ماده ۱۰۰۲ قانون مدنی
اقامتگاه هر شخصی عبارت از محلی است که شخص در آنجا سکونت داشته و مرکز مهم امور او نیز در آنجا باشد اگر محل سکونت شخصی غیر از مرکز مهم امور او باشد مرکز مهم امور او اقامتگاه محسوب می‌شود اقامتگاه اشخاص حقوقی مرکز عملیات آنها خواهد بود.
در تعریف اقامتگاه باید گفت که اقامتگاه مکانی است که در آن مرکز مهم امور باشد یا اینکه قانون آن را مرکز امور مهم دانسته باشد حال چه درآن مکان سکونت داشته باشد چه سکونت نداشته باشد.
بنابراین چنانچه شخصی محل سکونتش در همدان بوده اما مرکز امور مهم او تهران باشد، محاکم تهران را محل اقامت او می‌دانند.
مهم اینکه اقامتگاه شخص حقوقی با شخص حقیقی متفاوت است.
این مطلب بستگی به این دارد که علت طلب شما از فرد بدهکار چیست. اگر مبلغ را به او قرض داده باشید، باید مدرکی بیاورید که ثابت کند پول را به او داده و پس نگرفته‌اید، مانند فیش بانکی، پرینت حساب و… امّا اگر طلب به موجب قرارداد، چک، سفته، تعهد و دیگر مدارک و اسناد رسمی و غیررسمی باشد، باید تمام مدارک و مستندات و حتی شهادت شاهدان مربوط به این معامله به دادگاه تقدیم شود.
چون در دعوای مطالبه وجه، موضوع خواسته جزو اموال منقول محسوب می‌شود (یعنی اموالی که قابل جا به جایی هستند) مرجع رسیدگی به این پرونده‌ها دادگاه محل اقامت شخص خوانده یا همان بدهکار است؛ امّا از نظر ماهیّت پرونده، رسیدگی به دعاوی مطالبه وجه بر عهده‌ی دادگاه عمومی حقوقی خواهد بود.
هر گاه فردی به هر دلیلی مبلغی را از فرد دیگری طلبکار باشد و بخواهد حق خود را به صورت قانونی مطالبه کند، به خواسته‌ی او مطالبه وجه یا مطالبه طلب گفته می‌شود؛ امّا وقتی این خواسته را با ارائه‌ی دادخواست در دادگاه مطرح می‌کند تا حق خود را بگیرد، به این عملیات دعوای مطالبه طلب می‌گویند.
خواسته:
تقاضای صدور حکم برای محکومیت شخص خوانده به پرداخت مبلغ … ریال.
مطالبه وجه
مطالبه هزینه‌های دادرسی
مطالبه خسارت تأخیر پرداخت بدهی
اعسار از هزینه دادرسی
دلایل و منضمات:
قرارداد خرید و فروش ملک در تاریخ … به شماره ثبت …
استشهاد مبنی بر تحویل ملک به خوانده و عدم پرداخت وجه معامله از سوی خوانده
تعداد … برگه چک به شماره‌های …
متن دادخواست مطالبه وجه
ریاست محترم دادگاه …
با سلام
احتراما اینجانب … به استحضار می‌رسانم که در تاریخ … ملکی را با مشخصات … و … طبق قرارداد رسمی به شماره … به آقای … فروخته‌ام و ایشان تعداد … برگه چک برای پرداخت وجه به اینجانب تسلیم کرده است که هیچ‌کدام از آنها وصول نشده است.
و در عین حال با وجود مراجعات مکرر، شخص خوانده محترم از پرداخت آن خودداری کرده است. به همین دلیل با استناد به مواد … و … قانون … از دادگاه محترم تقاضای الزام خوانده به پرداخت مبلغ … ریال و هم‌چنین پرداخت تمام خسارات و هزینه‌های دادرسی و تأخیر پرداخت را استدعا می‌کنم.
