مرخصی کاری چیست؟

 

مرخصی عبارت است از حقی که برای کارگر در نظر گرفته شده است تا او بتواند در روزهای غیرتعطیل بنا به دلایل مختلف سر کار خود حاضر نشود.

مرخصی پاس شیر

ماده ۶ قانون ترویج تغذیه نوزاد با شیر مادر به مادران این اجازه را می‌دهد که برای مدت دو سال و به مدت یک ساعت از مرخصی ساعتی برای شیر دادن به کودک خود استفاده کند. در قانون ذکر شده است که اگر مادری فرزندان دوقلو داشته باشد، مدت زمان مرخصی او دو برابر خواهد شد. همچنین زمان مرخصی پاس شیر نیز طبق قانون کار، می‌تواند در ابتدای شروع ساعت کاری و یا در انتهای ساعات کاری باشد.

مرخصی حج

هر کارمند به منظور ادای فریضه حج واجب، می‌تواند در طول مدت زمان کاری خود یک ماه را مرخصی استحقاقی دریافت کند. ماده ۶۷ قانون کار می‌گوید:

هر کارگر حق دارد در تمام مدت کار خود تنها برای یک نوبت به منظور ادای فریضه حج واجب تمتع یک ماه مرخصی حج بگیرد.

۳۰ روز مرخصی حج تحت عنوان مرخصی استحقاقی به فرد داده می‌شود و اگر کارمند به اندازه ۳۰ روز مرخصی نداشته باشد، این روزها برای او مرخصی بدون حقوق رد خواهد شد.

مرخصی زایمان

خانم‌هایی که قرار است زایمان داشته باشند، می‌توانند از ۹ ماه مرخصی زایمان استفاده کنند. البته میزان این مدل مرخصی در برخی از شرکت‌ها ۶ ماه است که این مدت زمان قبل از ۹ ماه مرخصی است که در سال ۹۲ تصویب شده است. در ماده ۶۷ قانون آمده است که این مدت زمان مشخص شده برای مرخصی خانم‌ها، به عنوان سابقه کار آنها محاسبه می‌شودو کارفرما همچنین باید بیمه کارمند خانم خود را نیز رد کند.

حقوق کارمندان خانم در این مدت زمان توسط سازمان تأمین اجتماعی پرداخت می‌شود و همچنین وی پس از گذراندن دوران مرخصی خود می‌تواند با ارائه مدارک به سازمان تأمین اجتماع، ‌به کار خود برگردد.

پدرها و کارمندان آقا نیز در این زمان، دو هفته مرخصی اجباری (تشویقی با استفاده از مزد) دارند که در زمان تولد کودک خود می‌توانند از آن استفاده کنند. البته این مرخصی نیز به عنوان مرخصی استحقاقی محاسبه نمی‌شود.

مرخصی ازدواج و مرخصی فوت اقوام درجه یک

همان‌طور که در ماده ۷۳ قانون کار آمده، کارمندان می‌توانند در صورت ازدواج از ۳ روز مرخصی با حقوق استفاده کنند. این مدل مرخصی و همچنین تعداد روزهای آن برای مواردی مانند فوت همسر، پدر و مادر و فرزندان نیز محاسبه می‌شود که در مورد فوت نام این مدل مرخصی در قانون کار مرخصی فوت اقوام درجه است.

این مدل مرخصی جدای از ۲۶ روز مرخصی استحقاقی است و افراد می‌توانند ۳ روز را برای این اتفاقات در زندگی خود مرخصی بگیرند. همچنین نمی‌توان این مدل مرخصی را به زمان دیگری منتقل کرد و تنها می‌توان در زمان وقوع این اتفاقات، از این مرخصی استفاده کرد.

مرخصی بدون حقوق

مرخصی بدون حقوق زمانی استفاده می‌شود که مرخصی تحت پوشش هیچ یک از انواع مرخصی مانند مرخصی استعلاجی، مرخصی با حقوق، مرخصی تعطیلات نباشد. مدت زمان مشخص شده برای این مدل مرخصی حداکثر ۲ سال است. در این حالت کارمند و قرارداد کاری او به حالت تعلیق در می‌آید و پس از گذراندن مرخصی به کار خود بازمی‌گردد.

