مجازات جرم احتکار

مجازات محتکر با توجه به تکرار جرم احتکار ، مجازات های متفاوتی برای او لحاظ شده است :
الف) زمانی که شخص برای بار اول احتکار کند ، ضمن اینکه الزام به فروش کالاهای احتکار شده میشود ، به جریمه نقدی معادل 50 درصد قیمت روز کالاهای احتکار شده.

ب) زمانی که شخص برای بار دوم احتکار کند ، ضمن الزام به فروش کالاهای احتکار شده ، اولا به جریمه نقدی معادل دو برابر قیمت روز کالاهای احتکار شده و دوما نصب تابلو بر سر در محل کسب بعنوان متخلف صنفی به مدت یک ماه.

ج) زمانی که شخص برای بار سوم احتکار کند ، ضمن الزام به فروش کالاهای احتکار شده ، اولا به جریمه نقدی معادل پنج برابر قیمت روز کالاهای احتکار شده ، دوما نصب تابلو بر سر در محل کسب بعنوان متخلف صنفی و سوما تعطیل محل کسب به مدت یک ماه.

عنصر معنوی جرم احتکار

نص صریح ماده 60 قانون نظام صنفی کشور اشاره کرده است که محتکر باید قصد و اختیار و اراده در عمل داشته باشد که عبارتند از قصد گرانفروشی یا قصد اضرار به جامعه میباشد .
بنابراین اگر کسی چنین مقصوداتی را نداشته باشد ، مجرم شناخته نخواهند شد.

عنصر مادی جرم احتکار

پیکره جرم احتکار عبارتند از نگهداری کالا و امتناع از عرضه آن . بنابراین عنصر مادی این جرم ، از فعل نگهداری و ترک فعل امتناع از عرضه تشکیل شده است و به عبارت دیگر جرم مرکب می باشد .

احتکار در قانون

احتکار در موارد متعددی در قوانین ذکر شده است که عبارتند از :

الف)اصل چهل و سوم قانون اساسی

مضمون این اصل بدین شرح است که اقتصاد جمهوری اسلامی ایران براساس ضوابطی استوار خواهد شد که از جمله در بند 5 به منع احتکار اشاره کرده است.

ب)ماده 4 قانون تعزیرات حکومتی

در این ماده احتکار تعریف شده است و مجازات های آن هم تعیین شده است.

ج)ماده 1 قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران

در این ماده اهداف بخش تعاونی ذکر شده است که از جمله در بند 6 به پیشگیری از احتکار اشاره کرده است .

د)ماده 60 قانون نظام صنفی کشور

در این ماده نیز احتکار تعریف شده است و همچنین مجازات آن هم تعیین شده است.

و) ماده 43 قانون اصلاح قانون نظام صنفی کشور

در این ماده مجازات ماده 60 قانون نظام صنفی کشور گذشته را اصلاح کرده است.

ه)ماده 1 قانون مجازات اخلالگران در نظام اقتصادی کشور

در این ماده ، قانونگذار اعمالی را جرم انگاری کرده است که از جمله احتکار نیز جزو این اعمال است.

تعریف احتکار

احتکار یعنی پنهان کردن و مخفی کردن کالای ضروری و اساسی که در سطح جامعه کمیاب شده است و محتکر ( شخص پنهان کننده ) ، با هدف پنهان کردن و عرضه کالا به قیمت گزاف ، این اجناس ضروری را مخفی میکند.

نحوه اجرای محکومیت ممنوع الخروجی

قاضی اجرای احکام موظف است مراتب محکومیت محکوم را با ذکر مشخصات کامل به دادستان کل کشور جهت اعلام به مراجع ذیربط اعلام کند.

همچنین قاضی اجرای احکام موظف است به اداره گذرنامه نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران اعلام کند تا پایان مدت محکومیت از پذیرش درخواست صدور گذرنامه برای وی مطابق حکم دادگاه خودداری کند.

نحوه اجرای مجازات اقامت اجباری

قاضی اجرای احکام بعد از اجرای حکم اصلی ، محکوم را جهت اجرای حکم در خصوص اقامت اجباری احضار میکند و سپس محدوده محلی که باید در آن اقامت داشته باشد ، به او تفهیم میکند. اعزام محکومان اقامت اجباری به محل تعیین شده ، به عهده نیروی انتظامی یا سایر ضابطین دادگستری است .

در صورتی که محکوم به اقامت اجباری از رفتن امتناع کند یا متواری شود ، به دستور قاضی اجرای احکام ، بازداشت میشود و توسط مامورین نیروی انتظامی به محل اجرای حکم اعزام میشود.