تعیین خواسته وبهای آن
مطالبه مبلغ……………..ریال به انضمام کلیه خسارات قانونی با قرار تأمین خواسته
دلایل ومنضمات دادخواست کپی مصدق :1 – سند رسمی عقد بیع اتومبیل 2 – سند مالکیت اتومبیل، “3-مدرک مورد نیاز دیگر”
ریاست محترم ” نام شهرستان محل اقامت خوانده”
با سلام احتراماً به استحضار می رساند :
ضمن تقدیم فتوکپی مصدق سند رسمی عقد بیع اتومبیل و سند مالکیت آن ، خریدار صدر الذکر طبق سند رسمی شماره تنظیم شده در دفترخانه شماره……………“نام شهرستان “ اتومبیل اینجانب را با مشخصات……………خریداری نموده است و متعهد گردیده در تاریخ……….مبلغ……………..ریال را در دفترخانه فوق پرداخت نماید ، نظر به اینکه درتاریخ مقرر اقدام به پرداخت مبلغ مزبور ننموده است فلذا اولاً مستنداً به بند الف ماده 108 تقاضای صدور قرار تأمین خواسته به مبلغ……….ریال در ثانی صدور حکم بر پرداخت ثمن اتومبیل به مبلغ……………..ریال را به استناد ماده 198 قانون آئین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی مورد استدعاست.
بر اساس ماده ۱۹۹۳ قانون مدنی اگر در عقد ازدواج ارزش مهریه مورد توافق نامشخص باشد یا مالیت نداشته باشد، به زوجه مهرالمثل تعلق خواهد گرفت. برای تعیین مهر المثل، وضعیت شخصی و خانوادگی زوجه و سایر صفات او، یا میانگین مهریه نزدیکان وی در نظر گرفته می شود.
مهر یا مهریه یا صداق، تعهد مالی است که شوهر به هنگام وقوع عقد ازدواج، پرداخت آن را به همسر خود بر عهده می گیرد و مکلف است بلافاصله پس از امضای قرارداد ازدواج، هر لحظه که زن مطالــبه کند، آن را بپردازد. بر اساس ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی به مجرد عقد، زن مالک مهر می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید.
مهر المسمی به مهریه ای اطلاق می شود که میزان آن تعیین شده باشد.
وجه اشتراک موصی له و ورثه در این است که هر دوی آنان پس از فوت متوفا از اموال باقی‌مانده منتفع شده و سهم معین خود را مالک می‌شوند. اما نبایستی این دو عنوان را یکسان انگاشت.
ورثه افرادی هستند که با متوفا قرابت، اعم از نسبی یا سببی، داشته و مطابق قانون ارث و طبقات ارث تعیین می‌شوند. هیچ‌کس نمی‌تواند افرادی خاص را به عنوان ورثه خود در نظر گرفته و سهم‌الارث آنان را مطابق میل خود تعیین نماید. قانون ارث و نحوه تقسیم ترکه یک قانون آمره است که توافق بر خلاف آن پذیرفته نخواهد شد. این در حالی است که افراد در انتخاب موصی له مختار هستند. هر فردی می‌تواند تا سقف یک سوم از اموال خود را به موجب وصیت تملیکی به فردی که شرایط موصی له (داشتن وجود و اهلیت) را دارا می‌باشد تملیک نماید، هر چند این فرد از ورثه به شمار نیاید و هیچ قرابتی با موصی نداشته باشد.
ممکن است برخی از افراد به اشتباه دو عنوان موصی له و وصی را مترادف و یکسان فرض نمایند، در حالی که هر یک از این عناوین مستقل بوده و ماهیتی جداگانه دارد. وصی از ارکان وصیت عهدی است. به موجب وصیت عهدی، موصی انجام کاری خاص را برای زمان پس از مرگ خود به عهده دیگری قرار می‌دهد که این فرد وصی نام دارد. برای مثال اگر فردی پیش از مرگ خود دیگری را مسئول رسیدگی به امور فرزندان صغیرش قرار دهد، آن فرد وصی نامیده می‌شود.
در وصیت تملیکی هیچ رکنی تحت عنوان وصی وجود ندارد. در این شکل از وصیت، موصی هیچ کس را عهده‌دار انجام کاری خاص نمی‌نماید، بلکه مالی را به دیگری تملیک می‌کند. فردی که از وصیت تملیکی منتفع شده و مالی را مالک می‌گردد، موصی له نامیده می‌شود. وصی، بر خلاف موصی له مالک مالی نمی‌شود، بلکه انجام کاری خاص بر عهده‌اش قرار می‌گیرد.