مرخصی بدون حقوق، پرداخت حقوق و دستمزد کارمند را شامل نمی‌شود، اما این تضمین را به کارمند می‌دهد که در زمان غیبت او جایگاه و کار او تضمین شده باشد و بتواند سر کارش بازگردد.

به عنوان مثال، تصور کنید که فرزند شما تازه متولد شده است و شما به عنوان پدر او توانایی حضور در شرکت را ندارید و زمان مرخصی تولد کودک شما نیز به پایان رسیده است. در این حال است که می‌توانید سراغ مرخصی بدون حقوق بروید و از این مزیت کاری خود استفاده کنید تا در کنار نوزاد و خانواده خود باشید و از شغل خود نیز مطمئن باشید.

موارد استفاده از مرخصی بدون حقوق شامل گرفتاری و مشکلات خانوادگی، تحصیل، امور شخصی، سفرهای طولانی، گذراندن دوره آموزشی و مواردی از این دست می‌شود. در این موارد مرخصی بدون حقوق برای تحصیل می‌تواند تا دو سال دیگر نیز تمدید شود.

مرخصی استعلاجی

یکی دیگر از انواع مرخصی در قانون کار،‌ مرخصی استعلاجی است که در صورت بیماری و مشکلات سلامتی به کارمند داده می‌شود. البته این نوع مرخصی باید به تأیید سازمان تامین اجتماعی برسد و یکی از شروط قبول آن همین تأییده است. در مورد میزان و تعداد روزهای استفاده شده برای مرخصی استعلاجی هیچ محدودیتی وجود ندارد و مدت آن منوط به تشخیص و تجویز پزشک معالج است. البته هر پزشکی نیز نمی‌تواند این تشخیص و تجویز را انجام دهد و تعداد روزهای این نوع مرخصی باید مطابق باقوانین وموازین تامین اجتماعی  باشد و همچنین مدت زمان آن را پزشک مورد تأیید این سازمان تعیین کند. به این ترتیب کارمند هم حقوق و دستمزد مشخص شده خود (۷۵ درصد حقوق و دستمزد روزانه بدون احتساب اضافه کاری معمول) را به صورت کامل دریافت خواهد و هم روزهای مرخصی جزء سابقه‌ی کاری او محاسبه خواهد شد.در مورد میزان و حد این مدل مرخصی مشخص شده است که نهایت ۴ ماه می‌توان آن را تمدید کرد و اگر بیماری کارمند درمان نداشته باشد و یا صعب العلاج باشد، سازمان تأمین اجتماعی کارگر را بازنشسته می‌کند.

 

پرداخت حقوق کارگر پس از گذراندن مدت زمان مرخصی استعلاجی نیز منوط بر این است که کارمند پس از بیماری و گذراندن دوره مرخصی خود، با مدارک به سازمان تأمین اجتماعی مراجعه کند و این سازمان مدارک و بیماری او را تأیید کند.

اما این مدل مرخصی شامل حالت دیگری نیز می‌شود که در آن فرد کارمند در محل کار دچار حادثه می‌شود. در این حالت حقوق فرد به جای ۷۵ درصد حقوق روزانه به ۱۰۰ درصد می‌رسد و کارفرما علاوه بر پرداخت ۱۰۰ درصدی دستمزد کارمند، باید حق بیمه او را نیز پرداخت کند. در نهایت نیز روزهای مرخصی کارمند، جزء سابقه کاری او محاسبه خواهند شد.

برای استفاده از این نوع مرخصی باید فرم حادثه را حداکثر ظرف ۳ روز بعد از وقوع حادثه برای سازمان تأمین اجتماعی ارسال کنید. همچنین، پس از پایان زمان مرخصی نیز باید تمام مدارک خود را برای این سازمان ارسال کنید تا تمامی مراحل قانونی آن تمام و کمال انجام شود.

