اجداد پدری و اجداد مادری

اجداد پدری ۳/۲ و اجداد مادری ۳/۱ می باشد که در اجداد پدری به نسبت دو به یک تقسیم می شود و در اجداد مادری به نسبت مساوی تقسیم می گردد.

اجداد پدری یا مادری وراث باشند

همه ترکه را می برند که در اجداد پدری به نسبت دو به یک بین مذکر و مونث تقسیم می شود و در اجداد مادری به نسبت مساوی تقسیم خواهد شد.

فرض وراثت در فرض انفراد هر یک از دو صنف برادران و خواهران

اگر همه وراث براداران و خواهران ابوینی یا ابی باشند

 

همه ترکه را به ارث می برند و به نسبت پسران دو برابر دختران تقسیم می شود.

 

اگر همه وراث برادران و خواهران امی باشند.

 

همه ترکه بین آنها به صورت مساوی تقسیم می شود

 

برادران و خواهران برخی ابوینی و برخی امی باشند.

 

سهم الارث برادران و خواهران امی در فرض چند نفر بودن ۳/۱ و در فرض انفراد ۶/۱ است و مابقی بین برادران و خواهران ابوینی به نسبت دو به یک خواهد بود.

آیا با وجود برادر و خواهر پدر و مادری، برادر و خواهر پدری یا مادر ارث می برد؟

زمانی که برادر و خواهر ابوینی باشند، برادر و خواهر ابی ارث نمی برد اما در هر حال با وجود هر یک از دو دسته قبل، برادر و خواهر امی ارث می برد.

اگر متوفی چند زوجه داشته باشد

در این صورت سهم الارث هریک همان نسبت های گفته شده است که بین زوجه ها تقسیم می شود مثلا اگر متوفی دو همسر داشته و فرزندی نداشته باشد سهم زوجات ۴/۱ خواهد بود که بین زوجات به نسبت مساوی تقسیم میگردد.زوجه اول ۸/۱ و زوجه دوم۸/۱

متوفی دارای مادر، چند دختر و زوج باشد

سهم الارث مادر۱۲/۲ و زوج ۱۲/۳ و دختران ۱۲/۷

متوفی دارای پدر، چند دختر و زوج باشد

سهم الارث پدر ۱۲/۲ و زوج ۱۲/۳و دختران ۱۲/۷

متوفی دارای پدر، مادر، زوج و چند دختر باشد

اینجا نیز ترکه کفایت نمیکند مثل حالات بالا رفتار میگردد. سهم الارث پدر و مادر هر کدام ۱۲/۲ و زوج ۱۲/۳ و دختران ۱۲/۵

متوفی دارای پدر، مادر، زوجه و چند دختر باشد

مثل حالت بالا که ترکه کفایت نمیکند حساب میگردد. سهم الارث پدر و مادر هر کدام ۲۴/۴ و زوجه ۲۴/۳ و دختران ۲۴/۱۳

متوفی دارای پدر، مادر، یک دختر و زوج باشد

پدر و مادر هر کدام ۶/۱ دختر ۲/۱ زوج۴/۱ می برند. در این حالت چون مجموع فروض از میزان ترکه بیشتر می شود نقص بر سهم دختران وارد می شود بدین صورت که سهم الارث پدر و مادر و زوج کامل داده می شود و هر مقداری که باقی ماند به دختر میرسد.

فرض دخالت زوجه در کنار بستگان طبقه اول

به صورت کلی سهم الارث زوج و زوجه در فرض وجود فرزند یا عدم آن تغییر می کند به طوری که اگر متوفی زوج باشد و فرزند داشته باشد سهم الارث زوجه ۸/۱ و اگر فرزند نداشته باشد ۴/۱ می باشد. سهم الارث زوج اگر متوفی زوجه باشد و فرزند داشته باشد۴/۱ و اگر نداشته باشد۲/۱ می باشد.

