کننده و شماره پرونده اطلاع ندارید لازم است ابتدا به شورای مرکزی حل اختلاف در تهران مراجعه نموده تا از شعبه صادر کننده مطلع شوید. سپس با مراجعه به شعبه صادر کننده و رویت گواهی صادر شده چنانچه نام شما در بین وراث نبود، باید نسبت به ثبت اعتراض در همان شعبه اقدام نمایید.
دادن وکالت برای انجام امور انحصار وراثت
توجه داشته باشید که اعطای وکالت برای انجام امور حصر وراثت تنها به وکیل دادگستری امکان پذیر است. در واقع وکالت تنها می‌تواند به یکی دیگر از وراث و یا یک وکیل دادگستری سپرده شود. به عنوان مثال وراث نمی‌توانند در این زمینه به دوستان، اقوام یا آشنایان خود وکالت دهند.
نمونه شماره یک
مخصوص طبقه اول استشهادیه مخصوص گواهی انحصار وراثت
ماده 9 قانون تصدیق انحصار وراثت- هرگاه معلوم شود که مستدعی تصدیق با علم به عدم وراثت خود، تحصیل تصدیق وراثت نموده یا با علمم بمه ودمود وارثمی غیر از خود تحصیل تصدیق برخلاف حقیقت کرده است کلاهبردار محسوب و علاوه بر ادای خسارت به مجازاتی که به مودب قانون برای این دمرم مقمرر اسمت محکوم خواهد شد.
به گواهی می طلبم خانم ها و آقایانی را که آگاه هستند شادروان در تاریخ در شهر آخرین اقامتگاه دائمی خود درگذشته است و هنگام فوت:
الف- تعداد پسر داشته/ نداشته به نام ب- تعداد دختر داشته/ نداشته به نام
پ- تعداد همسر دائمی داشته/ نداشته به نام ت- مادر داشته/ نداشته به نام ث- پدر داشته/ نداشته به نام
و وراث دیگری غیر از افراد نامبرده بالا ندارد و در موقع فوت مذهب متوفی بوده و دارائی او کمتر/بیشتر از مبلغ سی میلیون ریال بوده است، تا اطلاعات خود را در این برگ بنویسند.
امضاء متقاضی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1– گواه اول: اینجانب: نام: نام خانوادگی: شغل: سن: شماره شناسنامه:
صادره از: فرزند: که با خانواده) نام متوفی( از نزدیک آشنا هستم ولی رابطه خویشاوندی با درگذشته و بازماندگان او ندارم و فاقد محکومیت کیفری می باشم، خداوند متعال را در نظر گرفته سوگند یاد می کنم که دز به راستی چیزی نگویم و با علم به مقررات و مجازات گواهی دروغ به شرحی که در پشت این ور قه نوشته شده است و التزام به راستگویی مراتب بالا را کلا گواهی می کنم.
| که با علامت × مشخص شده است مورد گواهی است دفترخانه شماره | صحت امضای |
| تاریخ شناسه یکتا رمز تصدیق | شماره ترتیب گواهی امضاء |
امضاء گواه
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
2– گواه دوم: اینجانب: نام: نام خانوادگی: شغل: سن: شماره شناسنامه:
صادره از: فرزند: که با خانواده) نام متوفی( از نزدیک آشنا هستم ولی رابطه خویشاوندی با درگذشته و بازماندگان او ندارم و فاقد محکومیت کیفری می باشم، خداوند متعال را در نظر گرفته سوگند یاد می کنم که دز به راستی چیزی نگویم و با علم به مقررات و مجازات گواهی دروغ به شرحی که در پشت این ور قه نوشته شده است و التزام به راستگویی مراتب بالا را کلا گواهی می کنم.
| که با علامت × مشخص شده است مورد گواهی است دفترخانه شماره | صحت امضای |
| تاریخ شناسه یکتا رمز تصدیق | شماره ترتیب گواهی امضاء |
امضاء گواه
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
3– گواه سوم: اینجانب: نام: نام خانوادگی: شغل: سن: شماره شناسنامه:
صادره از: فرزند: که با خانواده) نام متوفی( از نزدیک آشنا هستم ولی رابطه خویشاوندی با درگذشته و بازماندگان او ندارم و فاقد محکومیت کیفری می باشم، خداوند متعال را در نظر گرفته سوگند یاد می کنم که دز به راستی چیزی نگویم و با علم به مقررات و مجازات گواهی دروغ به شرحی که در پشت این ور قه نوشته شده است و التزام به راستگویی مراتب بالا را کلا گواهی می کنم.
| که با علامت × مشخص شده است مورد گواهی است دفترخانه شماره | صحت امضای |
| تاریخ شناسه یکتا رمز تصدیق | شماره ترتیب گواهی امضاء |
امضاء گواه
توده: سردفتر اسناد رسمی قبل از امضای شهود، مندردات هر دو صفحه استشهادیه را برای گواه قرائت خواهد کرد این ورقه بدون قلم خوردگی باید تنظیم شود و کلیه داهای خالی خطوط باید پر شود.
مجازات گواه دروغ
ماده 10 قانون تصدیق انحصار وراثت: هر شاهدی که در موضوع تحصیل تصدیق وراثت برخلاف حقیقت شهادت دهد برای شهادت دروغ تعقیب و به مجازاتی که برای این درم مقرر است محکوم خواهد شد.
ماده 650 قانون مجازات اسلامی: هر کس در دادگاه نزد مقامات رسمی شهادت دروغ بدهد به سه ماه و یک روز تا دو سال حبس و یا به یک میلیون و پانصد هزار تا دوازده میلیون ریال دزای نقدی محکوم خواهد شد.
مقررات مربوط به گواهی
- در موارد زیر گواه باید از دادن گواهی خودداری کند:
الف( در صورتی که بین گواه و یکی از اصحاب دعوی قرابت نسبی یا سببی تا درده سوم از طبقه دوم باشد.
ب( در صورتی که بین گواه و کسی که گواه به ضرر او داده می شود دعوی مدنی یا دزایی فعلاً مطرح باشد و یا دعوی دزایی سابقاً مطرح بوده و هنوز 5 سال در صورت دنایی بودن و 2 سال در صورت دنحه از صدور حکم قطعی نگذشته باشد.
پ( در صورتیکه بین گواه و یکی از اصحاب دعوی سمت خادم و مخدومی باشد.
- ماده 1313 قانون مدنی: در شاهد بلوغ، عقل، عدالت، ایمان و طهارت مولد شرط است.
تبصره 1- عدالت شاهد باید با یکی از طرق شرعی برای دادگاه احراز شود.
تبصره 2- شهادت کسی که نفع شخصی به صورت عین یا منفعت یا حق رد دعوی داشته باشد و نیز شهادت کسانی که تکدی را شغل خود قرار دهند پذیرفته نمیشود.
جمع آورری مطلب هادی کاویان مهر