مرخصی ساعتی

مرخصی ساعتی جزئی از مرخصی استحقاقی به شمار می‌آید و افراد می‌توانند به جای گرفتن یک روز کامل مرخصی، آن را به ساعت‌های کمتر تبدیل کنند و از آن برای انجام کارهای خود در روز استفاده کنند. میزان ساعت مجاز برای گرفتن این نوع مرخصی در شرکت‌ها متفاوت است، اما در حالت کلی اگر میزان آن به ۸ ساعت برسد، یک روز کامل مرخصی برای شما محاسبه می‌شود. اما، اگر میزان مرخصی ساعتی بیشتر از کل مرخصی استحقاقی در طول ماه شود، مرخصی استفاده شده شامل مرخصی بدون حقوق و کسر از کار خواهد شد و حتی کارفرما می‌تواند برای کارمند و در آن زمان و ساعت بیمه نیز پرداخت نکند.

تعریف مرخصی استحقاقی؟

مرخصی سالانه یا مرخصی استحقاقی به روزهایی از سال گفته می‌شود که کارمند می‌تواند در محل کار حاضر نشود و در ازای این غیبت نیز مبلغی از حقوق او کسر نشود. این مدل مرخصی یکی از انواع مرخصی است که در تمام کشورها متداول است و تمام کارمندان در دنیا این مدل مرخصی را در قرارداد کاری خود دارند. در قانون کار، برای هر کارمند در هر ماه ۲.۵ روز مرخصی در نظر گرفته شده است که این مرخصی برای شرایط عادی است. به صورت کلی هر کارمند می‌تواند در سال معادل ۲۶ روز مرخصی استحقاقی (با احتساب ۴ روز جمعه ۳۰ روز می‌شود) داشته باشد که مدت زمان ساعتی آن نیز ۱۹۲ ساعت خواهد بود. این تمام تعریفی است که می‌توان از مرخصی استحقاقی داشت که در تمام شرکت‌ها لازم الاجرا است.

البته که میزان این مدل مرخصی در برخی شرکت‌ها متفاوت است و ممکن است شرکتی به جای ۲.۵ روز ۱.۵ روز مرخصی در ماه برای کارمندان خود در نظر بگیرد. این کاملا به کارفرما و نظر و سیاست شرکت او بستگی دارد. مرخصی استحقاقی نکات دیگری نیز دارد که این نکات عبارت‌اند از:

 

تعطیلات رسمی کشور و همچنین ۱۱ اردیبهشت که روز کارگر است، در میان روزهای تعطیل هر کارمندی به شمار می‌آید که کارفرما در این روزها نمی‌تواند کارمند را وادار به کار کند (مگر مواقع خاص و در ازای پرداخت اضافه کاری). این روزها جزء ایام مرخصی محسوب نخواهد شد.

هر کارگر و یا کارمندی می‌تواند تنها روز از مرخصی سالانه خود را ذخیره کند.

در ماده ۷۱ قانون کار عنوان شده است که در صورت بازنشستگی، ازکارافتادگی، تعطیلی کارگاه یا فوت کارگر، تمام مطالبات کارمند در مورد مرخصی یا به خود او و یا به ورثه او پرداخت می‌شود.

استعفا و همچنین ترک کردن کار باعث می‌شود که مطالبات باقی ماند از مرخصی به او تعلق نگیرد.

مرخصی کارگران برای کمتر از یکسال کار، به نسبت مدت کار آنها محاسبه می‌شود.

در مورد میزان مرخصی روز پنجشنبه و میزان ساعت کار پرسنل در این روز، کارفرما و سیاست‌های شرکت او تصمیم گیرنده است.

مرخصی در روز پنجشنبه ۴ ساعت در نظر گرفته می‌شود.

در صورت عدم توافق بین کارمند و کارفرما بر سر مرخصی، اداره کار و امور اجتماعی محل نظر نهایی را اعلام می‌کند.

در ماده ۶۹ مشخص شده است که در صورت تنظیم مرخصی، امکان جابجایی مرخصی بین خود کارگران (برای سه ماه آخر هر سال و برای سال بعد با تایید شورای اسلامی کار) در روزهای سال وجود دارد.