موصی، به هنگام تنظیم وصیت می‌تواند مال مشخصی را به نفع دو یا چند نفر وصیت نماید. در شرایطی که موصی له متعدد باشد، موصی به به صورت مساوی میان آنان تقسیم می‌گردد، مگر آن که موصی خود ترتیب دیگری جهت تقسیم موصی به معین نموده باشد. برای مثال، اگر موصی یک واحد آپارتمان را به نفع سه نفر از برادرانش وصیت نموده باشد، علی‌الاصول هر برادر مالک دو دانگ از آپارتمان می‌شود، مگر آن که موصی ترتیب دیگری برای تقسیم مال تعیین نموده باشد.
وصیت تملیکی از سه رکن تشکیل می‌شود که عبارتند از: موصی، موصی له و موصی به. شخص وصیت‌کننده موصی، شخصی که وصیت تملیکی به نفع او تنظیم شده موصی له و مال موضوع وصیت، موصی به نامیده می‌شود. تحقق تملیک در وصیت تملیکی منوط به قبول موصی به توسط موصی له پس از فوت موصی است.
مسئولیت تضامنی در نظام حقوقی ما خلاف قاعده بوده و برای بهره‌مندی از آن، وجود قانونی که به مسئولیت تضامنی تصریح داشته باشد ضروری است. در مقابل، مسئولیت نسبی مطابق اصل می‌باشد و به صورت کلی، هرگاه اشخاصی به دیگران خسارت وارد نمایند، لازم است خسارت وارده را به نسبت سهم خود جبران نمایند. با این وجود، در قوانین در خصوص شرکت‌های نسبی و مدیران شرکت‌های سهامی، مسئولیت نسبی پیش‌بینی شده است.
به صورت کلی، در مسئولیت نسبی، افراد به تناسب خسارتی که وارد ساخته یا ضرری که وارد نموده‌اند، مسئولیت دارند و باید جبران خسارت نمایند. معیار این امر نیز می‌تواند متفاوت باشد، برای مثال اگر دو نفر با یکدیگر به دیگری خسارت وارد نمایند و میزان تقصیر یکی از آنها 30 درصد و میزان تقصیر دیگری 70 درصد باشد، به همین نسبت نیز باید خسارت وارده را جبران نمایند.
میزان سهم هر یک از افراد واردکننده خسارت در خسارت وارد شده بر مبنای میزان تقصیر مرتکبین، تاثیر عمل آنها یا عوامل دیگر توسط کارشناسات تعیین خواهد شد.
مسئولیت تضامنی در حالتی مطرح می‌گردد که چند شخص با همراهی یکدیگر، خسارتی را وارد نمایند و از نگاه قانون هر یک از این افراد در برابر شخص متضرر، مسئول جبران کلیه خسارات وارد شده می‌باشند. در قانون برای شخص غاصب، مدیران شرکت سهامی در صورت تخلف عمدی، امضاکنندگان چک و اعضای شرکت تضامنی، مسئولیت تضامنی پیش‌بینی شده است.
مسئولیت نسبی یا تضامنی در حالتی مطرح می‌گردد که چند نفر با یکدیگر خسارتی را وارد نموده باشند؛ در این صورت مسئله میزان مسئولیت هر یک در برابر شخصی که به او خسارت وارده شده و اصطلاحاً به او شخص ثالث یا متضرر گفته می‌شود، مطرح خواهد شد.
مسئولیت، معنایی معادل تعهد و وظیفه را دارا می‌باشد و به عبارتی با ایجاد مسئولیت برای یک شخص، او عهده‌دار و مکلف به انجام امری خواهد شد. مسئولیت انواع گوناگونی دارد که پیش از آشنایی با مسئولیت نسبی و مسئولیت تضامنی لازم است، مورد بررسی قرار می‌گیرند.
عقد بیع عبارت است: از “تملیک عین به عوض معلوم“. به زبان ساده‌تر یعنی فردی در ازای گرفتن مالی از دیگری مبلغی به او پرداخت می‌کند و برای انجام این معامله، با انعقاد عقد بیع بین یکدیگر، تعهدی برای هم ایجاد می‌کنند.