ارث نوه به قائم مقامی از وارث متوفی خود

نوه ها هم در طبقه اول جای دارند و به نمایندگی از والدینشان ارث می برند البته در صورتی که هیچ کدام از افراد طبقه اول وجود نداشت. برای محاسبه سهم الارث آنها باید والدینشان را زنده فرض کرد و با فرض زنده بودن آنها ارث را تقسیم کرد و در نهایت سهم والدین را که ارث می برند بین آنها (نوه) تقسیم نمود.

حالاتی که چهار وارث یا بیشتر وجود دارد

متوفی دارای پدر، مادر و یک پسر(یا بیشتر) و یک دختر(یا بیشتر) باشد.

 

مادر و پدر هر کدام ۶/۱ و مابقی متعلق به دختر و پسر هست که به نسبت پسر دو برابر دختر تقسیم می شود.

 

متوفی دارای پدر، مادر و دو پسر(یا بیشتر) باشد.

 

پدر و مادر هر کدام ۶/۱و مابقی متعلق به پسران است

 

متوفی دارای پدر ، مادر و دو دختر(یا بیشتر) باشد.

 

پدر و مادر هر کدام ۶/۱ و دختران ۳/۲ که به نسبت مساوی بین دختران تقسیم می شود.

 

ارث نوه به قائم مقامی از وارث متوفی خود

نوه ها هم در طبقه اول جای دارند و به نمایندگی از والدینشان ارث می برند البته در صورتی که هیچ کدام از افراد طبقه اول وجود نداشت. برای محاسبه سهم الارث آنها باید والدینشان را زنده فرض کرد و با فرض زنده بودن آنها ارث را تقسیم کرد و در نهایت سهم والدین را که ارث می برند بین آنها (نوه) تقسیم نمود.

حالاتی که سه وارث وجود دارد

متوفی پدر و مادر و یک دختر دارد

 

پدر ۶/۱ مادر۶/۱ و تک دختر۳/۲ از ارث را به صورت فرض می برند.و در مابقی اضافه آمده از ما ترک، فرض هر فرض بر بر مجموعه فرض ها تقسیم میکنیم تا سهم هر کدام از مقدار اضافه آمده مشخص شود. و چون مادر از ناحیه اخوه حاجب داشت از رد سهم نمی برد.

 

متوفی پدر و مادر و یک پسر دارد

 

پدر و مادر هر کدام ۶/۱ و مابقی به پسر می رسد.

 

متوفی پدر و یک دختر و یک پسر دارد

 

سهم پدر ۶/۱ و ۶/۵ باقیمانده به نسبت یک به دو بین دختر و پسر تقسیم می شود.

 

متوفی مادر و یک دختر و یک پسر دارد

 

سهم مادر۶/۱ و مابقی بین دختر و پسر به نسبت دو به یک تقسیم میگردد.

 

متوفی پدر و دو دختر (یا بیشتر) دارد

 

سهم پدر ۶/۱ و سهم دختران ۳/۲می باشد .در صورت باقی ماندن ترکه فرض هر فرض بر را بر مجموع فروض تقسیم میکنیم تا مقدار سهم هر یکی از رد نیز مشخص گردد.

 

متوفی مادر و دو دختر (یا بیشتر ) دارد

 

در این صورت مانند حالت بالا می باشد

 

متوفی پدر و دو پسر دارد

 

سهم پدر ۶/۱ و مابقی بین پسران به نسبت مساوی تقسیم می شود.

 

متوفی مادر و دو پسر دارد

 

سهم مادر ۶/۱ و مابقی بین پسران تقسیم می شود.

 

متوفی سه دختر (یا بیشتر) دارد یا متوفی سه پسر دارد

 

در هر صورت به صورت مساوی بین آنها تقسیم می شود.

 

پسران و دختران هر دو باشند

 

پسران به اندازه دو برابر دختران دارای سهم هستند.