انواع مرخصی در قانون کار و نحوه محاسبه مرخصی در قانون کار

گرفتن انواع مرخصی ها از کارفرمایان یکی از دغدغه‌های اساسی کارکنان و کارگران خود به شمار می‌رود و گاهی پیش آمده است که افراد برای انجام کاری نیاز ضروری به گرفتن مرخصی دارند اما با مخالفت کارفرمای خود مواجه می‌شوند؛ در حالی که برابر قانون مرخصی اداره کار، گرفتن مرخصی حق بدیهی و طبیعی هر فرد در طول ایام کار به شمار می‌رود. قانون کار جمهوری اسلامی ایران با ذکر مواردی نحوه گرفتن انواع مرخصی را تشریح کرده است.

مرخصی استحقاقی، مرخصی استعلاجی، مرخصی ازدواج، مرخصی فوت اقوام درجه یک، مرخصی ساعتی، مرخصی بین تعطیلی، مرخصی زایمان، مرخصی حج، مرخصی بدون حقوق و مرخص پاس شیر انواع مرخصی هستند.

تعریف مرخصی چیست؟

مرخصی عبارت است از حقی که برای کارگر در ترک کار برای روزهای غیرتعطیل در نظر گرفته شده است و این حق (مرخصی) از دیرباز برای کارگر و کارمند به رسمیت شناخته شده و در قانون کار جمهوری اسلامی ایران مورد تأکید قرار گرفته است.

ایاب و ذهاب کارگران در قانون کار به چه صورت می باشد؟

📚مستند به ماده ۱۵۲ قانون کار ، در صورت دوری کارگاه و عدم تکافوی وسیله نقلیه عمومی ، کارفرما مکلف است برای رفت برگشت کارگران خود وسیله نقلیه عمومی مناسب در اختیار آنان قرار دهد .در صورت بروز اختلاف در این زمینه ، نظر مراجع حل اختلاف قاطع دعوی خواهد بود .

📚الزام کارفرما به پرداخت هزینه رفت و برگشت و صدور رای منطبق با قانون کار نخواهد بود و در صورت استنکاف کارفرما به تکلیف مقرر در ماده ۱۵۲ قانون کار با وی برابر ماده ۱۷۳ قانون مرقوم ( درخصوص مجازات کارفرما ) رفتار خواهدشد.

قوانین آمره در حقوق کار

بر اساس ماده ۷ قانون کار، تعریف قرارداد کار عبارت است از:

 

قرارداد کتبی یا شفاهی که به موجب آن کارگر در قبال دریافت حق السعی، کاری را برای مدت موقت یا مدت غیرموقت برای کارفرما انجام می­ دهد.

 

منظور از آمره بودن حقوق کار این است که هیچ یک از طرفین نمی­ توانند برخلاف آن تراضی نمایند و ذکر آن­ها در قراردادهای کار الزامی است.

 

دولت جهت حمایت از حقوق کارگران، قوانین و مقررات کار را در زمره قوانین آمره لحاظ نموده است.

حل اختلافات نمونه قرارداد رزرو خدمات از طریق ارجاع اختلاف به داوری

در طی اجرای موضوع قرارداد رزرو و ارائه خدمات و در طی فرایند انجام تعهدات قراردادی، ممکن است اختلافاتی میان طرفین قرارداد به وود بیاید که طرفین این قرارداد باید سعی نمایند تا ابتدا این اختلافات را از طریق مصالحه و سازش برطرف نموده و درصورتیکه اختلافات از این طریق حل‌وفصل نگردید، کارفرما و مجری قرارداد می‌توانند اختلاف را به نهاد داوری ارجاع نمایند. البته، گزینه ثبت و پیگیری شکایت و دعاوی از طریق مراجعه به دادگاه نیز درصورتیکه طرفین قرارداد در هنگام عقد قرارداد بر ارجاع اختلاف به داوری توافق ننموده باشند، همواره برای هر دو طرف نمونه قرارداد رزرو خدمات وجود خواهد داشت.