لغو مجازات تکمیلی

اگر نیمی از مجازاتهای تکمیلی گذشته باشد ، دادگاه اختیار دارد که در صورت اطمینان از اصلاح مجرم ، مجازاتهای تکمیلی را لغو یا کاهش دهد.

عدم رعایت اجرای مجازات تکمیلی

اگر محکوم به مجازات تکمیلی ، مفاد حکم را برای بار اول رعایت نکند ، دادگاه صادرکننده حکم ، مدت مجازات تکمیلی تا یک سوم افزایش میدهد .

اگر محکوم به مجازاتهای تکمیلی ، مفاد حکم را برای بار دوم رعایت نکند ، قاضی صادرکننده حکم به پیشنهاد قاضی اجرای احکام ، بقیه مدت محکومیت تکمیلی تبدیل به حبس یا جزای نقدی میشود.

مدت مجازاتهای تکمیلی

اصل بر این است که مجازات تکمیلی تا 2 سال است اما استثناء نیز وجود دارد و ممکن است در مواردی قانونگذار محترم ، بیش از 2 سال را نیز مقرر کرده باشد.

مصادیق مجازاتهای تکمیلی

قانونگذار محترم ، مجازاتهای تکمیلی را یک به یک بیان کرده است که از جمله :

• اقامت اجباری در محل تعیین شده توسط دادگاه
• منع اقامت در محل معین
• ممنوع الخروج کردن فرد مجرم
• اجبار به تحصیل کردن
• ممنوع شدن رانندگی کردن

سیطره مجازات تکمیلی

این نوع مجازات میتواند در کنار مجازات های حدود ، قصاص و تعزیرات قرار بگیرد و هیچ محدودیتی از این جهت برای این مجازات وجود ندارد.

مجازات تکمیلی چنددسته هستند

در یک دسته بندی ، مجازات ها به سه دسته کلی تقسیم بندی میشوند که عبارتند از :

• مجازات اصلی
• مجازات تکمیلی
• مجازات تبعی

مجازاتهای تکمیلی برای کامل کردن مجازات اصلی از سوی دادگاه ها ضمن حکم اصلی صادر میشود و رعایت آن توسط محکوم امری بسیار مهم است.

اجرای شلاق در محکوم مرد

شلاق حدی محکوم مرد به نحو ایستاده از شانه تا مچ پا به صورت مساوی و غیرمتمرکز در تمام نقاط مذکور اجرا میشود.

در حد زنا ، لواط ، تفخیذ و شرب خمر مرد باید در حالی باشد که پوشاکی غیر از ساتر عورت نداشته باشد و در حد قوادی و قذف ، از روی لباس متعارف اجرا میشود.

اجرای شلاق در محکوم زن

ضربات شلاق حدی محکومان زن ، از شانه تا پایین کمر و به صورت مساوی و غیرمتمرکز در تمام نقاط مذکور نواخته میشود.

محکوم باید پوششی داشته باشد که بدن وی نمایان نشود و حکم توسط مامور زن مجرب و بدون حضور مردان اجرا میشود.

وجود مانع پزشکی برای اجرای شلاق

قاضی اجرای احکام کیفری در صورت ادعای محکوم دایر بر وجود مانع پزشکی برای اجرای مجازات شلاق ، وی را به پزشکی قانونی معرفی میکند.

هرگاه به تشخیص پزشک قانونی امید به رفع مانع باشد ، تا زمان بهبودی ، اجرای مجازات شلاق به تعویق می افتد.

تعدد محکومیت

اگر فرد محکوم به شلاق ، هم محکوم به شلاق تعزیری شده باشد و هم محکوم به شلاق حدی شده باشد ، پس از اجرای محکومیت اولیه ، اجرای حکم دوم تا بهبودی محل اصابت ضربات شلاق به تاخیر می افتد مگر اینکه محکوم خواهان اجرای حکم دوم پیش از بهبودی باشد.

بیهوش شدن در حین اجرای حکم

در صورت بیهوش شدن محکوم هنگام اجرای مجازات شلاق ، اجرای حکم متوقف میشود و تا بهبودی وی به تاخیر می افتد.

ویژگی مامور اجرای حکم

مامور اجرای حکم شلاق نباید قرابت نسبی ، سببی یا سابقه دوستی یا دشمنی با محکوم یا یکی از طرفین دعوا داشته باشد.

تردید در شمارش شلاق

اجرای حکم شلاق با نظارت قاضی اجرای احکام کیفری انجام و توسط نماینده وی شمارش میشود. در موارد تردید در تعداد ضربات ، بنابر اکثر گذاشته میشود.