حالاتی که دو وارث وجود دارد

متوفی فقط پدر و مادر دارد: در این صورت اگر میت برادر و خواهر نداشته باشد مادر ۳/۱ و مابقی به پدر می رسد.

 

اگر میت برادر و خواهر داشته باشد سهم مادر ۶/۱ و مابقی به پدر می رسد.

 

متوفی پدر و یک دختر دارد

سهم پدر ۴/۱ و سهم دختر ۴/۳ می شود.

 

متوفی پدر و یک پسر دارد

 

پدر ۶/۱ و مابقی به پسر می رسد

 

متوفی مادر و یک دختر دارد

 

مادر۴/۱ و سهم دختر۴/۳ می باشد.

 

متوفی مادر و یک پسر دارد

 

مادر ۶/۱ و مابقی به پسر رد می شود

 

متوفی یک پسر و یک دختر است

 

سهم پسر، دو برابر دختر است

 

متوفی دو دختر دارد

 

بین آن دو نصف می شود.

حالاتی که فقط یک وارث وجود دارد

در این فرض همه ماترک باید به ورثه برسد.

اموری که مانع وراثت می شود

قتل: به موجب قانون کسی که مورث خود را عمدا بکشد از از او ارث نمی برد

 کفر: کافر از مسلمان ارث نمی برد پس اگر در بین ورثه فردی کافر باشد از ارث محروم خواهد شد.

لعان: لعان یکی از اسباب جدایی زن و شوهر است و موجب می شود آنها از یکدیگر ارث نبرند و حتی فرزندی که پس از این امر متولد می شود نیز از پدر ارث نمی برد اما از مادر و خویشان مادری ارث می برد.

شرایط وراثت

وجود وارث: وارث باید در زمان فوت فردی که از او ارث می برد زنده باشد. در مورد حمل باید نطفه او در زمان فوت منعقد شده و زنده هم به دنیا بیاید.

مشروع بودن نسب: بنابراین فرزند نامشروع ارث نمی برد

عدم فرزندخواندگی: فرزندخوانده ارث نمی برد

نسبت(قرابت)

آنچه سبب تحقق ارث می شود رابطه خویشاوندی سببی یا نسبی است که در طبقات ارث بیان می گردد.

 

عدم وجود حاجب (مانع) ارث

مقصود آن است که خویشاوندان نزدیک تر، مانع وراثت خویشاوندان دورتر می شوند. با وجود افراد در هر طبقه ارث نوبت به طبقه بعد نمی رسد.

وقوع مرگ جهت ارث

برای وراثت باید مرگ واقع شود. بعد از اثبات وقوع مرگ، تعیین زمان دقیق مرگ در تعیین وراث او بسیار اهمیت دارد. به خصوص اگر فوت چند نفر اتفاق افتاده باشد، که اگر اثبات شود هر کدام از آنها در زمان فوت دیگری زنده بوده از او ارث ببرد.

 

زمان فوت یکی معلوم و دیگری مجهول باشد

اگر افرادی که هر یک از آنها می تواند از دیگری ارث ببرد، فوت کنند و تاریخ مرگ یکی معلوم و دیگری مجهول باشد؛ فردی که تاریخ فوتش مجهول است، چون فرض می شود در زمان مرگ دیگری زنده بوده،از فردی که تاریخ فوتش معلوم است ارث می برد.

 

تاریخ فوت هر دو نامعلوم باشد

اما اگر افرادی که می توانند از هم ارث ببرند فوت کرده باشند، مثل پدر و پسر در حالیکه تاریخ فوت هر دو مجهول باشد، آن دو نفر از یکدیگر ارث نمی برند.

 

تاریخ فوت نامعلوم و مرگ در اثر غرق یا ماندن زیر آوار

در فرضی که افراد فوت کنند اما تاریخ فوت هریک نامعلوم باشد و علت مرگ این افراد غرق یا زیر آوار ماندن باشد، این افراد از هم ارث می برند. مثل اینکه در حادثه زلزله پدر و پسری کشته شوند.