آیا قرارداد رزرو و ارائه خدمات قابل فسخ است یا خیر؟

در هیچ یک از مواد قانونی به جایز یا لازم بودن نمونه قرارداد رزرو خدمات اشاره نگردیده است و از سویی دیگر، اصل بر لزوم قراردادها است که و درنتیجه، قرارداد رزرو خدمات نیز قرارداد لازم بوده و به‌تبه آن، هیچ یک از طرفین این قرارداد حق خروج یکجانبه از این قرارداد بدون داشتن حق فسخ قانونی یا قراردادی را نخواهد داشت. طرفین قرارداد می‌توانند اعمالی را معین نمایند که به‌عنوان موارد حق فسخ قراردادی شمرده شود و درصورتیکه هر یک از کارفرما یا پیمانکار قرارداد مرتکب این اعمال گردد، طرف مقابل حق فسخ قرارداد را خواهد داشت. علاوه بر این، طرفین این قرارداد می‌توانند با تراضی یکدیگر، نمونه قرارداد رزرو خدمات را اقاله نمایند.

تعهدات پیمانکار یا ارائه‌دهنده خدمات قراردادی

پیمانکار نمونه قرارداد رزرو خدمات وظیفه دارد خدمات مورد درخواست کارفرما را با همان اوصاف قراردادی به کارفرما ارائه نمایند و مجری قرارداد باید در این زمینه، استانداردهای تخصصی و ایمنی لازم را رعایت نماید. پیمانکار قرارداد رزرو و ارائه خدمات حق تغییر نوع خدمات دریافتی را بدون رضایت کارفرما نداشته و درصورتیکه مجری قرارداد اقدام به انجام چنین اقدامی نماید، کارفرما می‌تواند الزام پیمانکار به ارائه خدمات قرارداد را درخواست نماید. علاوه بر این، شخص ارائه‌دهنده خدمات حق واگذاری موضوع قرارداد به اشخاص ثالث را نداشته و باید خود تمام تعهدات قراردادی مربوط به پیمانکار را رعایت نموده. اگر پیمانکار قرارداد در راستای اجرای تعهدات قرارداد از نیروهای خود استفاده نماید، خود باید حقوق این کارکنان را بپردازد و کارفرما تعهدی در این زمینه نخواهد داشت.

تعهدات کارفرما یا رزروکننده خدمات

هر یک از طرفین قرارداد رزرو خدمات تعهدات و وظایفی قراردادی بر عهده دارد که باید به اجرای این تعهدات پایبند باشد. یکی از اصلی‌ترین تعهدات کارفرما این توافق الزام‌آور، تعیین و بیان دقیق نوع خدماتی است که این شخص متقاضی دریافت آن می‌باشد؛ برای مثال اگر شخصی قصد رزرو یک اتاق در یک هتل دارد، باید پس از برقراری ارتباط با متصدی هتل و عنوان نمودن درخواست رزرو اتاق، مشخصات دقیق اتاقی که مد نظر دارد را با مسئول هتل در میان بگذارد. کارفرمای قرارداد نمی‌تواند پس از ثبت رزرو خدمات، نوع خدمات دریافتی را بدون رضایت ارائه‌دهنده خدمات تغییر دهد و باید پس از اطمینان از نوع خدمات مورد درخواست اقدام به عقد قرارداد نماید. علاوه بر این، کارفرمای نمونه قرارداد رزرو هتل باید مبلغ خدمات مربوطه را در موعد قراردادی به مجری قرارداد بپردازد.

ذکر موضوع دقیق نمونه قرارداد رزرو خدمات

یکی از الزامات و ضروریات بسیار مهم حقوقی در زمینه تنظیم متن قراردادهای رزرو خدمات و به‌صورت کلی انواع قراردادها، تعیین موضوع دقیق قرارداد است. طرفین قرارداد باید به‌خوبی آگاه باشند که هدف آن‌ها از عقد قرارداد چیست و بنا است با تنظیم و عقد این قرارداد اقدام به انجام چه اعمالی نمایند. در قرارداد رزرو خدمات نیز طرفین این توافق الزام‌آور باید موضوع قرارداد یعنی خدماتی را که مجری قرارداد باید ارائه نماید و مورد درخواست کارفرما می‌باشد را به‌صورت جزئی در متن قرارداد قید نمایند. تعیین دقیق موضوع قرارداد سبب می‌گردد تا هر یک از طرفین قرارداد به‌درستی از وظایف قرارداد خود آگاه گردد.

آیا قرارداد رزرو خدمات از انواع نمونه قراردادهای پیمانکاری می‌باشد یا خیر؟

قرارداد پیمانکاری قراردادی است که طی آن، کارفرمای قرارداد انجام پروژه یا اجرای کاری را در ازای پرداخت مبلغ قراردادی به شخص پیمانکار یا مجری قرارداد واگذار می‌کند تا پیمانکار موضوع قرارداد را مطابق با اوصاف قراردادی مقررشده در قرارداد انجام نماید. قراردادهای پیمانکاری انواع بسیاری داشته و در اغلب انواع این قرارداد، پیمانکار خدماتی را به کارفرما ارائه می‌نماید و به همین دلیل می‌توان گفت نمونه قرارداد رزرو خدمات نیز یکی از شاخه‌های قرارداد پیمانکاری می‌باشد. در قرارداد رزرو خدمات نیز ارائه‌دهنده خدمات متعهد می‌گردد خدمات مورد تقاضای کارفرما را در قبال دریافت مبلغ قرارداد و مطابق با اوصاف مورد نظر کارفرما در اختیار وی قرار دهد. در همین زمینه، می‌توان گفت طرفین قرارداد رزرو خدمات نیز کارفرما و پیمانکار می‌باشند.

قانون حاکم بر نمونه قرارداد رزرو خدمات، ماده 10 قانون مدنی است. ماده 10 قانون مدنی به توضیح و تعریف عقود نامعین پرداخته است؛ عقود نامعین دسته‌ای از عقود و قراردادها می‌باشند که آثار آن‌ها به‌طور خاص در قانون مدنی نیامده و اسمی از این قراردادها نیز در قانون مطرح نشده است اما، قانون مدنی عقد این قراردادها توسط اشخاص خصوصی را درصورتیکه قانون مربوطه را رعایت نمایند، صحیح دانسته است. طرفین قراردادهای نامعین باید در تنظیم این قراردادهای اصول کلی عقد قرارداد را رعایت نمایند و باید در هنگام تنظیم قرارداد از اراده کامل و اهلیت قانونی لازم برخوردار بوده و علاوه بر این، باید موضوع قرارداد را به‌صورت دقیق مشخص نموده و دارای انگیزه‌های نامشروع در عقد چنین قراردادهایی نباشند تا قانون قرارداد منعقدشده را صحیح بداند و در سایر موارد قراردادی، طرفین این قراردادها آزادند تا اراده خود را اعمال نموده و براساس توافقات قراردادی عمل نمایند.

 

 

قرارداد رزرو خدمات چگونه قراردادی می‌باشد و چه ماهیتی دارد؟

نمونه قرارداد رزرو خدمات قراردادی است که در آن یک نفر شخص حقیقی یا حقوقی که تمایل به دریافت خدماتی را دارد، اقدام به برقراری ارتباط با ارائه‌دهنده خدمات نموده و حق دریافت خدمت را برای خود با پرداخت بخشی از مبلغ آن خدمات، رزرو می‌نماید. این پرداخت حق رزرو نیز با این هدف است که ارائه‌دهنده خدمات، ارائه آن خدمت در آن تاریخ معین را به شخصی که آن را رزرو کرده است اختصاص دهد و خدمات را در آن بازه زمانی به اشخاص دیگری ارائه ننماید. این پرداخت حق رزرو که در برخی از قراردادهای رزرو خدمات وجود دارد، ممکن است سبب گردد برخی به‌اشتباه تصور نمایند که این قرارداد، نوعی قرارداد بیع از راه دور یا تلفنی و ایترنتی می‌باشد که این موضوع اشتباه است و قرارداد رزرو خدمات نوعی عقد بیع نیست.

می‌توان گفت نمونه قرارداد رزرو خدمات نوعی توافق الزام‌آور است که طی آن، یک طرف قرارداد که ارائه‌دهنده خدمات است توافق می‌نماید تا خدمات مورد درخواست کارفرما را در مطابق با اوصاف توافق و در بازه زمانی مورد توافق هر دو طرف قرارداد، به کارفرما ارائه کند. کارفرما نیز باید تعهدات خود را در قبال مجری خدمات انجام داده و اگر از دریافت خدمات مذکور منصرف گردد، باید خسارات قراردادی لازم را به شخص مقابل که مجری خدمات است پرداخت کند.